« مقوم های تحقق دفاع؛(۶) جامعه اسلامی (اهمیت و ضرورت)»

از آنجا که انسان موجودی دارای نیازهای گروهی و اجتماعی است به همین سبب می توان گفت که توجه به جامعه ایده آل و مطلوب امری مهم و ضروری است.

در جوامع غربی و سایر مکاتب بشری بر اساس مبنای فکری، اعتقادی و… تعاریفی که در رابطه با مفهوم جامعه و جامعه ایده آل (مطلوب) مطرح می کنند با تعریف و مستندات بالادستی (اعم از دین اسلام، آ موزه های دینی، نظریات و اندیشه امامین انقلاب اسلامی و…) دارای تفاوت های اساسی و مبنایی است.

جامعه، مجموعه ای از افراد انسانی است که با نظام و آداب و سنن و قوانین خاصّی به یکدیگر پیوند خورده، و زندگی نظام اند و دسته جمعی دارند.(شهید مطهری، جامعه و تاریخ، ص ۱۳۱)

باید توجه داشت که جامعه اسلامی دارای ویژگی هایی همچون وحدت و همگرایی، مردم سالاری دینی، خودباوری و اعتماد به نفس، امید به آینده، بصیرت و دشمن شناسی، رعایت قانون و… است که می تواند الهام بخش سایر جوامع بشری شود.

در همین راستا اهمیت و ضرورت جامعه اسلامی از منظر اسنادبالادستی تببین و تشریح می‌شود.

1. مکتب و جامعه اسلامی تنها مکتب هادی و پیشران در جامعه

در اندیشه حضرت امام خمینی (ره) مکتب و جامعه اسلامی تنها مکتب هادی و پیشران جامعه است. ایشان در این رابطه فرموده اند:

«ما معتقدیم تنها مکتبی که می‌تواند جامعه را هدایت کند و پیش ببرد اسلام است. و دنیا اگر بخواهد از زیر بار هزاران مشکلی که امروز با آن دست به گریبان است نجات پیدا کند و انسانی زندگی کند و انسان گونه، باید به اسلام‌روی بیاورد.» (صحیفه امام، ج ۵: ص ۴۳۷)

2. جامعه اسلامی، جامعه دارای اهداف الهی

در اندیشه حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی)، جامعه اسلامی، جامعه دارای اهداف الهی است. معظم له در این رابطه می فرمایند: «اهداف ما اهداف الهی است؛ حکومت اللَّه و توحید و رفتن به سمت جامعه‌ی حقیقی دینی و حاکمیت احکام الهی است .»(۳۱/۰۶/۱۳۸۳)

3. الهام بخشی و الگودهی نظام اسلامی، مبتنی بر اداره و مدیریت کشور بدون اتکا به آمریکا

در اندیشه حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی)، نظام اسلامی، برای جهانیان الهام بخش و الگو در زمینه اداره و مدیریت کشور بدون اتکا به آمریکاست. معظم له در این رابطه می فرمایند: «نظام اسلامی یک الگوی اسلامی را هم در دنیا مطرح کرد؛ یعنی نشان داد که بدون امریکا میشود زندگی کرد؛ بدون رفتن زیر بار یک قدرت بزرگ میتوان یک کشور بزرگ … را اداره کرد و پیش برد .»(۸۰/۸/۸)

4. جامعه اسلامی، جامعه برخوردار از امنیت

حضرت امام علی (ع) در رابطه با امنیت به عنوان یکی از ضروری ترین نیازهای جامعه می فرمایند:

