« مقوم های تحقق دفاع؛(۷) وحدت و همگرایی(راهبردها و راهکارها)»

وحدت و همگرایی علاوه بر اینکه از مواهب و نعمت های بزرگ الهی است، ضرورت فطری، عقلی و شرعی و.. نیز محسوب می شود که از مهم ترین الزامات تحقق زندگی بهینه و مطلوب برای تمامی جوامع و به ویژه جوامع اسلامی است.

در یک نگاه کلان می توان گفت که وحدت و همگرایی به معنای همبستگی، یکدلی و … تمامی افراد جامعه و حرکت در مسیر واحد و مشترک جهت نیل به هدف و مقصد واحد است؛ به این معنا که جوامعی که دارای آرمان ها و اهداف مشترک هستند، برای دستیابی و تحقق آرمان ها و اهداف مطلوب، با نتخاب مسیر مشترک، همگی در این مسیر حرکت کنند تا به هدف دست یابند.

ایران اسلامی با وجود اقوام مختلف و پیروان مذاهب با هدایت های حکیمانه و عالمانه حضرت امام خمینی (ره) و حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) و همچنین نقش آفرینی علمان دینی، اندیشمندان و نخبگان و نیز با بصیرت ملت بصیر و انقلابی ایران اسلامی با تمسک به وحدت کلمه زمینه ساز پیروزی انقلاب اسلامی شدند.

از آنجا که وحدت و همگرایی دستور مؤکد دین اسلام و آموزه های دینی است، به همین سبب، این مهم یکی از اصولی ترین و اساسی ترین اهداف، سیاست ها، راهبردها و… انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی محسوب می شود.

از آنجا که مستکبران جهانی دارای خوی سلطه گری، زیاده خواهی و… هستند، به همین سبب با تمامی عوامل، عناصر و… که مانع تحقق و عملیاتی کردن اهداف، خواسته ها و سیاست های آنان شود، به مقابله با تمام توان، استعداد، امکانات و.... خواهند پرداخت در همین راستا، بر مبنای فطرت بشر، دستور عقل، تجربه تاریخی و… حفظ وحدت و همگرایی جهت مقابله با تحقق اهداف دشمنان امری بدیهی و ضروری است.

باید توجه داشت، به این سبب که از طرفی مسلمانان دارای اهداف و منافع مشترک هستند و همچنین دشمن مشترک (نظام سلطه و صهیونیسم بین الملل) دارند و همچنین با توجه به اینکه از طرفی دشمنان دارای هدف مشترک (ایجاد تفرقه و دودستگی جهت تضعیف و اضمحلال جامعه هدف هستند) ضرورت دارد همواره وحدت و همگرایی خود را حفظ، تقویت، تضمین و تثبیت کنند.

همچنین باید گفت وحدت و همگرایی یکی از مهم ترین مقوم های تحقق دفاع محسوب می شود. به این معنا که اگر افراد جامعه دارای وحدت و همگرایی باشند، قدرتمند خواهند شد و در مقابل مکر و حیله های دشمنان مقاومت و ایستادگی خواهند کرد.

در این راستا، حضرت امام خمینی (ره) وحدت و همگرایی را یکی از مهم ترین عوامل کسب توفیقات می دانند و فرموده اند:

«نیروهای مسلح و ارتش بزرگ ایران باید بدانند که همه … افتخارات به برکت ایمان به خدا و دفاع از کشور… و در سایه وحدت و انسجام و همدلی و برادری با یکدیگر و پشتیبانی مردم به دست آمده است و برای رسیدن به قله این عزت و شوکت اسلامی، سرمایه‌های فراوان و شهدای گرانقدری تقدیم راه خدا گردیده است و باید تا آخر همین رویّه و سیاست؛ یعنی ایمان، وحدت و نظم، حفظ و تقویت گردد و نیروهای مسلح کشور اعم از سپاه و ارتش در کنار یکدیگر به سازندگی و رشد و تقویت بنیه‌های دفاعی اسلام و کشور همت بگمارند.(حضرت امام خمینی (ره)، ج ۲۱، ص ۳۵۷)

در همین راستا در این یادداشت راهبردها و راهکارهای تحقق وحدت به عنوان یکی از مهم ترین مقوم های دفاع بررسی می شود.

1. بهره گیری از دین اسلام و دستورات آموزه های دینی (مبنی بر تأکید نسبت به حفظ وحدت)

بهره گیری از دین اسلام و دستورات آموزه های دینی مبنی بر تأکید بر حفظ وحدت از مهم ترین راهبردها و راهکارهای تحقق وحدت محسوب می شود.

