« مقوم های تحقق دفاع؛(۹) مدیریت جهادی (اهمیت و ضرورت)»

دین اسلام با عنایت به نگرش کامل و همه جانبه نگر نسبت به تمامی ابعاد زندگی انسان اعم از مادی و معنوی و همچنین با در نظر داشتن تمامی نیازها و اقتضائات زندگی افراد، همواره سعادت، تعالی، رشد و پیشرفت انسان ها را در نظر داشته است.

مدیریت و هدایت امور یکی از مهم ترین و راهبردی ترین موضوعاتی است که نقش بسزایی در تحقق آرمان ها، اهداف، سیاست ها و… دستگاه حاکمیت سیاسی ایفا می کند.

مکتب اسلام از آنجا که دارای تفاوت های مبانی و اساسی با سایر مکاتب بشری است، در همین راستا نحوه نگرش نسبت به موضوعات نیز توسط هر دو مکتب دارای تضاد ماهوی و مبنایی است.

در مکتب اسلام و آموزه های دینی، مدیریت مطلوب اسلامی بر اساس انسان شناسی، جامعه شناسی، معرفت شناسی، غایت شناسی و… اسلامی و انسانی که به صورت توامان هر دو بعد وجودی انسانی (معنوی و مادی) را در نظر دارد مورد توجه قرار می گیرد، اما در سایر مکاتب بشری با توجه به نوع نگرش و بینش آنان مبتنی بر نوع نگاه به انسان، جامعه و… که دیدی مادی گرایانه و دنیوی است، بالطبع تنها بعد جسمانی انسان را در نظر می گیرند و غافل از مهم ترین رکن وجودی انسان یعنی بعد معنویت و روحانی انسان، همواره سبب سردرگمی و یکجانبه نگری بشر امروز شده اند و هرگز نتوانسته اند زمینه ساز عزت، سعادت و رشد جوامع شوند، اما مکتب اسلام با توجه به دارای برنامه بودن برای تمامی مراحل زندگی بشر، همواره توانسته است افراد جوامع را در مسیر نیل به سعادت و رشد کمک رسانی و هدایت کند.

یکی از مهم ترین موضوعاتی که در مکتب اسلام به آن توجه شده است، مدیریت اسلامی است که این نوع از مدیریت برگرفته از ارزش های الهی – انسانی است.

انقلاب اسلامی نیز به عنوان انقلابی کارآمد، موثر و الهام بخش، با بهره گیری از دین اسلام و آموزه های دینی همواره توانسته است ملت ایران اسلامی و امت اسلامی را در مسیر نیل به عزت، اقتدار و… هدایت و رهبری کند.

از مهم ترین موضوعاتی که می توان گفت با پیروزی انقلاب اسلامی در گفتمان انقلاب اسلامی شکل گرفت، مدیریت جهادی است.

مدیریت جهادی که مدیریتی اسلامی – انقلابی است همواره با در نظر داشتن ارزش های الهی – انسانی مسیر تحقق آرمان ها، اهداف، سیاست ها و… انقلاب اسلامی و نظام مقدس اسلامی را هموارتر می سازد.

مدیریت جهادی و مدیریت انقلابی یک روحیه است که به عنوان ملکه در افراد شکل می‌گیرد و در واقع در انسان نهادینه می شود و به صورت شخصیت در انسان بروز و ظهور می کند. در این صورت است که می‌توان از افراد می توان مدیریت به سبک جهادی و انقلابی را انتظار داشت؛ زیرا افراد چنان عمل می‌کنند که شاکله و شخصیت وجودی‌اش شکل گرفته است. خداوند متعال در سوره اسراء، آیه ۸۴ در این رابطه می فرمایند:

قُلْ کُلٌّ یَعْمَلُ عَلَی شَاکِلَتِهِ فَرَبُّکُمْ أَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ أَهْدَی سَبِیلًا: بگو: هر کس بر ساختار و خُلق و خوی خویش عمل می‌کند، پس پروردگارتان داناتر است به کسی که به هدایت نزدیک‌تر است.

با عنایت به این موضوع که مدیریت جهادی و ابعاد وجودی آن در اسناد بالادستی انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی مورد توجه ویژه قرار گرفته است، در همین راستا اهمیت و ضرورت مدیریت جهادی بررسی می‌شود.

1. نقش مؤثر در هدایتگری امت

از مهم ترین دلایل اهمیت مدیریت اسلامی و جهادی از منظر قرآن مجید می توان به نقش مؤثر در هدایتگری امت توسط پیامبران (مدیریت و رهبری جامعه) اشاره کرد. خداوند متعال در سوره انبیاء، آیه ۷۳ می فرمایند:

وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَیْنَا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِیتَاءَ الزَّکَاةِ وَکَانُوا لَنَا عَابِدِینَ:

وآنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما (مردم را) هدایت می‌کردند و به آنان، انجام کارهای نیک و برپایی نماز و پرداخت زکاة را وحی کردیم و آنان فقط عبادت کنندگان ما بودند.

