« مقوم های تحقق دفاع؛(۱۰) علم و دانش (اهمیت و ضرورت)»

علم آموزی و علم گستری به عنوان یکی از مهم ترین ضروریات تمامی جوامع و به ویژه جوامع اسلامی دارای پشتوانه فطری، عقلانی، تجربی، سیر تاریخی و… است و در همین از موضوعاتی محسوب می شود که همواره مورد توجه و تأکید دین اسلام و اولیای دین بوده است.

در مکتب اسلام، تحصیل، به کارگیری و استفاده از علوم برای خدمت رسانی، توسعه و پیشرفت و… است که جملگی این موضوعات را می توان در خدمت به انسان، جامعه، طبیعت و… مورد بررسی و پیگیری قرار داد اما در مکاتب بشری غربی، به دلیل نوع انسان شناسی، معرفت شناسی، جامعه شناسی، روش شناسی، غایت شناسی و... علم و سایر مقولات مرتبط با بشر را از منظر مادی نگاه می کنند و به همین سبب نتیجه چنین نگرش، بینش، جهان بینی و... محدود به منفعت رسانی دنیوی به انسان ها بدون در نظر داشتن ارزش های انسان به عنوان موجودی مرکب از جسم و ماده می شود و در نهایت نتیجه دستیابی به علم، به کارگیری ناصحیح آن همچون استفاده از بمب های هسته ای، حملات بیولوژیکی و... می شود که نه تنها در خدمت به انسان و انسانیت به کارگرفته نمی شوند بلکه در نقطه مقابل، سبب افزایش ناامنی در سطح ملی و جهانی می شوند. نمونه اینگونه به کارگیری ناصحیح از علوم را می توان در به کارگیری این علوم توسط مستکبران جهانی و به ویژه آمریکای جنایتکار مورد بررسی و واکاوی قرار داد.

آمریکایی ها نه تنها از علوم بشری برای خدمت رسانی به ملت خود و سایر کشورها استفاده نمی کنند بلکه با روزآمدسازی علوم خود با حمله، تهدید، تجاوز، ترور و… جوامع هدف در پی افزایش مناطق تحت سلطه خود و به زیر یوغ بندگی، اطاعت، وابستگی، حقارت و… بردن سایر ملت ها و کشورهاست.

اما در نقطه مقابل، در مکتب اسلام، علم و ابزارهای مادی وسیله ای محسوب می شوند برای خدمت، کمک، توسعه، پیشرفت و… به مسلمانان و سایر نهضت های آزادیخواه اسلامی در راستای مقاومت، پایداری، ایستادگی و… همه جانبه در برابر دشمنان، بدخواهان، سلطه گران، مستکبران و... جهانی که ضرورت دارد به این موضوع مهم و کلیدی توجه ویژه ای شود.

از بدو شکل گیری انقلاب اسلامی و نظام برخاسته از آن، سلطه گران و مستکبران جهانی که منافع، مطامع، خواسته ها، اهداف، سیاست ها و… خود را در تضاد و تقابل اساسی و مبنایی با انقلاب اسلامی می دیدند و می بینند در همین راستا، همواره در پی آن بوده اند تا با به کارگیری و استفاده همه جانبه از تمامی امکانات، ظرفیت ها، استعدادها و… سخت افزاری و نرم افزاری خود، مانع دستیابی اسلام، مسلمین و به ویژه ملت ایران اسلامی به نیازهای خود در تمامی ابعاد، سطوح و... شوند و در این راه از هیچ اقدام غیرانسانی، غیرحقوقی و... فروگذار نکرده اند و نخواهند کرد اما با لطف، عنایات و توجهات همه جانبه خداوند متعال، ائمه معصومین (علیهم السلام)، رهنمودها و هدایت های حکیمانه و مدبرانه امامین انقلاب اسلامی، حضور و حمایت همیشگی و مستمر ملت مؤمن، بصیر و انقلابی ایران اسلامی از انقلاب اسلامی، نظام مقدس جمهوری اسلامی و رهبری دینی، همواره نقشه ها، خواسته ها و... دشمنان و بدخواهان نقش بر آب شده است و در مقابل، عزت، اقتدار و امنیت ایران اسلامی روزافزون شده است و انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران به عنوان الگویی مؤثر، کارآمد و... برای تمام جهانیان و به ویژه نهضت های آزادیخواه اسلامی مطرح بوده است و در واقع الهام بخش آنان بوده است.

