« مقوم های تحقق دفاع؛ (۵) شهادت طلبی؛ اهمیت و ضرورت(۱)»

شهادت اوج تعالی انسان است. شهادت به معنی حضور، دیدن (قرشی، قاموس قرآن، ۱۳۷۱ ش، ج ۴، ص ۷۴) و خبر قطعی (زبیدی، تاج العروس، ۱۴۱۴ ق، ج ۵، ص ۴۵) معنا شده است که بر اساس آن شهید هر یک از معانی حاضر، بیننده و خبر دهنده را می‌تواند داشته باشد.

در جوامع اسلامی، شهادت طلبی یک ارزش دینی و معنوی محسوب می‌شود. در مبارزات ضد استعماری و آزادی خواهانۀ مسلمانان نیز این مهم نمود عینی دارد. در آموزه های دینی اعم از آیات متعددی از قرآن مجید و روایات متعددی به موضوع شهادت طلبی اشاره شده است که این موضوع نشان از اهمیت و جایگاه رفیع مهم این فریضه الهی دارد.

خداوند متعال در سوره آل عمران، آیه ۱۶۹ می فرمایند: وَلا تَحسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلوا فی سَبیلِ اللَّهِ أَمواتًا بَل أَحیاءٌ عِندَ رَبِّهِم یُرزَقونَ: (ای پیامبر!) هرگز گمان مبر کسانی که در راه خدا کشته شدند، مردگانند! بلکه آنان زنده‌اند، و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند.

همچنین خداوند متعال در سوره بقره، آیه ۱۵۴ می فرمایند: وَلا تَقولوا لِمَن یُقتَلُ فی سَبیلِ اللَّهِ أَمواتٌ بَل أَحیاءٌ وَلکِن لا تَشعُرونَ: و به آنها که در راه خدا کشته می‌شوند، مرده نگویید! بلکه آنان زنده‌اند، ولی شما نمی‌فهمید!

خداوند متعال همچنین در رابطه با اهمیت شهادت طلبی و جایگاه رفیع شهداء در سوره محمد، آیه ۴ می فرمایند: وَالَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَلَنْ یُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ - سَیَهْدِیهِمْ وَیُصْلِحُ بَالَهُمْ - وَیُدْخِلُهُمُ الْجَنَّةَ عَرَّفَهَا لَهُمْ: و آنان که در راه خدا کشته شدند خدا هرگز اعمالشان را ضایع نگرداند - آنها را البته به راه سعادت هدایت کند و امورشان را اصلاح فرماید - و در بهشتی که قبلاً به منزل و مقاماتشان همه را شناسا کرده وارد کند.

خداوند متعال همچنین در سوره نساء، آیه ۷۴ در این رابطه می فرمایند: … وَمَنْ یُقَاتِلْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَیُقْتَلْ أَوْ یَغْلِبْ فَسَوْفَ نُؤْتِیهِ أَجْرًا عَظِیمًا: و هر کس در راه خدا جهاد کند و کشته شود یا فاتح گردد، زود باشد که او را اجری عظیم دهیم.

پیامبر اعظم (ص) در رابطه با جایگاه و اهمیت شهادت و شهداء می فرمایند: خداوند برای شهیدان هفت خصلت مقرر کرده است: اوّلین قطره ی خونش، موجب آمرزش گناهانش می گردد. سر در دامن حورالعین می نهد. به لباس های بهشتی آراسته می گردد. معطّر به خوش بوترین عطرها می شود. جایگاه خود را در بهشت مشاهده می کند. اجازه ی سیر و گردش در تمام بهشت به او داده می شود. پرده ها کنار رفته و به وجه خدا نظاره می کند.(وسایل الشیعه، ج ۱۱، ص ۱۰)

1. شهید؛ اولین واردشونده به بهشت

در رابطه با اهمیت و جایگاه شهادت در راه خداوند متعال می توان گفت شهید؛ اولین واردشونده به بهشت است. پیامبر اعظم (ص) در این خصوص می فرمایند: اوّل من یدخل الجنّه شهید: و اولین کسی که وارد بهشت می شود شهید است.(«بحار الأنوار، ج ۶۶، ص ۳۹۳)

