پیاده روی اربعین نمادی از اقتدار امت اسلامی

پیروزی انقلاب اسلامی در ایران با به چالش کشیدن نظریه های علوم اجتماعی تحلیلگران این حوزه را با بن بست روبرو کرد و آنها را از تطبیق این انقلاب عظیم با نظریه های رایج در باب انقلاب های اجتماعی عاجز نمود، راهپیمایی عظیم اربعین نیز نمونه‌ای از تحولات منحصر به فردی است که تغییر نگرش جامعه شناسان در باب تحلیل جامعه و مولفه های اجتماعی چون: همبستگی، مشارکت و اعتماد را یادآوری می‌کند، به این معنا که اگر اندیشه های رایج جامعه شناسی همبستگی های اجتماعی را وابسته به قراردادهای اجتماعی یا زور و اقتدار می دانند در اندیشه نرم افزاری برآمده از آموزه‌های اسلامی اعتقاد و باور، محبت و... باعث می شود تا بزرگترین و مردمی ترین انقلاب قرن رقم بخورد و جمعیت ده ها میلیونی زائرین امام حسین (ع) در راهپیمایی اربعین بزرگترین تجمع انسانی جهان را در قدمگاه عاشقان حضرت اباعبدالله الحسین شکل دهد. حماسه پیاده روی راهپیمایی عظیم کارکردها و دستاوردهای بی نظیری دارد که می توان آن را در حوزه نظری و عملیاتی به تصویر کشید:

۱ - به چالش کشیدن نظریه های مرسوم علوم اجتماعی از دستاوردهای محوری حماسه پیاده روی اربعین حسینی است، در این همایش عظیم انسانی به خوبی پیداست که محبت و زیارت امام حسین (ع)، بالا ترین و والاترین همبستگی اجتماعی را با وجود تکثر فرهنگی ملل مختلف به وجود آورده است.

۲ - زمینه سازی و کمک به شکل گیری دانش و معرفت تمدن نوین اسلامی که ریشه در باورها دارد و مبتنی بر مبانی و آموزه های اسلام ناب است از دستاورد های نظری راهپیمایی عظیم اربعین حسینی است که می تواند محل نظریه‌پردازی جدیدی برای شکل دهی تمدن نوین اسلامی قرار گیرد، در این راستا بر نخبگان، اندیشمندان و نظریه پردازان علوم اجتماعی است که زوایای این رخداد تاریخی را واکاوی و تبیین نمایند.

۳ - باز تعریف برخی از مفاهیم علوم انسانی چون: هویت، وحدت اجتماعی، همدلی و... از طرف اندیشمندان علوم اجتماعی و سیاسی متاثر از راهپیمایی عظیم اربعین از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر است، هویت اجتماعی بر محور" حب امام و ولی خدا" و وحدت اجتماعی و شکل دهی جبهه حق در مقابل جبهه باطل بر مدار مبارزه با ظلم و استکبار و مظلوم یاوری از مفاهیم محوری این حوزه است.

۴- جایگاه منحصر به فرد تجمع اربعین از لحاظ تعداد و کمیّت، کیفیت و ارزش های معنوی از موضوعات با اهمیتی است که باید در تحلیل ها و نظریه پردازی ها به آن توجه شود، در این تجمع و راهپیمایی چند ده میلیونی و در مسیر های بسیار طولانی زائران در مواکب مردمی پذیرایی و اسکان داده میشوند، به گونه‌ای که محاسبات عادی عاجز از تفسیر چگونگی آن هستند.

۵- پاسداشت یاد و خاطره امام حسین (ع) و یاران با وفایش از جمله کارکردهای پیاده روی اربعین حسینی است، از منظری دیگر اربعین مبدا حرکت جوشنده و تمام ناشدنی تبلیغ فرهنگ حسینی و عاشورایی است، به گونه ای که می توان ادعا نمود تمام همت و تلاش رهروان حسینی معطوف به زنده نگه داشتن یاد و خاطره امام حسین (ع) برای مبارزه همه جانبه علیه نظام های ستمگر در طول تاریخ بوده و می باشد.

