تبیین اصل قدرت از منظر بعد سیاسی مکتب دفاعی - امنیتی جمهوری اسلامی ایران؛(۵۳)

سرتیپ دوم پاسدار دکتر عباسعلی فرزندی و جواد علایی آوارگانی
با همکاری حمید صادقی

مقدمه

بعد سیاسی مکتب دفاعی - امنیتی جمهوری اسلامی ایران دارای مبانی مانند هستی شناسی، انسان شناسی، جامعه شناسی، راه و روش شناسی، معرفت شناسی و غایت شناسی است. از دل مبنای راه و روش شناسی به عنوان یکی از مبانی مهم این مکتب اصولی از جمله اصل قدرت، دشمن ستیزی و جهاد و الگوی رفتاری سالم استخراج شده است. اصل قدرت یکی از اصول مهم مبنای راه و روش شناسی است که در این یاداشت نظری تشریح و تبیین شده است. قدرت در بعد سیاسی مکتب دفاعی امنیتی جمهوری اسلامی، همچون سایر مفاهیم آن، متأثر از مبانی فرانظری مکتب تنها متوقف در بعد مادی نیست، بلکه جنبه معنوی قدرت که ریشه در هستی‌شناسی الهی دارد بسیار پررنگ تر و برجسته تر است. در چنین نظام معنایی، مفهوم قدرت بر خلاف معرفت علمی و حسی که قدرت و توان مادی است؛ با عنایت به بُعد معنوی و از وجود اقدس و مطلق سرچشمه می‌گیرد.

قدرت در اندیشه امام خمینی (ره)

آنچه که از این حیث حائز اهمیت است اینکه، نظام اسلامی باید به اندازه ای خود را مجهز به تجهیزات نظامی‌کند که جنبه بازدارنده ایجاد نموده و بتواند دشمن را از طمع حمله و نابودی مأیوس نماید. اهمیت قدرت و دستیابی به تجهیزات پیشرفته نظامی در مکتب امنیتی امام خمینی به اندازه ای است که ایشان همواره بر ضرورت آن هشدار و هر گونه غفلت از پرداختن به این بخش را غفلتی راهبردی ترسیم می نمودند. من به‌عنوان فرمانده کل قوا به مسئولین و تصمیم گیرندگان نیز دستور می دهم که در هیچ شرایطی از تقویت نیروهای مسلح و بالا بردن آموزشهای عقیدتی و نظامی و توسعه تخصصهای لازم و خصوصاً حرکت به طرف خود کفایی نظامی غفلت نکنند و این کشور را برای دفاع از ارزش‌های اسلام ناب و محرومین و مستضعفین جهان در آمادگی کامل نگه دارند و مبادا توجه به برنامه‌های دیگر موجب غفلت از این امر حیائی گردد که مطمئناً غفلت از تقویت بنیه دفاعی کشور، طمع تهاجم و تجاوز بیگانگان و نهایتاً تحمیل جنگ ها و توطئه‌ها را به دنبال می آورد.» (صحیفه امام، ج ۲۱: ۳۲۷)

قدرت در اسناد بالا دستی

در سند چشم انداز بیست ساله بر تقویت قدرت در حوز های مختلف تاکید شده است. از این رو تقویت امنیت و اقتدار ملی با تاکید بر رشد علمی و فناوری، مشارکت و ثبات سیاسی، ایجاد تعادل میان مناطق مختلف کشور، وحدت و هویت ملی، قدرت اقتصادی و دفاعی و ارتقای جایگاه جهانی ایران جز اعداف مهم تلقی ششده است (سند چشم انداز بیست ساله)

اصل قدرت به عنوان یکی از اصول مهم در حوزه امنیت دارای مؤلفه قدرت و عظمت، رشد و توانمند سازی و شهادت طلبی و شاخص های بالابردن اقتدار نظامی، ایجاد ترس و هراس در دشمن، شکست زبونانه دشمن، افزایش قدرت نرم، ایثار و از خودگذشتگی، تکریم انسان، دستیابی به برتری علمی و توجه به نخبگان است که در زیر بررسی و تبیین شده اند:

مؤلفه قدرت و عظمت

در بعد سیاسی امنیت داشتن قدرت و عظمت یکی از مهمترین عوامل ارتقای وضعیت امنیت در کشور تقویت قدرت در ابعاد مختلف است. اسلام، مسلمانان را به کسب توان و قدرت برای حفظ و دفاع از ارزش های دینی و انسانی فراخوانده است. انسان مسلمان باید مهارت حفظ داشته های خود را اعم از هویت و فرهنگ خویش داشته و اجازه ندهد که خط قرمزهای مکتب او در برابر شبهات و حمله های دشمن اعم از تهاجم نظامی و شبیخون فرهنگی محو شود بلکه با کسب قدرت و توان لازم به دفاع از هویت و فرهنگ خویش که همان فرهنگ اصیل اسلامی است، به پا خواهد خواست. بنابراین آمادگی برای نبرد نهایی، از مهم ترین سیاست های راهبردی مسلمانان است.