خداوند متعال در سوره آل عمران، آیه ۱۰۳ می فرمایند: وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَّهِ جَمیعًا وَلا تَفَرَّقوا وَاذکُروا نِعمَتَ اللَّهِ عَلَیکُم إِذ کُنتُم أَعداءً فَأَلَّفَ بَینَ قُلوبِکُم فَأَصبَحتُم بِنِعمَتِهِ إِخوانًا وَکُنتُم عَلی شَفا حُفرَةٍ مِنَ النّارِ فَأَنقَذَکُم مِنها کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُم آیاتِهِ لَعَلَّکُم تَهتَدونَ: و همگی به ریسمان خدا [= قرآن و اسلام، و هرگونه وسیله وحدت‌]، چنگ زنید، و پراکنده نشوید! و نعمت (بزرگِ) خدا را بر خود، به یاد آرید که چگونه دشمن یکدیگر بودید، و او میان دلهای شما، الفت ایجاد کرد، و به برکتِ نعمتِ او، برادر شدید! و شما بر لبِ حفره‌ای از آتش بودید، خدا شما را از آن نجات داد؛ این چنین، خداوند آیات خود را برای شما آشکار می‌سازد؛ شاید پذیرای هدایت شوید.

همچنین خداوند متعال در سوره انبیاء، آیه ۹۲ می فرمایند:

إِنَّ هذِهِ أُمَّتُکُم أُمَّةً واحِدَةً وَأَنا رَبُّکُم فَاعبُدونِ: این (پیامبران بزرگ و پیروانشان) همه امّت واحدی بودند (و پیرو یک هدف)؛ و من پروردگار شما هستم؛ پس مرا پرستش کنید!

2. وجود مقدس حضرت رسول اعظم (ص)؛ مهمترین نقطه‌ی ایجاد وحدت

در اندیشه امام خامنه ای (مدظله العللی) مهمترین نقطه‌ی ایجاد وحدت مسلمانان، وجود مقدس پیامبر اعظم (ص) است. معظم له در این رابطه می فرمایند:

وجود مقدس نبی مکرم و رسول اعظم اسلام، مهمترین نقطه‌ی ایجاد وحدت است .(۸۵/۱/۲۷)

3. حضرت علی (ع)؛ یکی از مهم ترین نقاط محوری ایجاد وحدت

از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العللی) حضرت علی (ع) یک از مهمترین نقاط محوری ایجاد وحدت مسلمانان، است. معظم له در این رابطه می فرمایند:

«امیرالمؤمنین را مایه اختلاف بین شیعه و سنی و فرقه‌های اسلامی قرار ندهید. امیرالمؤمنین نقطه وحدت است، نه نقطه افتراق. برادران و خواهران ما در سرتاسر کشور به این حرف اطمینان کنند. … امیرالمؤمنین محور وحدت است. همه دنیای اسلام در مقابل امیرالمؤمنین خاضع‌اند؛ شیعه و سنی ندارد. در طول تاریخ اسلام، هم در دوران اموی و هم دوران عباسی گروه‌هایی دشمن امیرالمؤمنین بودند؛ اما عامه دنیای اسلام چه سنی مذهب، چه شیعه مذهب امیرالمؤمنین را تجلیل می‌کنند. شما ببینید ائمه فقهی اهل سنت درباره امیرالمؤمنین شعر مدح دارند. اشعار معروفی که گفته می‌شود، مال شافعی است. امام شافعی درباره امیرالمؤمنین اشعار مدح‌آمیز دارد. نه فقط درباره امیرالمؤمنین، بلکه درباره همه یا اغلب ائمه اینها خاضع‌اند.» (۸۳/۸/۱۵)

4. برگزاری مراسم هفته وحدت

برگزاری مراسم در هفته وحدت (۱۲ ربیع الاول و ۱۷ ربیع الاول) یکی از مهم ترین راهبردها و راهکارهای تحقق وحدت محسوب می شود. حضرت امام خمینی (ره) در این راستا می فرمایند:

«امیدواریم که خداوند تبارک و تعالی به ملت قهرمان ایران سلامت بدهد و هفته وحدت را واقعاً هفته وحدت درست کند، نه این‏که فقط ما هفته وحدت می‏گیریم. ما محتاج به وحدت هستیم در سالیان دراز و همیشه» (صحیفه نور، ج ۱۹، ص ۲۵۰)

رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) نیز در این راستا می فرمایند: «توصیه میکنم هفته‌ی وحدت را هم دستگاه ها و هم مردم و بخصوص علمای شیعه و سنی در داخل و خارج از کشور، با جدّیت برگزار کنند و نشانه‌ی وحدت و برادری قرار دهند .»(۶۸/۷/۸)

5. مسأله غدیر؛ یکی از مهم ترین نقاط وحدت آفرین

مسأله غدیر؛ یکی از مهم ترین نقاط وحدت آفرین محسوب می شود. حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) در این راستا می فرمایند:

مسأله غدیر هم می‌تواند مایه وحدت باشد؛ همچنان که مرحوم آیةاللَّه شهید مطهری مقاله‌ای با عنوان «الغدیر و وحدت اسلامی» دارد. او کتاب الغدیر را - که درباره مسائل مربوط به غدیر است - یکی از محورهای وحدت اسلامی می‌داند که درست هم هست. ممکن است به نظر عجیب بیاید، اما واقعیت مطلب همین است. خودِ مسأله غدیر، غیر از جنبه‌ای که شیعه آن را به عنوان اعتقاد قبول کرده است - یعنی حکومت منصوب امیرالمؤمنین علیه‌الصّلاةوالسّلام از طرف پیامبر که در حدیث غدیر آشکار است - اصل مسأله ولایت هم مطرح شده است. این دیگر شیعه و سنّی ندارد. اگر امروز مسلمانان جهان و ملتهای کشورهای اسلامی، شعار ولایت اسلامی سر دهند، بسیاری از راههای نرفته و گره‌های ناگشوده امت اسلامی باز خواهد شد و مشکلات کشورهای اسلامی به حل نزدیک خواهد گشت .(۷۹/۱/۶)

6. بهره گیری از نقاط مشترک مسلمانان

بهره گیری از نقاط مشترک مسلمانان از مهم ترین راهبردها و راهکارهای تحقق وحدت محسوب می شوند. رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) در این راستا می فرمایند:

امروز دشمن واحدی در مقابل ماست؛ علاوه بر این‌که کتابِ واحد، سنّتِ واحد، پیغمبر واحد، قبله واحد، کعبه واحد، حجِ‌ّ واحد، عباداتِ واحد، اصولِ اعتقادی واحد در جامعه اسلامی است. البته اختلافاتی هم وجود دارد. اختلافات علمی ممکن است بین هر دو نفر عالِم باشد. علاوه بر اینها، دشمن واحد در مقابل دنیای اسلام است. (۷۴/۵/۲۴)

معظم له همچنین معارف واحد، توحید واحد، معاد واحد و … را از مهم ترین نقاط مشترک مسلمانان می دانند و در این راستا می فرمایند:

برادران مسلمان نگاه کنند ببینند اتحادشان بر چه مبنائی است؟ آیا یک حرفِ زبانی است، یا یک واقعیتی وجود دارد؟ خب، ما میبینیم معارفمان یکی است، توحیدمان یکی است، معادمان یکی است، نبوتمان یکی است، نماز و روزه‌مان یکی است، حجمان یکی است، دشمنانمان یکی هستند، اهداف و آرمانها و منافعمان به هم پیوسته و گره خورده است - ملتهای مسلمان؛ چه شیعه، چه سنی - چطور میتوانیم از هم جدا باشیم؟ دشمن میخواهد به‌زور این جنایت را بکند. لذا از روز اول، جمهوری اسلامی در کنار برادران فلسطینیِ خودش بوده است؛ این در حالی است که در فلسطین - آنطوری که من در ذهنم هست - یا اصلاً شیعه وجود ندارد؛ یا اگر باشد، خیلی کم. برادران فلسطینی اینجا را مثل خانه‌ی خودشان دانستند؛ تا الان هم همین جور است .(۹۰/۷/۲۵)

7. آمادگی ایران اسلامی برای دفاع از مسلمانان در برابر دشمنان (با وحدت و همگرایی)

حضرت امام خمینی (ره) در رابطه با آمادگی ایران اسلامی برای دفاع از مسلمانان در برابر دشمنان (با وحدت و همگرایی) فرموده اند:

«ما برای دفاع از اسلام و ممالک اسلامی و استقلال ممالک اسلامی در هر حال مهیا هستیم. برنامه ما برنامه اسلام است، وحدت کلمه مسلمین است، اتحاد ممالک اسلامی است، برادری با جمیع فرق مسلمین است در تمام نقاط عالم، هم پیمانی با تمام دوَل اسلامی است در سراسر جهان؛ مقابل صهیونیست، مقابل اسرائیل، مقابل دوَل استعمارطلب، مقابل کسانی که ذخایر این ملت فقیر را به رایگان می‏برند و ملت بدبخت در آتش فقر و بیکاری و بینوایی می‏سوزد.» (صحیفه امام، ج ۱، ص ۳۳۶)

بهره گیری از نمازهای جمعه و جماعات، مساجد، رسانه ها و مطبوعات و نشریات مکتوب و الکترونیک، کانون ها و موسسات فرهنگی هنری، مبارزه با تبلیغات تفرقه افکن و آرامش زدا، برگزاری همایش ها، سمینارها و کنفرانس‏های بین المللی در حوزه وحدت و همگرایی، تأکید بر آرمان ها و اهداف انقلاب اسلامی و حفظ و ترویج ارزش های اسلامی و انقلاب اسلامی، ارتقاء آگاهی و بصیرت، تبیین چهره حقیقی دشمنان و افشای توطئه های آنها و… نیز از راهبردها و راهکارهای تحقق وحدت محسوب می شود.

در یک جمع بندی کلی می توان گفت وحدت و همگرایی از مهم ترین و ضروری ترین موضوعات جهان اسلام محسوب می شود. توجه همه جانبه و بهره گیری از دین اسلام و دستورات آموزه های دینی، وجود مقدس پیامبر اعظم (ص) و حضرت علی (ع) به عنوان نقاط ایجاد وحدت، برگزاری مراسم هفته وحدت، مسأله غدیر، بهره گیری از نقاط مشترک مسلمانان، تهیه منشور وحدت اسلامی، تطبیق نظرات فرق اسلامی و… از مهم ترین راهبردها و راهکارهای تحقق وحدت محسوب می شود.

در دوران کنونی با توجه به اینکه جبهه استکبار جهانی به سرکردگی امریکای جنایتکار دریافته است که با وجود اسلام، مطامع، منافع و اهدافش با خطر جدی مواجه شده است و خواهد شد، به همین سبب از تمام توان، استعداد، ظرفیت، امکانات و… خود بهره می گیرد تا ضمن وارونه نشان دادن دین اسلام و ارزش های اسلامی، با ایجاد تفرقه و دودستگی در میان جوامع اسلامی و به ویژه ایران اسلامی، به گمان خود از قدرت اسلام و مسلمین بکاهد، اما با عنایات همه جانبه خداوند متعال، اسلام و مسلمین روز به روز قدرتمندتر شده است و إن شاءا… خواهد شد.

از آنجا که جبهه استکبار جهانی برای دستیابی به اهداف خود راهبرد ایجاد تفرقه را انتخاب کرده است، به همین سبب یکی از ضروریات متوجه جهان اسلام و مسلمین، مجهز شدن امت اسلامی به وحدت و همگرایی است.

در همین راستا بر عموم امت اسلامی و به ویژه ملت بصیر و انقلابی ایران اسلامی است که با دشمن شناسی و بصیرت، نقشه های دشمنان اسلام و مسلمین را نقش بر آب کنند و همچنین بر اندیشمندان و نخبگان است تا با شناخت دقیق برنامه ها، اهداف و… دشمنان، راهبردها و راهکارهای عملیاتی تحقق وحدت را ارائه نمایند تا از این طریق عزت و اقتدار اسلام، مسلمین و به ویژه ایران اسلامی تضمین و تثبیت شود.

اهم منابع و مأخذ

1. قرآن مجید
2. صحیفه امام خمینی (ره)
3. بیانات و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی)
4. ‏برازش، علی رضا، وحدت و همگرایی از منظر حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدعلی خامنه‌ای (مد ظله‌العالی) رهبر معظم انقلاب اسلامی، ‏تهران ‏: امیرکبیر ‏، ‏۱۳۹۲.
5. فولادی، محمد، استراتژی وحدت جهان اسلام در اندیشه امام‌خمینی (ره)، معرفت، ش ۱۲۶، خرداد ۱۳۸۷
6. مجله پگاه حوزه، وحدت از دیدگاه امام خمینی (ره)؛ استراتژی یا تاکتیک سوم دی ۱۳۸۴، شماره ۱۷۴
7. صدیقی، هاشم، بیداری اسلامی و وحدت مسلمانان از منظر قرآن، حبل المتین، سنت و روایات دوره اول، شماره اول، زمستان ۱۳۹۱
8. و…