2. خون شهیدان؛ بیمه کننده انقلاب و اسلام و تعلیم دهنده درس مقاومت به جهانیان

خون شهیدان؛ بیمه کننده انقلاب و اسلام و تعلیم دهنده درس مقاومت به جهانیان است. چنانچه حضرت امام خمینی (ره) در این رابطه فرموده اند:

«خون شهیدان، انقلاب و اسلام را بیمه کرده است. خون شهیدان برای ابد درس مقاومت به جهانیان داده است.» (صحیفه امام، ج ۲۱، ص ۹۳ و ۹۳)

3. شهادت؛ نعمت و هدیه الهی

در رابطه با اهمیت و جایگاه شهادت می توان گفت که شهادت، نعمت و هدیه الهی محسوب می شود. چنانچه حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) می فرمایند:

«این شهادت‌ها آسان به‌دست نیامد. شهادت، نعمت و هدیه‌ی خداست؛ این هدیه را آسان به کسی نمی‌دهند .»(۸۴/۲/۱۲)

4. شهادت طلبی؛ از عوامل مهم پیروزی انقلاب اسلامی

شهادت؛ از عوامل مهم پیروزی انقلاب اسلامی است. همانگونه که حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) می فرمایند:

«آن پیروزی بزرگ که مسیر تاریخ را نه تنها در میهن ما، بلکه در همه‌ی جهان عوض کرد، جز با زنده شدن روح جهاد و شهادت در ملت قهرمان ما به دست نمی‌آمد .»(۶۸/۱۱/۱۹)

5. شهادت؛ عامل ابهت و اقتدار معنوی نظام اسلامی و ملت مسلمان

شهادت؛ عامل ابهت و اقتدار معنوی نظام اسلامی و ملت مسلمان است. همانگونه که حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) می فرمایند:

«ابهت و اقتدار معنوی امروز نظام اسلامی و ملت مسلمان در دنیا و در چشم قدرتهای شیطانی، ناشی از همین شهادتها است. فرزندان شهدا بدانند که پدران آنها موجب شدند که اسلام، در چشم شیطانها و طاغوتهای عالم، ابهت پیدا کند. امروز، به فضل همین شهادتها و به برکت خون شهدا، ملت ما، ملت سربلند و آبرومندی است و ملتها آبرو و عزت را این‌گونه باید پیدا کنند .»(۶۸/۵/۲۵)

6. زنده نگه داشتن نام شهدا؛ از نیازهای اساسی کشور و عامل متوقف نشدن و عقبگرد نداشتن

زنده نگه داشتن نام شهدا؛ از نیازهای اساسی کشور و عامل متوقف نشدن و عقبگرد نداشتن است. همانگونه که حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) می‌فرمایند: «من عقیده‌ی راسخ دارم بر اینکه یکی از نیازهای اساسی کشور، زنده نگه داشتن نام شهدا است؛ این یک نیازی است که ما - چه آدمهای مقدّس‌مآب و متدینی باشیم؛ چه آدمهایی باشیم که خیلی هم مقدّس‌مآب نیستیم، امّا به سرنوشت این کشور و به سرنوشت این مردم علاقه‌مندیم - هرجور که فکر بکنید، بزرگداشت شهدا برای آینده‌ی این کشور، حیاتی و ضروری است. »(۹۳/۱۱/۲۷)

7. شهادت؛ بهترین مردن ها و بالاترین اجر برای مبارز در راه خدا

شهادت؛ بهترین مردن ها و بالاترین اجر برای مبارز در راه خدا محسوب می شود. حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) در این رابطه می فرمایند:

«بهترین مردنها، شهادت است. بالاترین اجرها برای انسانی که در راه خدا مبارزه میکند، نوشیدن شربت گوارای شهادت است. خوشا به حال آن عزیزان، و گوارا باد بر آنها این نعمت بزرگ الهی! آنها با شهادت، اجرشان را گرفتند .»(۷۰/۱۰/۱۱)