امام موسی کاظم (علیه السلام) می فرماید: هر کس اسبی را به انتظار امر ما نگاه دارد و به سبب آن دشمنان ما را خشمگین سازد، در حالی که منسوب به ما است، خداوند روزیش را فراخ گرداند و به او شرح صدر عطا کند و او را به آرزویش برساند و در رسیدن به خواسته هایش یاری اش کند.(کلینی، ۱۴۰۳ ق: ج ۴: ۵۳۵، روایت ۱)

امام راحل در مورد مقوله قدرت و بازدارندگی که ضامن حفظ موجودیت و حقوق انسانی است، می‌فرمایند: «عقل هم به ما حکم می‌کند که تشکیلات لازم است تا اگر به ما هجوم آوردند، بتوانیم جلوگیری کنیم؛ اگر به نوامیس مسلمین تهاجم کردند، دفاع کنیم، شرع مقدس هم دستور داده که باید همیشه در برابر اشخاصی که می‌خواهند به شما تجاوز کنند، برای دفاع آماده باشید.» (امام خمینی (س)، ولایت فقیه (حکومت اسلامی)؛ ۵۰) مقام معظم رهبری در باره لزوم قوی شدن می فرمایند: در پیشرفت به سمت هدفهای آرمانی، باید ساخت درونی قدرت را استحکام بخشید؛ اساس کار این است. ما اگر میخواهیم این راه را ادامه دهیم و به این سمت حرکت کنیم و این هدفها را دنبال کنیم و چشم به این آرمانها بدوزیم و پیش برویم و در مقابل این معارضه‌ها ایستادگی کنیم و صبر و توکل را به کار بگیریم، باید ساخت قدرت ملی را در درون کشور تقویت کنیم و استحکام ببخشیم. (بیانات مقام معظم رهبری: ۱۳۹۲/۰۴/۳۰) اساساً حیات یک ملّت و بالندگی یک ملّت، وابسته به این است که مؤلّفه‌های قدرت و عناصر قدرت را در خود تقویت کند و آنها را در جای لازم و بهنگام، مورد بهره‌برداری و استفاده قرار بدهد (بیانات مقام معظم رهبری، ۱۳۹۷/۰۴/۰۹)

در سیاست های کلی سال ۱۳۹۱ دستیابی به فناوری های برتر مورد نیاز دفاعی و امنیتی حال و آینده با تاکید بر نوآوری و پشتیبانی از توسعه آنها، تاکید بر خودکفایی کشور در سامانه ها، کالاها و خدمات اولویت دار دفاعی و امنیتی توام با بهسازی تجهیزات موجود و افزایش قابلیت و کارآیی آن، جذب، توانمندسازی و به کارگیری نیروهای مستعد و نخبه با فراهم نمودن زمینه های رشد و تقویت آنان برای ارتقاء قابلیت های توسعه فناوری های دفاعی و امنیتی مورد نیاز کشورتاکید شده است (سیاست های کلی نظام درخصوص موضوع خودکفایی دفاعی و امنیتی ابلاغی مقام معظم رهبری -۱۳۹۱/۰۹/۲۹)

قدرت و عظمت به عنوان یک مؤلفه دارای شاخصه هایی است که در زیر تبیین شده اند:

بالا بردن اقتدار نظامی (شاخص)

یک اصل حیاتی که در هر زمان باید مورد توجه مسلمانان باشد این است که آنها خودشان را در برابر دشمنان از همه جهات قدرت جنگی آماده سازند. درتفسیر الدر المنثور است از عقبه بن عامر جهنی روایت کرده‏اند که گفت: من از رسول خدا (ص) شنیدم که فرمود: خداوند بوسیله یک تیر و کمان سه طایفه را به بهشت می‏برد، یکی سازنده آن را به شرطی که از ساختن آن غرض خیر داشته باشد، و یکی آن کسی را که با آن تیر خود را در راه خدا مسلح می‏کند، و یکی آن کسی را که آن تیر را در راه خدا به کار می‏برد.

