مشارکت در انتخابات؛ حق و تکلیف دینی و میهنی؛
انتخابات؛ تضمین و تثبیت کننده عزت و اقتدار و نمادی از مشارکت غیرقابل جایگزین(۳)؛
دکتر عباسعلی فرزندی
در نظام مردمی مبتنی بر دین و مردم سالاری دینی که سیاست و دین توأمان هستند و حکومت برخاسته از جهانبینی توحیدی و خداباور است، مردم در چارچوب احکام الهی و قوانین شرعی در سرنوشت خود مؤثرند و از این رهگذر مشارکت افراد در تعیین سرنوشت حق و تکلیف به صورت همزمان محقق میشود. نظام مردمسالاری دینی تکلیف افراد را برای شرکت در انتخابات در راستای تحقق حقوق و خواسته های آنها مورد توجه قرار می دهد و مهم این است که همگان باید انتخابات را به عنوان مظهر و نماد مشارکت آگاهانه و متعهدانه و نماد وحدت همیشگی و وسیله ای برای مصونیت و اقتدار کشور قرار دهند.
آگاهی، اتحاد و بصیرت آگاهی، اتحاد و بصیرت از مهمترین عناصر جاودانگی نظام سیاسی بر آمده از انقلاب بزرگ ملت بزرگ ایران، محسوب می شوند که با هدایت های حکیمانه رهبری اسلامی و حضور مردم همیشه در صحنه، جریان یافته است و حضور آگاهانه در انتخابات مختلف به عنوان نمادی از مقبولیت و مشروعیت نظام توحیدی و اسلامی ایران به حساب می آید. این حضور پرشور مردمی که با انگیزه و اعتقاد، پای صندوقهای رأی حاضر میشوند به عنوان نعمتی است که همواره باید ادامه داشته و تقویت شود.
در این راستا جامعه اسلامی به ویژه نخبگان و اندیشمندان بایدها و نبایدهایی را باید در نظر داشته باشند.
با نگاهی گذرا به رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) و در نظر گرفتن ضرورتها و نیازهای جامعه، انتخابات بهویژه در حوزه ریاست جمهوری اهدافی دارد که از مهم ترین آنها می توان به مشارکت حداکثری، انتخابات سالم، معتبر و بدون تنش در محیط امن و آرامش، انتخاب اصلح با درک نیازهای روز جامعه و… اشاره کرد.
انتخابات یکی از برکات و دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران است که ترجمان جمهوریت نظام محسوب می شود.
جمهوری اسلامی الگوی نوینی از نظامهای سیاسی است که توسط امام خمینی (ره) پایهگذاری شده، این الگو مردم سالاری مبتنی بر اسلام است، ساختار حکومت براساس آراء مردم شکل میگیرد و ماهیت و محتوای آن بر اسلام استوار میباشد. امام خمینی (ره) در حیات سیاسی خود، پس از انقلاب اسلامی، همواره بر برگزاری انتخابات به موقع، حضور و مشارکت همگانی در عرصه تعیین سرنوشت، پیش گیری و جلوگیری از نفوذ و مداخله و تأثیرگذاری دشمن در فرایند انتخابات ودر نهایت انتخاب اصلح تأکید داشته و رهبری معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) نیز همانند امام (ره) بر این مؤلفه ها تأکید نموده اند.
امام خمینی (ره) انتخابات را یک امتحان الهی دانستند که شرکت فعال در آن موجب جلب رضای حق میگردد. امام با صدور پیامی به مناسبت پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی فرمودند: انتخابات یک امتحان الهی است که گروه گرایان را از ضوابط گرایان ممتاز میکند و مؤمنین و متعهدین را از مدعیان جدا مینماید و کسانی که خود را کاندیدا میکنند یا کاندیدای گروههایی هستند، اگر خود را صالح نمیدانند و وجود آنها در این مکان نفعی برای کشورشان ندارد، خدای متعال را در نظر بگیرند و رضای او را بر رضای خود مقدم دارند و چنین خلاف ناشایستهای را مرتکب نشوند.(صحیفه امام، ج ۱۸، ص ۳۳۶)
انتخابات فرآیندی است که مردم در مدار قانون و مقررات انتخاباتی با حضور در پای صندوق های رأی نسبت به انتخابات مسئولان اقدام می کنند، در این راستا باید گفت انتخابات در نظام مردم سالاری ویژگی هایی دارد که برخی از این ویژگی ها عبارتند از:
- انتخابات نشان دهنده مقبولیت نظام است و هر چه مشارکت در آن بیشتر باشد گویای وضعیتی است که نظام در نگاه مردم مقبولیت بالاتری دارد.
