آرمان ها و اهداف انقلاب اسلامی در محیط فراملی(۲)

انقلاب اسلامی به عنوان نمونه مؤثر و بی بدیل از انقلاب های دوران معاصر برای نهضت های آزادیبخش، با اندیشه الهی-انسانی، همواره در پی سعادت و نجات جوامع بوده است.

اگر چه انقلاب اسلامی از وجوه مشترک انقلاب های اجتماعی در دوران معاصر برخوردار است با این حال اسلام‌خواهی و نفی استعمار همزمان با نفی استبداد، انقلاب اسلامی را به انقلابی تمام عیار و منحصر به فرد تبدیل کرده است. بر این اساس انقلاب اسلامی دارای آرمان ها و اهداف متعالی است.

انقلاب اسلامی در پی تحول اخلاقی، فرهنگی و اعتقادی بود که به دنبال آن، تحول اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و رشد همه جانبه انسانی تحقق یابد. در این راستا تحول همگانی و احساس تکلیف محور حرکت انقلاب اسلامی است.

از منظر اسلام و آموزه های آن قدرت سیاسی در جامعه‌ی اسلامی باید منشأ اتحاد، همبستگی و برادری شده، عدالت را در جامعه حاکم کندو نگهبان عزت، استقلال جامعه‌ی اسلامی باشد، دفاع از دین را هدف محوری خود قرار دهد و از مستضعفان و مظلومان جهان حمایت کند.

انقلاب اسلامی سبب به خطر افتادن اهداف، مطامع و منافع جبهه استکبار جهانی شده و معادلات جهانی را تغییر داده است، زیرا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی جهان به دو دسته اصلی کشورهای سلطه گر و کشورهای تحت سلطه تقسیم می شد. اما با پیروزی انقلاب اسلامی، نمود دیگری از قدرت عینیت یافت که به تبعیت از دین اسلام و آموزه های آن نه سلطه گری می کند و نه سلطه می پذیرد.

این انقلاب الهی – انسانی با اهدافی چون توحیدمحوری – معادباوری، استکبارستیزی، ظلم ستیزی و… همواره در تضاد و تقابل با اهداف، سیاست‌ها و… جبهه استکبار جهانی بوده است، به همین سبب جبهه استکبار جهانی از بدو شکل گیری انقلاب اسلامی همواره تلاش کرده است از رشد و صدور انقلاب اسلامی و آموزه های آن جلوگیری کند و در این مسیر با توطئه های گوناگون از انواع اقدامات، ابزارها و… بهره گیری کرده اند، اما با عنایات خداوند متعال و با رهنمودهای حکیمانه و مدبرانه حضرت امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) و همچنین با حضور همیشه در صحنه ملت بصیر و انقلابی جمهوری اسلامی ایران دشمنان همچون همیشه از نیل به اهداف شوم خود بازمانده اند و جمهوری اسلامی ایران همواره، عزتمندتر و مقتدرتر شده است و در هندسه قدرت جهانی بیش از بیش در حال نقش آفرینی است.

پیروزی انقلاب اسلامی ایران یک تحول اساسی در محیط بین المللی

۱- نظام سیاسی حاکم بر ایران، ژاندارم منطقه‌ای آمریکا بود. ۲- نظام دو قطبی حاکم بر جهان در زمان پیروزی انقلاب در مقابله بنیادین با انقلاب اسلامی بود. ۳- انقلاب اسلامی بر اصول و ارز‌ش‌های دینی پایه گذار شد. ۴- انقلاب اسلامی به قدرت‌های بیرونی وابستگی نداشت. ۵- ایدئولوژی انقلاب اسلامی منبعث از مکتب نجات‌بخش اسلام بوده است. ۶- انقلاب اسلامی از رهبری منحصر به فرد برخوردار بوده است. ۷- اهدف متعالی انقلاب و…نه تنها یک رویداد بزرگ جهانی در عرصه خود بود، بلکه در مقایسه با تحولات قرون گذشته یکی از نادرترین تحولات بعد از نهضت انبیاء‌الهی بود.