و نیز می‏فرمود: تیراندازی کنید و سواری بیاموزید، البته اگر تیرانداز (قابلی) شوید از فن سواره نظامی بهتر است. و نیز فرمود: هر چیزی که بنی نوع بشر با آن بازی کند حرام است مگر سه چیز: یکی تمرین تیراندازی و آموختن اینکه چگونه تیر را از کمان خود بیرون کند، دوم تربیت اسب خود و تمرین اسب‏سواری، و سوم بازی کردن با همسران، چون اینها بازی نیست بلکه حق است. و کسی که تیراندازی بیاموزد و سپس آن را ترک کند در حقیقت نعمتی را کفران کرده است.(طباطبایی، ج ‏۹: ۱۷۲)

امام خمینی (ره) در باره بالا بردن اقتدار نظامی می فرمایند»: دورنمای حوادث را نمی‌توان به‌طور قطع و جدی پیش بینی نمود. و هنوز دشمن از شرارتها دست برنداشته است؛ و چه بسا با بهانه جوییها به همان شیوه‌های تجاوزگرانه خود ادامه دهد. ما باید برای دفع تجاوز احتمالی دشمن آماده و مهیا باشیم. و ملت ما هم نباید فعلاً مسئله را تمام شده بداند. البته ما رسماً اعلام می‌کنیم که هدف ما تاکتیک جدید در ادامه جنگ نیست. چه بسا دشمنان بخواهند با همین بهانه‌ها حملات خود را دنبال کنند. نیروهای نظامی ما هرگز نباید از کیْد و مکر دشمنان غافل بمانند. در هر شرایطی باید بنیه دفاعی کشور در بهترین وضعیت باشد. (صحیفه امام، ج ۲۱: ۹۸)

مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند: همه دستگاه ها اعم از وزارت دفاع تا ارتش و سپاه باید آمادگی های نظامی و دفاعی و سازماندهی های رزمی و آمادگی های روحی خود را روز به روز افزایش دهند و این به منزله یک دستور العمل رسمی است. (بیانات، ۲۹/۱/۱۳۹۴)

طبق بند ۱۱ اصل دوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است برای نیل به اهداف مذکور در اصل دوم، همه امکانات خود را برای امور زیر به کار برد: تقویت کامل بنیه دفاع ملی از طریق آموزش نظامی عمومی برای حفظ استقلال و تمامیت ارضی و نظام اسلامی کشور (اصل دوم قانون اساسی) در سند چشم انداز بیست ساله در حوزه تقویت مبانی قدرت نظامی بر این موارد تاکید شده است: ارتقای توان دفاعی نیروهای مسلح برای بازدارندگی، ابتکار عمل و مقابله مؤثر در برابر تهدیدها و حفاظت از منافع ملی و انقلاب اسلامی و منابع حیاتی کشور، تقویت، توسعه و نوسازی صنایع دفاعی کشور با تاکید بر گسترش تحقیقات و سرعت دادن به انتقال فن‌آوری‌های پیشرفته (سند چشم انداز بیست ساله) در سیاست های کلی سال ۱۳۹۱ بر ترویج نهضت نرم افزاری، تولید و توسعه علوم و فناوری و تحقیقات دفاعی و امنتی و حرکت در مرزهای دانش با تاکید بر بومی سازی و روزآمدی تاکید شده است (سیاست های کلی نظام درخصوص موضوع خودکفایی دفاعی و امنیتی ابلاغی مقام معظم رهبری -۱۳۹۱/۰۹/۲۹) افزایش توان دفاعی در تراز قدرت منطقه‌ای در جهت تأمین منافع و امنیت ملی با تخصیص حداقل ۵ درصد بودجه‌ی عمومی کشور برای بنیه‌ی دفاعی، ارتقاء توان بازدارندگی کشور با: توسعه‌ی توان موشکی و فناوری‌ها و ظرفیت تولید سلاح‌ها و تجهیزات عمده‌ی دفاعی برترساز با توان بازدارندگی و متناسب با انواع تهدیدات، گسترش هوشمندانه و مصون‌سازی پدافند غیرعامل با اجرای کامل پدافند غیرعامل در مراکز حیاتی و حساس کشور، افزایش ظرفیت‌های قدرت نرم و دفاع سایبری و تأمین پدافند و امنیت سایبری برای زیرساخت‌های کشور در چارچوب سیاست‌های کلی مصوب و تقویت کمی و کیفی بسیج مستضعفان تاکید شده است (سیاست های کلی، برنامه ششم توسعه ۹/‏۴/‏۱۳۹۴)