... إِنَّهُ لَا بُدَّ لِلنَّاسِ مِنْ أَمِیرٍ بَرٍّ أَوْ فَاجِرٍ یَعْمَلُ فِی إِمْرَتِهِ الْمُؤْمِنُ وَ یَسْتَمْتِعُ فِیهَا الْکَافِرُ وَ یُبَلِّغُ اللَّهُ فِیهَا الْأَجَلَ وَ یُجْمَعُ بِهِ الْفَیْ‏ءُ وَ یُقَاتَلُ بِهِ الْعَدُوُّ وَ تَأْمَنُ بِهِ السُّبُلُ وَ یُؤْخَذُ بِهِ لِلضَّعِیفِ مِنَ الْقَوِیِّ حَتَّی یَسْتَرِیحَ بَرٌّ وَ یُسْتَرَاحَ مِنْ فَاجِرٍ: «…مردم در استقرار حکومت زندگی کنند، به وسیله‌ی حکومت، بیت المال جمع آوری می‌گردد و به کمک آن با دشمنان می‌توان مبارزه کرد جاده‌ها امن و امان و حق ضعیفان از نیرومندان گرفته می‌شود نیکوکاران در رفاه و از دست بدکاران در امان می‌باشند…) (نهج البلاغه، خطبه ۴۰)

در اندیشه امام خامنه ای (مدظله العالی)، جامعه اسلامیِ جامعه برخوردار از امنیت است. معظم له در این رابطه می فرمایند:

«امنیت، نعمت بزرگی است. در قرآن هم راجع به امن و امنیت سخن رفته است. در هر جامعه‌ای، زمینه لازم برای پیشرفتهای مادّی و معنوی، امنیت است. »(۸۷/۶/۱۰)

5. وجود وحدت، مساوات، برابری و برادری در جامعه اسلامی

حضرت امام خمینی (ره)، یکی از ویژگی های جامعه اسلامی را وحدت، مساوات، برادری و برابری افراد می داند و در این رابطه می فرمایند:

«ما می خواهیم به همۀ ملت ها بفهمانیم که اسلام یک دین وحدت است، یک دین برادری است، دین برابری است. هیچیک از قشرهای او بر دیگری تفوّق ندارد، مگر به تقوا، مگر به پیروی از احکام اسلام.» (صحیفه امام (ره)، ج ۱۳: ص ۴۴۵)

6. حفظ آزادی، استقلال و منافع مردم

حضرت امام خمینی (ره) حفظ آزادی، استقلال و منافع مردم را از اصول اساسی در جامعه می دانند و در این رابطه فرموده اند:

«سیاست ما همیشه بر مبنای حفظ آزادی و استقلال و حفظ منافع مردم است که این اصل را هرگز فدای چیزی نمی کنیم.» (صحیفه امام، ج ۴: ص ۳۶۴)

7. حکومت بر اساس رحمت و رأفت

در اندیشه حضرت امام خمینی (ره) حکومت بر اساس رحمت و معرفت است. ایشان در این راستا فرموده اند: «اسلام آمده است که قلوب یک انسان را، قلب های انسان را که سرگردان هستند و کمال مطلق را به دنبالش هستند و نمی دانند کجا است، این سرگردان ها را می خواهد هدایت کند، راهنمایی کند به آن راهی که به آنجا می رسند.» (صحیفه امام خمینی (ره)، ج ۱۲: ص ۵۰۶)

8. دین اسلام، مهم ترین عامل خنثی کننده مشکلات در جامعه اسلامی

از منظر امام خمینی (ره) اگر امور جامعه اسلامی بر اساس اسلام و ایمان انجام شود، مشکلی برای جامعه پیش نخواهد آمد:

«در جامعه اسلامی که همه چیز بر اساس و معیار اسلام و ایمان سنجیده و عمل می‌شود، هرگز مشکلی پیش نخواهد آمد.» (صحیفه امام، ج ۵: ص ۴۱۰)

9. مسئول بودن و وظیفه شناسی

جامعه اسلامی را می توان جامعه ای تلقی کرد که افراد آن جامعه نسبت به وظایف خویش، آگاه باشند و با توجه به مسئولیت خود، امور را به نحو أحسن انجام دهند.

خداوند متعال در سوره اسراء، آیه ۳۶ می فرمایند: وَلَا تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ کُلُّ أُولَ ٰ ئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا: و (ای انسان) هرگز آنچه را که بدان علم و اطمینان نداری دنبال مکن که چشم و گوش و دل همه مسئولند.

پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: «کلکمْ راعٍ، وَ کلکمْ مَسْؤُولٌ عَنْ رَعِیتِهِ: هر کدام از شما مسئول هستید و درباره افرادی که به سخن شما گوش می‌دهند بازخواست خواهید شد.(بحارالانوار، ج ۷۲، ص ۳۸)

رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) در این رابطه می فرمایند:

«آنچه ما مسؤولان احتیاج داریم، این است که کارآمدی خود و نظام را افزایش دهیم. کارآمدی هم باید در جهت تحقق خواستها و اهداف اسلامی باشد؛ در جهت پیاده شدن و عینی شدن ارزشها در جامعه باشد. بخشهای فرهنگی و اقتصادی و سیاسی و امنیتی ما مسؤولند؛ همه مسؤولند. همه باید به مسؤولیت خودشان توجه داشته باشند و خود را در مقابل این مسؤولیت‌ها پاسخگو بدانند؛ این وظیفه‌ی همه‌ی ماست. بدانیم که اگر ما به وظیفه‌ی خود عمل کردیم، با امکاناتی که بحمداللَّه خدای متعال بوفور در اختیار این کشور و این ملت قرار داده است، و با تجربه‌ی پیشرفتی که داریم، پیروزی جمهوری اسلامی و پیروزی حق بر باطل در این میدان قطعی است .»(۸۳/۸/۶)

10. مهیا بودن شرایط اجتماعی مساعد برای تربیت انسان ها در جامعه اسلامی

از منظر امام (ره) ایجاد شرایط اجتماعی و فراهم نمودن زمینه های لازم برای تربیت انسان اسلامی از ضرورت های تحقق جامعه اسلامی است، ایشان تأکید نموده‌اند که: «ما موظفیم شرایط اجتماعی مساعدی برای تربیت افراد مؤمن و بافضیلت فراهم سازیم.» (امام خمینی، ولایت فقیه، ص ۳۵)

در یک جمع بندی کلی می توان گفت از آنجا که جامعه اسلامی زمینه ساز تحقق و اجرایی شدن عدالت، امنیت و… می شود، به همین سبب می توان گفت که تحقق جامعه اسلامی، به عنوان یکی از مهم ترین مقوم های تحقق دفاع نیز محسوب می شود.

۱ - بر اساس اسناد بالادستی مکتب و جامعه اسلامی تنها مکتب هادی و پیشران جامعه است.

۲- بر اساس اسناد بالادستی جامعه اسلامی، جامعه دارای اهداف الهی است.

۳- از منظر اسناد بالادستی امنیت به عنوان یکی از ویژگی ها و از ضروری ترین نیازهای جامعه اسلامی محسوب می شود.

۴- از منظر اسناد بالادستی وحدت، مساوات، برادری و برابری از ویژگی های جامعه اسلامی است.

۵- بر اساس اسناد بالادستی حفظ آزادی، استقلال و منافع مردم از اصول اساسی جامعه محسوب می شود.

۶- از منظر اسناد بالادستی حکومت بر اساس رحمت و معرفت مدیریت می شود.

۷- بر اساس اسناد بالادستی ایجاد شرایط اجتماعی و فراهم نمودن زمینه های لازم برای تربیت انسان اسلامی از ضرورت های تحقق جامعه اسلامی است.

در نهایت می توان گفت از آنجا که تحقق جامعه اسلامی مورد توجه اسناد بالادستی اعم از دین اسلام، آموزه‌های دینی، نظریات و اندیشه امامین انقلاب اسلامی و… است به همین سبب احصاء دلایل اهمیت و ضرورت توجه به آن امری ضروری و بدیهی است که جهت تحقق این امر دلسوزان انقلاب اسلامی به ویژه نخبگان و صاحبنظران نقشی قابل توجه را ایفا می کنند.

اهم منابع و مأخذ

1. قرآن
2. نهج البلاغه
3. صحیفه امام (ره)
4. امام خمینی (ره)، ولایت فقی ه
5. بیانات و رهنمودهای حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی)
6. بحارالانوار، ج ۷۲
7. شهید مطهری، مرتضی، جامعه و تاریخ، ق‌م‌: ص‌درا‏ ‫، ۱۳۶۹
8. http://farsi.khamenei.ir
9. http://farsi.rouhollah.ir
10. http://mesbahyazdi.ir
11. http://pajoohe.ir
12. و…