- انتخابات نشان دهنده قاعده مند بودن انتقال قدرت سیاسی از گروهی به گروه دیگر است و به نوعی فرهنگ بالای مردم و نظام را در قاعده مند کردن انتقال قدرت سیاسی نشان میدهد.
- افزایش وحدت و تقویت اعتماد ملی از کار ویژه های انتخابات است و این موضوع به عنوان سرمایه عظیم اجتماعی در جهت تحقق اهداف ملی مطرح است و از این ناحیه مسئولان می توانند در تعاملات بین المللی از آن به عنوان پشتوانه استفاده کنند.
- دگرگونی، پویایی، تحول و تکامل مستمر از دیگر ویژگی های انتخابات است و انتخابات، زمینههای لازم را برای چرخش نخبگان فراهم می کند.
- انتخابات زمینه های مناسب را برای رشد و تکامل نهادهای اجتماعی فراهم کرده و فرهنگ سیاسی جامعه را تقویت می کند.
- ایجاد زمینه های لازم برای رقابت، همچنین ایجاد فضای لازم برای نقد عملکرد رقبا از دیگر کارکردهای انتخابات است، به گونه ای که نظرها و ایده های مختلف در راستای وظایف قانونی انتخابشوندگان مطرح می شود تا مردم بهترین ایده ها و نظریات را برای پیشبرد امور کشور برگزینند.
- انتخابات و رأی مردم باعث می شود که مسئولیت پذیری مسئولان منتخب افزایش یافته و افزایش مسئولیت پذیری تضمین کننده کارآمدی نظام خواهد بود.
- تقویت خودباوری مردم و مردم باوری در میان مسئولان از دیگر کارکردهای انتخابات است.
- و..
در این راستا باید گفت انتخابات از ابعاد کلیدی مردمسالاری اسلامی بشمار میرود، در واقع نوعی تجدید مقبولیت و مشروعیت مداوم است. علاوه بر آن پیوسته سنجش درجه اعتماد مردم به نظام سیاسی نیز محسوب میشود. تکاپوی سیاسی در میان طیفهای گوناگون جامعه و شور و نشاطی که پدید میآید در کنار تحرک نامزدهای انتخابات و طرفداران آنها و نیز پویایی مطبوعات و رسانهها هر یک به نوبه خود شادابی و سرزندگی را در جامعه پدید میآورد بنابراین میتوان گفت انتخابات خون تازهای در کالبد نظام سیاسی و نظام اجتماعی تزریق میکند و سبب تجدید حیات و تعامل بیش از پیش حکومت و ملت می شود.
نوع رابطه حکومت و مردم و سازوکار تحقق آن و نیز آسیبها و تهدیدهای این رابطه ابعاد گسترده ای دارد. در مجموع سه عامل حکومت، مردم، نوع رابطه، در این خصوص محور توجه است.
این رابطه ابعاد مختلفی دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
۱- قانونگرایی: قانون و مقررات تنظیم کننده رابطه دولت و ملت است.
۲- نظارت متقابل: نظارت همگانی و متقابل مردم و حاکمان ضرورت دارد.
۳- اعتماد متقابل: وجود سطحی از اعتماد بین مردم و نظام سیاسی ضروری است.
۴- خدمتگزاری: رابطه مردم و مسئولان رابطه خادم و مخدوم است.
۵- مشارکت جویی
۶- اطلاعرسانی: نظام باید سازوکار اطلاع رسانی شفاف را به مردم فراهم کند.
۷- احترام متقابل: برخورد محترمانه و تکریم در رابطه دولت و مردم ضروری است.
۸- اخلاقگرایی: رعایت اصول و موازین اخلاق اسلامی توسط دولت و مردم.
در نگاهی گذرا می توان گفت انتخابات به عنوان نماد عینی از مشارکت غیرقابل جایگزین، برای حفظ، استمرار، تضمین و تثبیت عزت، اقتدار، امنیت و… امری حیاتی محسوب می شود.
در دوران کنونی و با عنایت به نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات، تلاش های دشمنان نسبت به شبهه افکنی، تردیدافکنی، یأس آفرینی و… ملت ایران اسلامی دوچندان شده است و روز به روز نیز افزایش خواهد داشت، در همین راستا بر عموم مردم است با حفظ و افزایش آگاهی، بصیرت و شناخت همه جانبه نسبت به اهمیت و جایگاه انتخابات، ضمن تضمین و تثبیت عزت، اقتدار و امنیت همه جانبه انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، زمینه نقش بر آب کردن و خنثی سازی نقشه های دشمنان را هموار و مهیا کنند. همچنین بر نخبگان و صاحبان خرد است تا با تبیین، تشریح و توضیح همه جانبه انتخابات مطلوب تراز انقلاب اسلامی، نسبت به روشنگری و تنویر افکار افراد جامعه اقدام نمایند.
نظر شما :