ایجاد ترس و هراس در دشمن (شاخص)

جامعه و ملتی اگر بخواهد امنیت را در مرزهای جغرافیایی تأمین کند و حتی از شهروندان خود در جوامع دیگر حمایت موثر و مفیدی داشته باشد، باید از اقتدار نسبی نسبت به دشمنان فعلی و احتمالی خود برخوردار باشد. همان طوری که تامین امنیت در درون مرزها و در تعاملات میان شهروندان، از طریق نیروی انتظامی انجام می شود، تامین امنیت مرزی و حتی برون مرزی با نیروی نظامی مقتدر امکان‌پذیر است. وقتی مردم و نظام سیاسی در حدی از اقتدار نظامی باشند که دیگران از آن حساب برند، ترس و هراسی که از این اقتدار در دل دشمنان فعلی و احتمالی می‌افتد، خود مهمترین عامل بازدارندگی از تعرض دشمن است. همواره گفته شده پیشگیری بهتر از درمان است؛ زیرا درمان زمانی رخ می‌دهد که دردی فعلی ایجاد شده و خسارتی را به بار آورده باشد، اما پیشگیری اجازه نمی‌دهد تا درد و خسارتی پدید آید. بنابراین، اقتدار نظامی، به معنای پیشگیری است. قدرت بازدارندگی هر جامعه‌ای، خود بهترین شیوه پیشگیری و تامین امنیت پایدار است. از نظر اسلام، آنچه مهم است، تحقق چنین بازدارندگی با اقتدار نظامی از طریق بهره‌گیری از هر ابزار و وسیله‌ای است. البته تهیه هر ابزار دفاعی و اقتداری لزوماً به معنای استفاده از آن نیست، بلکه هدف ترس و هراسی است که وجود آن ابزار و وسیله در دل دشمن فعلی و احتمالی می‌اندازد.

شکست زبونانه دشمن

آمادگی نظامی و افزایش توان و اقتدار بازدارندگی باید در چنان سطحی باشد که در کمترین زمان ممکن و با کمترین تلفات مادی و انسانی، پیروزی به دست آید و دشمن با خواری شکست را پذیرا شده و تن به شروط نظام سیاسی اسلام دهد. تحقق این حالت از آمادگی و اقتدار تنها در صورتی به دست می‌آید که امت و نیروهای نظامی، از هوشیاری و توان تحلیل و تطبیق بالایی برخوردار باشد. خداوند در آیه ۱۰۲ سوره نساء، از نیروهای نظامی می‌خواهد تا در همه زمان‌ها و حالات بویژه در زمان درگیری و جنگ، از هوشیاری بالا برخوردار باشند و هرگز دشمن را کم اهمیت ندانند و از آنان غافل نشوند. از این رو، خواهان آن است تا حتی در هنگام نماز در منطقه جنگی، ابزارها و سلاح‌های جنگی را از خود دور نسازند و با هوشیاری بالا حتی در آن هنگام، دشمن را ناکار کنند و اجازه ندهند تا نماز که مهمترین و برترین اعمال عبادی در اسلام است، موجبات غفلت از دشمن را فراهم آورد. در حقیقت، خداوند در این آیه اجازه نمی‌دهد که نیروهای نظامی به داعی انجام فریضه نماز، زمینه را برای تحریکات دشمن و تعرضات آنان فراهم کنند؛ بلکه باید با هوشیاری تمام افزون بر انجام فریضه، به مسئولیت نظامی خود بپردازند. این بدان معناست که نباید آمادگی نظامی، فدای چیزی شود و اقتدار و توان نیروهای نظامی کاهش یابد و زمینه برای غلبه و پیروزی دشمن فراهم آید. اگر خداوند اجازه نمی‌دهد آمادگی نظامی و اقتدار و هوشیاری به سبب نماز از دست برود، به طور یقین و اولویت اجازه نمی‌دهد به انگیزه اموری پست‌تر، همچون رفاه و آسایش شهروندان، توان نظامی و آمادگی از دست برود. از نظر اسلام، اقتدار و آمادگی نظامی باید در چنان سطحی باشد که به سادگی دشمنان مغلوب و خوار شده و شکست زبونانه برای آنان رقم بخورد، نه آنکه در سطحی باشند که بتوانند جنگ را فرسایشی کرده و هزینه‌های زیادی را بر جامعه تحمیل کرده و شرایط خود را بر امت تحمیل کنند.(سلوکی، ۱۳۹۶: ۸)