2. مدیریت جهادی؛ عامل پیشران و انجام کارهای بزرگ

از منظر حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) مدیریت جهادی؛ عامل پیشران و انجام کارهای بزرگ محسوب می شود. معظم له در این رابطه می فرمایند:

«با حرکت عادی نمی شود پیش رفت. با حرکت عادی و احیاناً خواب آلوده و بی حساسیت نمی شود کارهای بزرگ را انجام داد. یک همت جهادی لازم است. تحرک جهادی و مدیریت جهادی برای این کارها لازم است. باید حرکتی که می شود، هم علمی باشد، هم پرقدرت باشد، هم با برنامه باشد و هم مجاهدانه باشد .»(۹۲/۱۲/۲۰)

3. مدیریت جهادی؛ رافع مشکلات کنونی کشور و ادامه حرکت رو به جلو

در اندیشه فرمانده معظم کل قوا (مدظله العالی) مدیریت جهادی؛ عامل پیشران و انجام کارهای بزرگ محسوب می شود. معظم له در این رابطه می فرمایند:

«اگر مدیریت جهادی یا همان کار و تلاش با نیت الهی و مبتنی بر علم و درایت حاکم باشد، مشکلات کشور، در شرایط کنونیِ فشارهای خباثت آمیزِ قدرتهای جهانی و در شرایط دیگر، قابل حل است و کشور حرکت رو به جلو را ادامه خواهد داد .«(۹۲/۱۰/۲۳)

4. مدیریت جهادی؛ عامل شکوفایی اقتصادی

از مهم ترین دلایل اهمیت و ضرورت مدیریت جهادی از منظر حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) می توان به عامل شکوفایی اقتصادی اشاره کرد. معظم له در این رابطه می فرمایند:

«برای شکوفایی اقتصاد کشور، به کاری احتیاج داریم که هم مجاهدانه باشد، هم عالمانه باشد. با تنبلی، با بی‌حالی، کم‌انگیزگی، مسئله‌ی اقتصاد کشور حل نخواهد شد. کار جهادی باید انجام بگیرد، مدیریّتهای جهادی باید بر مسائل اقتصادی کشور احاطه داشته باشند، تصمیم‌گیری کنند .»(۱/۱/‏۹۸)

5. مدیریت جهادی؛ عامل شکوفاساز ظرفیت های بی پایان ایران اسلامی

حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) مدیریت جهادی را عامل شکوفاساز ظرفیت های بی پایان ایران اسلامی می دانند. معظم له در این رابطه می فرمایند:

«… ظرفیّتهایمان واقعاً بی‌پایان است و هر چه پیش برویم ظرفیّتهای جدیدی پیش می‌آید که البتّه باید با مدیریّت جهادی اینها به دست بیاید؛ با تدبیر واقعی و با مدیریّت جهادی اینها به دست می‌آید .«(۹۹/۵/۱۰)

6. مدیریت جهادی؛ عامل پیشرفت همه جانبه و ممانعت از تحقیر ملت

در اندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) مدیریت جهادی؛ عامل پیشرفت همه جانبه و ممانعت از تحقیر ملت محسوب می شود. معظم له در این رابطه می فرمایند:

«… اگر مدیریّت جهادی بود، اقتصاد هم پیشرفت میکند، فرهنگ هم پیشرفت میکند؛ و ملّتی که اقتصاد پیشرفته داشته باشد و فرهنگ پیشرفته داشته باشد، در اوج قرار میگیرد و تحقیر نمیشود .»(۹۳/۲/۱۰)

در نگاهی گذرا می توان گفت مدیریت جهادی و انقلابی از مهم ترین موضوعاتی است که همواره مورد توجه اسناد بالادستی انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بوده است.

با عنایت به اسناد بالادستی گزاره های زیر در حوزه اهمیت و ضرورت مدیریت جهادی قابل توجه است:

۱- با توجه به اسناد بالادستی از مهم ترین دلایل اهمیت مدیریت اسلامی و جهادی می توان به نقش مؤثر در هدایتگری امت توسط پیامبران (مدیریت و رهبری جامعه) اشاره کرد.

۲- از منظر اسناد بالادستی مدیریت جهادی؛ عامل پیشران و انجام کارهای بزرگ محسوب می شود.

۳- با توجه به اسناد بالادستی مدیریت جهادی؛ عامل پیشران و انجام کارهای بزرگ محسوب می شود.

۴- از مهم ترین دلایل اهمیت و ضرورت مدیریت جهادی از منظر اسناد بالادستی می توان به عامل شکوفایی اقتصادی اشاره کرد.

۵- در اسناد بالادستی مدیریت جهادی عامل شکوفاساز ظرفیت های بی پایان ایران اسلامی است که این موضوع به عنوان یکی از دلایل اهمیت مدیریت جهادی محسوب می شود.

۶- در اسناد بالادستی مدیریت جهادی؛ عامل پیشرفت همه جانبه و ممانعت از تحقیر ملت محسوب می شود.

در یک جمع بندی کلی می توان گفت با توجه به توجه اسناد بالادستی به موضوع مدیریت اسلامی و جهادی که نشان از اهمیت این موضوع مهم و راهبردی دارد، در همین راستا بر تمام مردم و به ویژه بر مسئولین است تا با در نظر داشتن و به عنوان نقشه راه نگاه کردن به اسناد بالادستی، علاوه بر آشنایی با دلایل اهمیت و ضرورت فرهنگ جهادی و مدیریت جهادی، همواره به این موضوع مهم و اساسی توجه داشته باشند و در سبک و شیوه مدیریتی خود، آن را به کار گیرند و همچنین بر نخبگان، اندیشمندان و صاحبنظران است تا با تشکیل اتاق های اندیشه ورز، جلسات هم اندیشی و تضارب و اتفاق آراء، دلایل اهمیت و ضرورت توجه و به کارگیری مدیریت جهادی را تببین و تشریح کنند تا ضمن هموارسازی زمینه های عزت و اقتدار ایران اسلامی، زمینه های خنثی سازی و بی اثر شدن نقشه ها، اهداف و… جبهه استکبار جهانی و نظام سلطه بین الملل را هموار کنند.

اهم منابع و مأخذ

1. قرآن
2. نهج البلاغه
3. بیانات و رهنمودهای حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی)
4. بحارالانوار
5. http://farsi.khamenei.ir
6. و…