« مقوم های تحقق دفاع؛(۷) وحدت و همگرایی(اهمیت و ضرورت)»

وحدت و همگرایی یکی از مهم ترین نعمت های الهی است که سبب عزت و اقتدار همه جانبه و روزافزون تمامی جوامع بشری می شود.

مستکبران، سلطه گران و زیاده خواهان از آنجا که مطامع و منافع خود را در تضاد با وحدت و همگرایی جوامع هدف می دانند، به همین سبب همواره با بهره گیری از انواع ابزارها، اقدامات و… در پی آن بوده اند تا مانع تحقق وحدت و همگرایی جوامع هدف شوند؛ دلیل این امر را می توان در این موضوع پیگیری کرد که اگر جوامع هدف دارای وحدت و همگرایی باشند، دشمنان هرگز نخواهند توانست آنان را شکست دهند و به اهداف خود دست یابند.

در همین راستا، دشمنان در ابتدا در پی ایجاد تفرقه در میان دیگر جوامع هستند. رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) در این راستا می فرمایند:

«توجه داشته باشند؛ یکی از راهبردهای اساسی دشمنان اسلام و بخصوص دشمنان نظام اسلامی در منطق، راهبرد ایجاد اختلاف فرقه ای و مذهبی و مسئله شیعه و سنی است .»(۱۴/۰۶/۱۳۹۲)

تا پس از آن، با تجزیه و تضعیف آنان، زمینه اضمحلال و نابودی جوامع هدف را هموار سازند و به اهداف خود همچون گسترش مناطق تحت سلطه، قدرت یابی بیشتر، استعمار، استثمار و چپاول آنان دست یابند.

به همین سبب جهت جلوگیری از تحقق اهداف و خواسته های دشمنان، یکی از مهم ترین راهبردها، حفظ، تقویت و تثبیت وحدت و همگرایی است.

از آنجا که دین اسلام و آموزه های اسلامی همواره سعادت و پیشرفت همه جانبه تمامی جوامع بشری و به ویژه جوامع اسلامی را در نظر دارد، همچنین به این دلیل که مکتب اسلام و مکاتب مادی، دارای تضاد ماهوی، مبنایی و اساسی با اهداف و خواسته های مستکبران، سلطه گران و … هستند، در همین راستا، یکی از مهم ترین تضادهای دو نگرش در حوزه نحوه تحقق اهداف، قابل پیگیری است.

از منظر غرب، جهت تحقق اهداف، بهره گیری از هر ابزاری و اقدامی همچون ایجاد تفرقه و دودستگی در میان جوامع هدف، امری عادی و ممدوح است اما از منظر اسلام، حفظ وحدت و همگرایی با در نظر داشتن ارزش و مقام برای تمامی افراد جامعه امری ممدوح و راهگشاست. در واقع طبق دستور اسلام و آموزه های دینی، در جوامع اسلامی تفاوتی میان انسان ها وجود ندارد مگر از لحاظ تقوا. خداوند متعال در آیه ۱۳ سوره حجرات می فرمایند:

یا أَیُّهَا النّاسُ إِنّا خَلَقناکُم مِن ذَکَرٍ وَأُنثی وَجَعَلناکُم شُعوبًا وَقَبائِلَ لِتَعارَفوا إِنَّ أَکرَمَکُم عِندَ اللَّهِ أَتقاکُم إِنَّ اللَّهَ عَلیمٌ خَبیرٌ:

ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید؛ (اینها ملاک امتیاز نیست،) گرامی‌ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست؛ خداوند دانا و آگاه است!

از آنجا که وحدت و همگرایی نقش بسزایی در تحقق دستورات دین اسلام و محقق شدن اهداف دفاعی – امنیتی انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران ایفا می کند، در همین راستا، اهمیت و ضرورت وحدت و همگرایی مورد بررسی قرار می گیرد.