مقام معظم رهبری پیرامون شکست دشمن می فرمایند: دشمن چند جور حمله میکند: یک جور حمله‌های سخت است؛ جنگ سخت؛ این را دشمن تجربه کرد و شکست خورد؛ جنگ هشت‌ساله‌ای که علیه ما به راه افتاد، ازاین‌قبیل بود؛ جنگ بین‌المللی بود؛ یکی به صدّام ابزار شیمیایی داد، یکی هواپیمای میگ داد، یکی هواپیمای میراژ داد، یکی امکانات ضدّ هوایی داد، یکی نقشه‌های جنگی داد؛ حتّی نقشه‌های جنگی و ساخت سنگرها هم با کمک دیگران بود. اینها همه کمکش کردند که بلکه این جنگ را او ببرد؛ و نتوانست. هرچه توانستند کردند؛ اینها جنگ سخت است. در همه‌ی اینها شکست خوردند؛ در مقابل ملّت ایران و در مقابل امام بزرگوار شکست خوردند و بیشتر مرعوب شدند (بیانات، ۶/ ۳/ ۱۳۹۵)

افزایش قدرت نرم (شاخص)

یکی از مباحث زنده در عرصه روابط بین الملل و علوم سیاسی مسئله قدرت نرم است که همیشه مورد توجه بوده است، اما این مفهوم در زمان حاضر اهمیت بسیار مهم و گسترده ای یافته است. قدرت نرم توان به دست آوردن خواسته ها از راه ایجاد جذابیت و اقناع است که این کار از راه جذابیت های فرهنگی، ایده های سیاسی، تولید علم و فناوری و … انجام می شود.

در تعریف قدرت نرم آمده است که اگر قدرت به معنای توانایی نفوذ در رفتار دیگران برای گرفتن نتیجه مطلوب تعریف شود، در این صورت می توان گفت که قدرت نرم توانایی به دست آوردن خواسته ها و اثرگذاری بر رفتار دیگران از طریق مجذوب کردن به جای اجبار، تهدید و تشویق (قدرت سخت) است. قدرت نرم بر جذابیت و کشش مبتنی است که از طریق جذابیت های فرهنگی، ایده های سیاسی و سیاست های متنوع صورت می گیرد.

قدرت نرم توانایی تأثیرگذاری بر دیگران برای کسب نتایج مطلوب از طریق جذابیت به جای اجبار یا تطمیع است بنابراین جذب و اقناع، جنبه مثبت و قدرت مثبت است. قدرت نرم اثرگذاری و حتی غلبه از طریق نرم و به روشهای نرم و احیاناً روی جهات نرمی چون ارزش ها، بینش درونی یا روحیات طرف مقابل است که معمولاً در اندیشه، انگیزه، ارزش ها و اراده طرف مقابل گذاشته شده و در کنش و روش بیرونی او بازتاب می یابد. چه جذب و اقناع یعنی متقاعد کردن بوده و چه دفع و متقاعد کردن باشد. به اصطلاح چه رجاء بوده و چه خوف باشد. یا چه حب بوده و چه بغض باشد. کما اینکه قدرت سخت نیز مراد همان اثرگذاری اعم از بازداری یا واداری طرف بوده ولی با ابزار سخت و با روشهای سخت و احیاناً روی جهات سخت مثلاً جهات بدنی و جهات جسمانی (فیزیکی و طبیعی) طرف مقابل باشد. قدرت نرم در تعیین اولویت های افراد نقش تعیین کننده دارد. هر وقت کشوری بتواند با جذابیت های فرهنگی و ارزشی خود، جامعه هدف را به تفکر در اولویتهای قبلی وادارد این تفکر در تعیین اولویت های جدید افراد آن جامعه، نقش ایفا کند، باید گفت که قدرت نرم آن کشور مؤثر واقع شده است؛ بنابراین می توان گفت که قدرت نرم به مثابه (وجه دوم قدرت) یعنی راه غیرمستقیم به دست آوردن خواسته ها است. در اینجا ممکن است یک کشور به نتایج مدنظرش در امور سیاسی جهان از این جهت دست پیدا کند که دیگران ارزش هایش را تحسین کرده و آن کشور را الگوی خود قرار داده اند.