۶- رسوایی دشمنان پیروان اهل بیت (ع) در پرتو نمایش امنیت عراق و ضربه همزمان به آمریکا و گروه های تکفیری دست‌پرورده نظام سلطه که نمی‌خواهند امنیت در عراق برقرار باشد، از دست آوردها و کارکردهای پیاده روی اربعین است که به نوعی قدرت نرم پیروان اهل بیت را بدون فرقه گرایی و با تمرکز بر وحدت و همبستگی به تصویر می کشد. در این راستا باید گفت همانگونه که پیام عاشورا و اربعین ماهیت جهان شمول دارد، پیام های سیاسی - اجتماعی و راهپیمایی اربعین نیز در راستای صلح، همبستگی و همکاری ملت ها، اقوام و مذاهب مختلف است.

۷ - پیاده روی اربعین نمادی از نمایش اقتدار جهان اسلام است، زیرا مراسم پیاده روی اربعین در عراق از بزرگترین اجتماعات مسالمت‌آمیز جهان است که اکثریت جمعیت حاضر در آن از قشر جوان ایثارگر هستند.

۸ - اثبات عجز و ناتوانی رسانه‌های بیگانه در سانسور این حرکت اقتدار آفرین از دیگر دستاوردها و عملکردهای پیاده روی اربعین حسینی است، رسانه های معاند غربی اعم از شبکه‌های ماهواره‌ای و مجازی که به صورت دائم در صدد سانسور و برعکس جلوه دادن نقاط قوت و ظرفیت های اقتدار آفرین کشورهای محور مقاومت و به صورت خاص جمهوری اسلامی بوده و هستند در مواجهه با عظمت مراسم پیاده روی اربعین مجبور به بیان پاره ای از واقعیات برخاسته از این مراسم شده‌اند. آنها همچنین اقرار و اذعان نموده اند این مراسم بیش از بیست میلیون نفری در امنیت کامل برگزار شده است.

۹ - تقویت خود آگاهی دینی و احساس زندگی عزت مدار و شرافتمندانه در قامت یک امت پویا و مقتدر از دیگر کارکردهای عملی اربعین حسینی است.

۱۰ - ظرفیت سازی و فراهم نمودن زمینه های لازم برای تحقق کنش های مسئولانه و متعهدانه در راستای تامین اهداف جهانی اسلام و تضمین منافع امت اسلامی از کارکردهای این مراسم است.

۱۱ - گسترش امید و امیدواری در شرایط و اوضاع سخت در میان مسلمانان و به صورت خاص شیعیان کارکرد دیگر اربعین است.

۱۲ - زنده نگه داشتن روحیه حماسی، شجاعت و دلاوری در آحاد جامعه اسلامی، احیای روحیه انتقام از ستمکاران نیز در محور کارکردهای مراسم اربعین حسینی قرار دارد.

۱۳ - توجه به جامعه و حکومت آرمانی مهدوی و ظرفیت سازی برای تحقق آن از کارکردهای این مراسم منحصر به فرد است.

۱۴ - و....

در یک نگاه میتوان گفت حماسه پیاده روی اربعین حسینی کارکردها و دستاوردهای نظری و عملیاتی منحصر به فردی دارد که: کمک به شکل گیری دانش تمدن نوین اسلامی، تقویت روحیه جمع گرایی، وحدت بخشی به جهان اسلام و تقویت هویت اسلامی، نمایش اقتدار امت اسلامی، عجز و رسوایی دشمنان امت اسلامی، زنده نگه داشتن روحیات حماسی، گسترش امید و امیدواری در جوامع اسلامی و زمینه سازی برای کنش های متعهدانه برای تامین اهداف جهانی اسلام و توجه به جامعه و حکومت آرمانی مهدویت از جمله آنها است.