1. وحدت و همگرایی؛ زمینه ساز همراهی خداوند با انسان

وحدت و همگرایی؛ یکی از مهم ترین عوامل همراهی خداوند با انسان است. در این راستا حضرت علی (ع) در خطبه ۱۲۷ نهج البلاغه می فرمایند:

... فَإِنَّ یَدَ اللَّهِ مَعَ الْجَمَاعَةِ وَ إِیَّاکُمْ وَ الْفُرْقَةَ فَإِنَّ الشَّاذَّ مِنَ النَّاسِ لِلشَّیْطَانِ کَمَا أَنَّ الشَّاذَّ مِنَ الْغَنَمِ لِلذِّئْبِ:

دست خدا با جماعت است، و از تفرقه و جدایی بپرهیزید، که یکسو شده از مردم بهره شیطان است، چنان که گوسپند دور مانده از گله نصیب گرگ است.

2. وحدت و همگرایی؛ نعمت الهی با ارزش

وحدت و همگرایی؛ نعمت الهی با ارزش است. در این راستا حضرت علی (ع) در خطبه ۱۹۲ نهج البلاغه می فرمایند:

... فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ قَدِ امْتَنَ‏ عَلَی جَمَاعَةِ هَذِهِ الْأُمَّةِ فِیمَا عَقَدَ بَیْنَهُمْ مِنْ حَبْلِ هَذِهِ الْأُلْفَةِ الَّتِی [یَتَقَلَّبُونَ‏] یَنْتَقِلُونَ فِی ظِلِّهَا وَ یَأْوُونَ إِلَی کَنَفِهَا بِنِعْمَةٍ لَا یَعْرِفُ أَحَدٌ مِنَ الْمَخْلُوقِینَ لَهَا قِیمَةً لِأَنَّهَا أَرْجَحُ مِنْ کُلِّ ثَمَنٍ وَ أَجَلُّ مِنْ کُلِّ خَطَرٍ: … خدای سبحان بر جماعت این امت منت نهاد، آن گاه که میانشان عقد الفت بست. الفتی که در سایه آن قدم می زدند و در پناه آن می آرمیدند. همراه با نعمتی که هیچیک از آفریدگان بهای آن ندانند، زیرا بهایش از هر بهایی بیش است و ارجش از هر ارجمندی برتر.

3. وحدت و همگرایی؛ رافع مشکلات مسلمانان

در دوران کنونی که دشمنان در پی ایجاد تفرقه در میان جوامع اسلامی هستند، وحدت و همگرایی؛ رافع مشکلات مسلمانان است. حضرت امام خمینی (ره) در این رابطه می فرمایند:

«مشکل عمدة مسلمین همان دوری از اسلام و قرآن است و اگر مسلمین به حسب امری که خدای تبارک و تعالی فرموده است «واعتصموا بحبل الله جمیعاً و لاتفرقو ا» اگر به همین یک امر و نهی عمل می کردند تمام مشکلاتشان، مشکلات سیاسی، اجتماعی و اقتصاد ی شان رفع می شد و هیچ قدرتی نمی توانست با آن مقابله کند لکن مع الاسف به واسطه غفلت بعضی و عدم توجه بعضی و تغافل بعضی از این امر محروم ماندند و تا این امر الهی تحقق پیدا نکند باید مسلمین انتظار گرفتاریهای بیشتر داشته باشند.» (امام خمینی، حکومت اسلامی، ص ۳۶)

4. وحدت و همگرایی؛ زمینه ساز استقلال کشور

وحدت و همگرایی؛ زمینه ساز استقلال کشور است. حضرت امام خمینی (ره) در این رابطه می فرمایند: «وحدت مذهبی است که این اجتماع عظیم و فشرده را ایجاد می‏کند. اگر علاقه به استقلال ایران دارید، وحدت مذهبی داشته باشید.» (صحیفه امام، ج ۱: ص ۲۶۸)

5. وحدت و همگرایی؛ زمینه ساز ممانعت از قدرت یابی دشمنان

از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) وحدت و همگرایی؛ زمینه ساز ممانعت از قدرت یابی دشمنان است. معظم له در این رابطه می فرمایند:

«این برای دستگاه استکبار و استعمار تهدید است: یک‌ونیم میلیارد مسلمان، این‌همه کشورهای اسلامی با این‌همه منابع، این نیروی انسانی فوق‌العاده؛ اگر این [مجموعه] متّحد باشد و با وحدت به سمت اهداف اسلامی حرکت بکند، قدرتمندانْ دیگر نمیتوانند در دنیا کوس قدرت بزنند .»(۲۷/۰۹/۱۳۹۵)

6. وحدت و همگرایی؛ زمینه ساز پیروزی همیشگی

در اندیشه حضرت امام خمینی (ره) وحدت؛ زمینه ساز پیروزی همیشگی است. ایشان در این رابطه فرموده اند: «ما اگر این وحدت کلمه و این خاصیّت که عبارت از اسلامیت است که در آن همه چیز هست، اگر این را ما حفظ کنیم، تا آخر پیروز هستیم.» (صحیفه امام، ج ۵، ص ۲۵۰)

7. وحدت و همگرایی؛ لازمه حیات و سربلندی امت اسلامی

از منظر حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) وحدت و همگرایی؛ لازمه حیات و سربلندی امت اسلامی است. معظم له در این رابطه می فرمایند:

«امروز امت اسلام برای حیات، سربلندی و نجات خود و برای برافراشتن پرچم اسلام به وحدت نیاز دارد. کدام منطق است که در مقابل این مسائل بتواند مقاومت کند تا اختلاف ایجاد شود؟ وحدت بر همه ضرورتها و اولویتها ترجیح دارد و از آنها اولی‌تر و مقدم‌تر است. چرا ضرورت اتحاد بین مسلمانان را نمی‌فهمیم؟ بار سنگینی بر دوش ما است و این برهه، برهه حساسی است» (بیانات امام خامنه ای (مد ظله العالی)، ۱۸/۲/۱۳۸۳)

در یک جمع بندی کلی می توان گفت وحدت و همگرایی به عنوان یکی از مهم ترین ارکان و عوامل مقوم دفاع، نقش بسزایی در عزت، اقتدار و امنیت انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایفا می کند.

از آنجا که وحدت و همگرایی زمینه ساز همراهی خداوند با انسان، رافع مشکلات مسلمانان، استقلال کشور، ممانعت از قدرت یابی دشمنان، پیروزی همیشگی، حیات و سربلندی امت اسلامی و… می شود، به همین سبب توجه همه جانبه به اهمیت و جایگاه آن، امری ضروری است. در همین راستا، جهت عملیاتی کردن وحدت و همگرایی، بهره گیری و به کارگیری دین اسلام، بیانات و رهنمودهای امامین انقلاب اسلامی امری ضروری است و بر نخبگان، دانشمندان و صاحبنظران است تا با تبیین و تشریح اهمیت و ضرورت حفظ، تقویت و تثبیت وحدت و همگرایی در جامعه، زمینه عملیاتی کردن این مهم را در جامعه بیش از پیش هموار کنند. ‌‌‌‌‌‌

اهم منابع و مأخذ

1. قرآن مجید
2. نهج البلاغه
3. صحیفه امام خمینی (ره)
4. بیانات و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی)
5. ‏ ‫ برازش، علی رضا، وحدت و همگرایی از منظر حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدعلی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) رهبر معظم انقلاب اسلامی، ‏ ‫ تهران ‫: امیرکبیر، ‏ ‫ ۱۳۹۲
6. جمهوری اسلامی، (۱۸ آذر ۱۳۷۶)، امام خمینی (ره) احیاگر وحدت اسلامی
7. شرفی، مرتضی و محمد نجاتی‌خشاب، موانع وحدت امت‌های اسلامی در شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی از منظر قرآن کریم، تهران: دارالفنون، ‏ ‫ ۱۳۹۵
8. فولادی، محمد، استراتژی وحدت جهان اسلام در اندیشه امام‌خمینی (ره)، معرفت، ش ۱۲۶، خرداد ۱۳۸۷
9. و…