در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و سیاستهای کلی پیرامون ضرورت مقابله با تهدیدات نرم تاکید شده است. دشمن تلاش غرب در ترویج سبک زندگی غربی در ایران، زیانهای بی جبران اخلاقی و اقتصادی و دینی و سیاسی به کشور و ملّت ما زده است؛ مقابله با آن، جهادی همه جانبه و هوشمندانه میطلبد که باز چشم امید در آن به شما جوانها است. (بیانیه گام دوم انقلاب) اعتلاء فرهنگ عمومی در جهت تحکیم سبک زندگی اسلامی ایرانی، تقویت همبستگی و اعتماد به نفس ملی، ارتقاء هویت ملی و روحیه مقاومت، کار و تلاش در جامعه با بسیج تمامی امکانات و ظرفیت‌های کشور، دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و مردمی و افراد و شخصیت‌های اثرگذار علمی و اجتماعی و حمایت و پشتیبانی مؤثر دولت از آن و برقراری حاکمیت ملی و صیانت از ارزش‌های اسلامی ایرانی (سیاست‌های کلی برنامه هفتم)

مؤلفه رشد و توانمندسازی (بیانیه گام دوم انقلاب)

دستیابی به برتری علمی (شاخص) (سند چشم انداز بیست ساله)

توجه به نخبگان (شاخص).(سیاست های کلی در بخش آموزش عالی و مراکز تحقیقاتی ۱۵/ ۱۲/ ۱۳۸۴)

از دیگر مولفه و شاخص های اصل قدرت می توان به مؤلفه شهادت طلبی، ایثار و از خود گذشتگی (شاخص) و تکریم انسان (شاخص) اشاره کرد.

نتیجه گیری

اصل قدرت یکی از اصول بسیار مهم در حوزه دفاع و امنیت در بعد سیاسی مکتب دفاعی - امنیتی جمهوری اسلامی ایران است که از مبنای راه و روش شناسی استخراج شده است. اما در ارتباط امنیت، تأسیس قدرت سیاسی در بعد سیاسی مکتب امنیتی جمهوری اسلامی ایران به این جمع بندی می‌توان رسید که با توجه به اینکه از یک سو مفهوم امنیت از مفهوم قدرت جدایی ناپذیر است و از سوی دیگر در اسلام منشأ قدرت و حاکمیت خداوند است و هیچ قدرتی جز به خواست خدا از جانب او وجود ندارد. به عبارت دیگر، هیچ صاحب قدرتی مستقلاً در عالم وجود ندارد و همه قدرت‌ها به موهبت الهی در سلسله مراتب ولایت و حاکمیت، پدید می آید. از این رو قدت در بعد سیاسی مکتب دفاعی امنیتی جمهوری الامی علاوه بر توجه به تجهزیات مادی و تسلیحات جنگی به بعد معنوی قدرت که شامل تقویت روحیه شهادت طلبی، احترام به نیروی انسانی موثر در قدرت توجه می کند و این دو بعد مادی و معنوی را در کنار هم می بیند. اصل قدرت دارای مؤلفه قدرت و عظمت، رشد و توانمند سازی و شهادت طلبی و شاخص هایی چون بالابردن اقتدار نظامی، ایجاد ترس و هراس در دشمن، شکست زبونانه دشمن، افزایش قدرت نرم، ایثار و از خودگذشتگی، تکریم انسان، دستیابی به برتری علمی و توجه به نخبگان است.

منابع

1. امام خمینی (ره)، روح الله. (۱۳۸۵)، صحیفه امام خمینی (ره)
2. امام خامنه‌ای (مدظله العالی)، مجموعه بیانات، قابل دسترسی در: www.Khamenei.ir
3. سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران
4. سیاست های کلی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری
5. بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ایران
6. کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷)، الکافی، تحقیق علی اکبرغفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتاب
7. و...
8. طباطبایی، سیدمحمد، (۱۳۶۳)، تفسیر المیزان، ترجمه ناصر مکارم شیرازی و سید محمدباقر وسوی همدانی، بنیاد فکری علامه طباطبایی و با همکاری مرکز نشر فرهنگی رجا