پیروزی انقلاب اسلامی در ایران ضمن ساقط کردن حکومت استبدادی شاهنشاهی، اساس ظلم و استکبار و منافع قدرت‌های سلطه‌گر به ویژه آمریکا را مورد تهدید قرار داد. ماهیت اسلامی و مردمی و تکیه بر عوامل اعتقادی و آموزه‌های دینی به عنوان مهمترین عوامل پیروزی انقلاب اسلامی، ضمن بر هم زدن نفوذ و اقتدار فزاینده نظام سلطه در ایران و برپایی نظام مستقل از ابرقدرت‌ها، در این کشور شرایطی را رقم زد که ایران اسلامی به عنوان کانون الهام‌بخش ملت‌ها به ویژه مسلمانان تبدیل شود. جمهوری اسلامی به عنوان نظام برخاسته از انقلاب اسلامی ایران در سطح ملی، کاملاً متفاوت با دیگر نظامهای موجود، جایگاه ویژه‌ای در سطح بین‌المللی پیدا کرد.

این انقلاب در سطح فراملی ضمن شکست نظامهای موجود، جایگاه ویژه‌ای در سطح بین‌المللی برای ملت‌های مسلمان را فراهم آورد و وظایف ویژه‌ای برای رهبران انقلاب و نظام برآمده از آن در زمینه حمایت از ملت‌ها، مسلمان‌ها، به ویژه نهضتهای آزادی‌بخش مشخص کرد. رویکرد ایدئولوژیک انقلاب اسلامی و فرهنگ دینی و ارزش‌های بر آمده از آن از یکسو برای جهان غرب و به ویژه آمریکا غیرمنتظره بود و از سوی دیگر باعث استقبال و تأثیرپذیری ملت‌های مسلمان از آرمانها، اهداف، سیاست‌ها وروشهای مربوط به این پدیده مهم گردید و توقعات و انتظارات ویژه‌ای را در آنان برای الگودهی و انتقال تجربیات انقلابی از ناحیه متولیان انقلاب اسلامی به وجود آورد. بر این اساس رهبران انقلاب اسلامی علاوه بر احساس تکلیف دینی در زمینه نشر و گسترش آموزه‌های انقلاب اسلامی، می‌بایست اندوخته‌ها و تجربیات خود را با در نظرگرفتن وظیفه دینی و شرایط محیطی به آنان منتقل کنند. براساس واقعیتهای پیش شمرده و با لحاظ ویژگی‌ها و اهداف انقلاب اسلامی منبعث از ماهیت اسلامی و جهانی بودن ایدئولوژی اسلامی و با توجه به مردمی و فراگیر بودن، استقلال و عدم اتکا به شرق و غرب، ظلم‌ستیزی و حمایت از مظلوم، نفی سلطه‌پذیری و سلطه‌گری و با توجه به ضرورت وحدت جهان اسلام، تعارض با نظام ناعادلانه حاکم بر جهان و…، رهبر انقلاب ضروری دیدند که رویکردهای منطبق با اهداف این انقلاب اتخاذ کنند. در این راستا و برای پاسخگویی به انتظارات بر حق شیفتگان انقلاب اسلامی و از طرفی تعیین تکلیف نسبت به مخالفان این پدیده‌ی مهم، امام خمینی اندیشه صدور انقلاب را مطرح کردند.

وقوع انقلاب اسلامی در ایران به عنوان کشوری بزرگ و دارای موقعیت مهم ژئوپلتیک، و یکی از بزرگترین دارندگان منابع عظیم انرژی (گاز و نفت)، مرز طولانی مشترک با ابرقدرت شرق در دوران جنگ سرد به عنوان یکی از پایه‌های نظام دو قطبی و همچنین با توجه به جایگاه ایران در کشورهای اسلامی و موقعیت بی‌نظیر استراتژیکی که محل تلاقی منابع حیاتی و امنیتی غرب با شرق به حساب می‌آمد، دغدغه‌ها و نگرانی‌های عمیقی را در نظام بین‌الملل ایجاد کرد. واقعیت این است که انقلاب اسلامی، غرب و قدرت‌های بزرگ را عملاً از امتیاز حضور و دخالت مستقیم در امور ایران محروم کرد و به دلیل تأثیر این انقلاب در سطح منطقه و جهان آنان را به حیرت و هراس واداشت. رویکرد ایدئولوژیک انقلاب اسلامی و فرهنگ دینی و ارزش‌های بومی برای جهان غرب، به ویژه آمریکا کاملاً غیرمنتظره بود، زیرا آنها ایدئولوژی‌های گوناگونی چون سوسیالیسم، ناسیونالیسم و.... را در روابط بین‌الملل تجربه کرده بودند، لکن رویکرد دینی و به ویژه اصولگرایی اسلامی و مضامین بلندی چون فتوا، جهاد و امامت و… را برای خود غیرقابل هضم می‌دانستند. انقلاب اسلامی از ویژگی‌های منحصر به فرد ویژه‌ای برخوردار است که آن را از دیگر انقلاب‌های جهانی متمایز می‌کند. چنانچه بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی در این زمینه فرموده‌اند: «شک نباید کرد که انقلاب اسلامی ایران از همه انقلابها جدا است: هم در پیدایش و هم در کیفیت مبارزه و هم در انگیزه‌ی انقلاب و قیام.» (امام خمینی ۱۳۸۵ ج ۲۱: ۴۰۲)