با عنایت به این موضوع که علم آموزی و علم گستری یکی از مهم ترین مقوم های تحقق دفاع در برابر دشمنان است در همین راستا، اهمیت و ضرورت علم آموزی و علم گستری مورد بررسی قرار می گیرد.

1. تأکید قرآن مجید مبنی بر ضرورت علم آموزی و علم گستری

علم آموزی از مهم ترین موضوعاتی است که خداوند متعال در قرآن مجید به آن توجه ویژه ای داشته اند. خداوند متعال در سوره زمر، آیه ۹ می فرمایند: … قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَالَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ… إِنَّمَا یَتَذَکَّرُ أُولُوالْأَلْبَابِ: بگو: «آیا کسانی که می‌دانند و کسانی که نمی‌دانند یکسانند؟» تنها خردمندان متذکّر می‌شوند (و پند می‌پذیرند).

همچنین در آیات متعددی از قرآن مجید به اهمیت و ضرورت علم آموزی اشاره شده است که از مهم ترین آنها می توان به سوره مجادله، آیه ۱۱ - یس، آیه ۶۸، صافات، ۱۳۸ و… اشاره کرد.

2. تأکید احادیث و روایات مبنی بر علم آموزی

علم آموزی از مهم ترین موضوعاتی است که همواره مورد تأکید و توجه احادیث و روایات اسلامی بوده است. پیامبر اعظم (ص) می فرمایند: طَلَبُ العلمِ فریضةٌ عَلَی کلِّ مُسلمٍ ألا اِنَّ اللهَ یحِبُّ بُغاةَ العِلْم: کسب علم، بر هر انسانی واجب است. همانا خداوند علم آموزان را دوست دارد» (اصول کافی، ج ۱، ص ۳۰)

حضرت امام علی (ع) نیز در رابطه با اهمیت علم آموزی می فرمایند: العِلمُ سُلطانٌ مَن وَجدَهُ صالَ بِهِ وَ مَن لَم یَجِدهُ صیلَ عَلَیه: دانش، سلطنت و قدرت است، هر که آن را بیابد با آن یورش برد و پیروز شود، و هر که آن را نیابد بر او یورش برند و مغلوب گردد.(ابن ابی الحدید، شرح‏ نهج‏ البلاغة، ج ۲۰، ص ۳۱۹)

3. تأکید حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر اهمیت و ضرورت علم آموزی

علم آموزی یکی از مهم ترین توصیه ها و رهنمودهای حضرت امام خمینی (ره) محسوب می شود. ایشان در این رابطه فرموده اند: «در علم … کوشش کنید که عِلم به هیچکس انحصار ندارد، علم مال همه است، … و کوشش برای رسیدن به علم... وظیفه همه ماست و همه شماست.» (صحیفه امام، ج ۱۹، ص ۱۸۴)

4. ضرورت علم آموزی و تولید علم

در اندیشه حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی)، علم آموزی و تولید علم امری ضروری است. معظم له در این رابطه می فرمایند:

«… باید هم علم را بیاموزیم و هم علم را تولید کنیم. ما باید یک کشور عالم بشویم .»(۰۱/۰۱/۱۳۸۵)

5. علم؛ عامل اساسی کسب توانایی انسان، جامعه و کشور

از منظر حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی)، علم؛ عامل اساسی کسب توانایی انسان، جامعه و کشور محسوب می شود. معظم له در این رابطه می فرمایند:

«اولین کار شما جوانان، فراگیری آموزشها و بالا بردن سطح دانایی‌هاست. با دانایی است که یک انسان، یک جامعه و یک کشور توانایی به‌دست می‌آورد .»(۰۲/۱۰/۱۳۸۳)

6. علم؛ عامل مهم اقتدار ملی

در اندیشه حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی)، علم؛ عامل مهم اقتدار ملی است. معظم له در این رابطه می فرمایند:

علم را - که مایه‌ی اقتدار ملّی است - همه جدّی بگیرند و دنبال کنند .»(۱۴/۰۳/۱۳۸۵)

7. عبادت بودنِ علم آموزی

حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی)، علم آموزی را عبادت می دانند. معظم له در این رابطه می فرمایند:

«پراکندن علم و فراهم کردن کار هم مثلِ نماز و خواندن قرآن، عبادت است .»(۱۳/۰۲/۱۳۷۴)

8. علم؛ عامل ایجاد کننده عزت نفس و اعتماد به نفس فردی و ملی

از منظر حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی)، علم؛ عامل ایجاد کننده عزت نفس و اعتماد به نفس فردی و ملی محسوب می شود. معظم له در این رابطه می فرمایند:

«امروز باید توجه کنیم که علم همچنان‌که در یک فرد عزت‌نفس و اعتماد به نفس می‌آفریند، در یک ملت هم عیناً همین کار را می‌کند .»(۱۷/۱۰/۱۳۸۳)

9. علم؛ موتور محرک و پیشرفت جامعه

از منظر حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی)، علم؛ موتور محرک و پیشرفت جامعه محسوب می شود. معظم له در این رابطه می فرمایند:

«بدون وجود موتور محرکه‌ای همچون علم، نمی‌توان از جامعه انتظار حرکت و پیشرفت را داشت. وقتی پیشرفت علمی وجود داشته باشد، پیشرفت فناوری را هم با خودش می‏آورد، و پیشرفت فناوری هم کشور را رونق می‏دهد و در جامعه نشاط به وجود می‏آورد. اگر علم نباشد، هیچ‏چیز نیست .»(۱۱/۰۹/۱۳۸۳)

10. علم وفناوری؛ عامل محو نظام سلطه

از منظر حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی)، علم وفناوری؛ عامل محو نظام سلطه است. معظم له در این رابطه می‌فرمایند:

رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) علم را دارای توانایی تغییر ساختار سیاسی و قدرت در دنیای امروز می‌دانند: «بافت سیاسی دنیا این است: سلطه گر و سلطه پذیر، اگر بناست این بافت به هم بخورد و کشورها بتوانند به قدر ظرفیت ملت هایشان و استعداد ملت هایشان در روابط عالم جایگاهی داشته باشند، عمده ترین چیزی که در این کار تأثیر دارد، علم است.» (۱۴/۱۱/۱۳۸۸)

در یک جمع بندی کلی می توان گفت که علم آموزی و علم گستری از مهم ترین ضرورت ها و بایسته های تمامی جوامع اسلامی و به ویژه ایران اسلامی محسوب می شود که نقش بسزایی در تحقق دفاع در برابر دشمنان، بدخواهان و… جهانی دارد.

۱- علم آموزی از مهم ترین موضوعاتی است که خداوند متعال در قرآن مجید به آن توجه ویژه ای داشته اند.

۲- علم آموزی از مهم ترین موضوعاتی است که همواره مورد تأکید و توجه احادیث و روایات اسلامی بوده است.

۳- علم آموزی یکی از مهم ترین توصیه ها و رهنمودهای حضرت امام خمینی (ره) و امام خامنه ای (مدظله العالی) محسوب می شود.

۴- علم آموزی و تولید علم امری ضروری است.

۵- علم؛ عامل اساسی کسب توانایی انسان، جامعه و کشور محسوب می شود.

۶- در اندیشه حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی)، علم؛ عامل مهم اقتدار ملی است.

۷- علم آموزی؛ عبادت محسوب می شود.

۸- علم؛ عامل ایجاد کننده عزت نفس و اعتماد به نفس فردی و ملی محسوب می شود.

۹- علم؛ موتور محرک و پیشرفت جامعه محسوب می شود

۱۰- علم وفناوری؛ عامل محو نظام سلطه است

در نهایت می توان گفت علم آموزی به عنوان یکی از مهم ترین مقوم های تحقق دفاع نقش بسزایی ایفا می کند در همین راستا با عنایت به دستورات و تأکیدات دین اسلام و به ویژه قرآن مجید، بیانات و رهنمودهای حکیمانه امامین انقلاب اسلامی و…بر عموم ملت ایران اسلامی است تا در جهت کسب، تقویت و… علوم نافع تمام تلاش، ظرفیت و استعداد خود را به کارگیرند و همچنین بر دلسوزان انقلاب اسلامی به ویژه نخبگان، دانشمندان، صاحبنظران حوزوی و دانشگاهی است تا با تشکیل اتاق های اندیشه ورز و تجمیع نظرات خبرگی و کارشناسی زمینه های تبیین و تشریح هر چه بیشتر اهمیت و ضرورت علم آموزی و علم گستری را تبیین و تشریح کنند تا از این طریق، ضمن تضمین و تثبیت عزت، امنیت و اقتدار ایران اسلامی، زمینه های خنثی شدن نقشه های دشمنان، تضعیف و در نهایت، اضمحلال دشمنان را هموار کنند.

اهم منابع و مأخذ

1. قرآن
2. نهج البلاغه
3. صحیفه امام (ره)
4. بیانات و رهنمودهای حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی)
5. http://farsi.khamenei.ir
6. http://farsi.rouhollah.ir
7. و... ‌‌‌‌‌‌‌