8. شهادت؛ بالاترین ارزش عاشورایی و معنوی

شهادت؛ بالاترین ارزش عاشورایی و معنوی است. همانگونه که حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) می فرمایند:

«شهادت بالاترین ارزش عاشورایی انسان و بالاترین ارزش در معیار ارزش‌های معنوی است .»(۲/‏۶/‏۸۴)

9. حقِ حیات داشتن شهدا به گردن همه

در رابطه با اهمیت شهادت و شهادت طلبی باید گفت که شهدای گرانقدر و عزیز، به گردن همه، حقِ حیات دارند. چنانچه حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) در این رابطه می فرمایند: «رزمندگان و بخصوص شهدای عزیز ما به گردن این ملت و به گردن همه‌ی ما حقِ‌ّ حیات دارند .»(۴/‏۷/‏۸۰)

10. شهادت؛ عامل ماندگاری نظام و مصونیت در برابر مشکلات

شهادت؛ عامل ماندگاری نظام و مصونیت در برابر مشکلات است. همانگونه که حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) می فرمایند: «علّت اینکه این نظام باقی ماند و این نهال از بین نرفت و بحمدالله به این درخت تناور تبدیل شد، فداکاری‌ها و ایثارگری‌ها و شهادت‌طلبی‌ها و واردمیدان‌شدن‌ها بود؛ این را باید نگه داشت .»(۹۵/۹/۱۵)

معظم له همچنین می فرمایند:

«اگر این شهادتها نبود، اگر این فداکاری‌ها نبود، این نظام باقی نمیماند؛ این نهال، مورد تهاجم طوفانهای سخت بود .»(۹۵/۹/۱۵)

در یک جمع بندی کلی می توان گفت شهادت طلبی از مهم ترین موضوعاتی محسوب می شود که همواره مورد توجه اسناد بالادستی انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی (دین اسلام، آموزه های دینی، منویات امامین انقلاب اسلامی و…) بوده است.

• شهید؛ اولین واردشونده به بهشت است.
• خون شهیدان؛ بیمه کننده انقلاب و اسلام و تعلیم دهنده درس مقاومت به جهانیان است.
• شهادت؛ نعمت و هدیه الهی است.
• شهادت طلبی؛ از عوامل مهم پیروزی انقلاب اسلامی محسوب می شود.
• شهادت؛ عامل ابهت و اقتدار معنوی نظام اسلامی و ملت مسلمان است.
• زنده نگه داشتن نام شهدا؛ از نیازهای اساسی کشور و عامل متوقف نشدن و عقبگرد نداشتن محسوب می شود.
• شهادت؛ بهترین مردن ها و بالاترین اجر برای مبارز در راه خداست.
• شهادت؛ بالاترین ارزش عاشورایی و معنوی محسوب می شود.
• حقِ حیات داشتن شهدا به گردن همه از مهم ترین دلایل اهمیت شهادت طلبی و شهداء است.
• شهادت؛ عامل ماندگاری نظام و مصونیت در برابر مشکلات است.

توجه به اهمیت و ضرورت شهادت طلبی از قبیل: شهادت، هدیه و نعمت الهی، بیمه کننده انقلاب و تعلیم دهنده درس مقاومت، عامل ابهت و اقتدار معنوی، ماندگاری نظام و مصونیت بخشی انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی و… در تقویت مفهوم دفاع، نقش بسیار مهمی دارند. در همین راستا بر نخبگان و صاحبان خرد است تا با اندیشه ورزی و تجمیع آراء و نظرات، اهمیت و جایگاه شهادت طلبی را تبیین و تشریح کنند.

اهم منابع و مأخذ

1. قرآن مجید
2. صحیفه امام خمینی (ره)
3. بیانات و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی)
4. حر عاملی، وسایل الشیعه، ج ۱۱
5. زبیدی، تاج العروس، ۱۴۱۴ ق، ج۵
6. قرشی، قاموس قرآن، ۱۳۷۱ ش، ج۴
7. و... ‌