انقلاب اسلامی با بهره‌مندی از پشتوانه دینی - مذهبی و برخورداری از ماهیت فرهنگی و نگاه جامع الابعاد اصلاحی آغاز شد وتا مرحله پیروزی و پس از آن همواره این ویژگی را داشته است.

انقلاب اسلامی در ایران با تکیه بر معنویت و درنظر گرفتن ارزش‌های انسانی و اسلامی از ویژگی‌های بسیار مهمی برخوردار است که می‌تواند برای ملت‌های دیگر که طالب ارزش‌های انسانی‌اند، به عنوان الگویی قلمداد شود.

ویژگی‌هایی همچون: دینی و اسلامی، مردمی و فراگیر، استقلال‌طلبی، سازش‌ناپذیری نسبت به اصول فرهنگی و معنوی، برخورداری از رهبری جامع‌الابعاد، ظلم‌ستیزی، عدالت‌خواهی و.... از جمله آنها است.

مجموعه ویژگی‌های فوق توانسته است آموزه و استراتژی جدید و کارآمدی را فراروی حرکت‌های انقلابی قرار دهد. لذا ملت‌ها و نهضت‌هایی که برای رهایی از استبدادو استعمار به دنبال الگوی قابل تأسی بودند، انتظار داشتند که از تجربیات انقلاب اسلامی بهره‌مند شوند و انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن نیز با تبیین و تشریح این ویژگی‌ها قادر بود تا ضمن انجام وظیفه اسلامی - انسانی منبعث از اعتقادات و ارزش‌های دینی، اندوخته‌ها و تجربیات خود را در قالب صدور انقلاب به آنان منتقل کند.

اهداف و رسالت انقلاب اسلامی در محیط فراملی؛

هدف غایی انقلاب اسلامی ساختن انسان و جامعه براساس آموزه های اسلامی است تا انسان ها مطابق اعتقادات اسلامی بیندیشند و مطابق احکام اسلام عمل کنند بر این اساس انقلاب اسلامی که متأثر از آموزه‌های دینی و جهان شمول است. اهداف فراملی، مهم و درازمدت دارد. با در نظر گرفتن این جهت گیری، خلاصه اهداف انقلاب اسلامی با نگرش برون مرزی چنین است: ۱- نفی استعمار و سلطه خارجی؛ ۲- حمایت از مستضعفان و مظلومان؛ ۳- گسترش اعتقادات، اندیشه ها و فرهنگ اسلامی و تقویت جایگاه مسلمانان در سراسر عالم؛ ۴- تلاش برای تقویت پایه های وحدت و انسجام امت اسلامی در سطح جهان؛ ۵- تلاش در زمینه تقویت بیداری اسلامی؛ ۶- ارایه الگوی وحدت بین مذاهب به جهان اسلام برای دستیابی به امت واحده؛ ۷- دستیابی به قابلیت و توانمندی برای کمک به مدیریت تنا‌زعات در جوامع اسلامی؛ ۸- هشدار، تذکر و تنبه متجاوزان به حقوق انسان ها در صحنه بین الملل؛ ۹- تلاش برای تغییر نظام ناعادلانه حاکم بر جهان و دگرگونی در ساختار های بین المللی برآمده از نظام غیر عادلانه؛ ۱۰- نقش آفرینی در هندسه قدرت جهانی؛

در این راستا باید برای انقلاب اسلامی رسالت فراملی در نظر گرفت که این رسالت مبتنی بر دلایل، اعتقاد، عقلی و تجربی است.چ

دلایل رسالت فراملی انقلاب اسلامی

انقلاب اسلامی به دلیل ماهیت ایدئولوژیک، اهداف و شرایط خ اص خود به دلایل زیر باید در محیط بین المللی ایفای نقش نماید:

الف) ماهیت اسلام در مرزهای جغرافیایی محدود نمی شود زیرا: ۱- اسلام در ماهیت خود آیین جهانی بوده و برای رهایی مستضعفین جهان از اسارت فرهنگی، مادی، سیاسی و… مستکبرین آمده است.

۲- اسلام دین آزادی انسانها از قدرتها و طواغیت است. ۳- اسلام در ماهیت خود ضد قدرتهای شیطانی است و جز قدرت مطلقه الهی نیروی دیگری را نمی پذیرد و در برابر آن تسلیم نمی شود.

ب) انقلاب از دیدگاه اسلام دگرگونی در روحیه ها، اخلاق، فکر، آرمان، جهت گیری اهداف و ارزش ها است.

ج) پایگاه انقلاب اسلامی، مستضعفین هستند و تلاش جهانی انقلاب بر پایه وحدت و قیام مستضعفین است، پایگاه انقلاب اسلامی مردم محروم، زجر کشیده و تحت ستم قدرت های شیطانی هستند و...

د) انقلاب اسلامی در پیدایش، حفظ موجودیت و تداوم با دشمنان بین المللی مواجه بوده است و به صورت طبیعی باید در صحنه بین المللی برنامه داشته باشد تا منافع و مصالح خود را تأمین نماید.

نگرش خارج از چارچوب مرزهای ملی و دیدگاه جهانی را برای متولیان انقلاب اسلامی اجتناب ناپذیر نموده است.

در مجموع اصول و محورهای رسالت فراملی انقلاب اسلامی را می توان به شرح زیر ترسیم نمود:

۱- ماهیت ایدئولوژیک انقلاب که متأثر از آموزه های جهانی اسلام است. (اسلامی بودن انقلاب و جهانی بودن ایدئولوژی اسلام)؛ ۲- تبعیت و پیروی انقلاب از نهضت های دینی و مواضع انبیاء الهی پیشین؛ ۳- تجربه آموزی از دیگر انقلاب های برخوردار از اندیشه برون مرزی؛ ۴- واقعیت های حاکم جهانی از حیث رویارویی انقلاب اسلامی با دیگر مکاتب اعتقادی و نظام های بر آمده از آنها؛

علاوه بر اصول و محورهای فوق جهت گیری های قانون اساسی جمهوری اسلامی و رهنمودهای لازم الاتباع امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) نیز مبین چنین ضروری است.

در نگاهی گذرا باید گفت انقلاب اسلامی، دارای اهداف فراملی همچون: نفی استعمار و سلطه خارجی، حمایت از مستضعفان و مظلومان، گسترش اعتقادات، اندیشه ها و فرهنگ اسلامی و تقویت جایگاه مسلمانان در سراسر عالم، تلاش برای تقویت پایه های وحدت و انسجام امت اسلامی در سطح جهان، تلاش در زمینه تقویت بیداری اسلامی، هشدار، تذکر و تنبه متجاوزان به حقوق انسان ها در صحنه بین الملل و… است که تحقق این امور تا کنون نقش بسزایی در راستای الگودهی و الهام بخشی انقلاب اسلامی برای سایر نهضت های آزادیخواه ایفا کرده است.

در همین راستا با عنایت به اهمیت موضوع، بر نخبگان، صاحبان خرد و دلسوزان انقلاب اسلامی، نظام مقدس جمهوری اسلامی و ملت ایران اسلامی است که با اندیشه ورزی، نظرات راهبردی و عملیاتی خود را برای تحقق و نقش آفرینی بیشتر انقلاب اسلامی در سطح منطقه ای و بین الملل را ارایه کنند.