« مقوم های تحقق دفاع؛ (۵) شهادت طلبی؛ اهمیت و ضرورت(۲) »

شهادت طلبی از مهم ترین موضوعاتی است که همواره مورد توجه بوده است. پیامبر اعظم (ص) در خصوص اهمیت و جایگاه شهادت طلبی و شهداء می فرمایند: «ما مِن نفسٍ ‏تَموتُ لها عندَاللّه خَیرٌ یَسُرُّها أ نّها تَرجِعُ إلی الدنیا، ولا أنَّ لها الدنیا وما فیها، إلاّ الشهیدَ؛ فإنّهُ یَتَمَنّی أن یَرجِعَ فَیُقتَلَ فی الدنیا؛ لِما یَری مِن فَضلِ الشهادَةِ: هیچکس نیست که پس از مرگ نزد خداوند از خیر بهره ‏مند باشد و در عین حال خوش داشته باشد که به دنیا برگردد، گرچه همه دنیا به او داده شود، مگر شهید که چون فضیلت شهادت را می‏‌داند، آرزو می ‏کند بر گردد تا دوباره در دنیا کشته شود.» (جامع احادیث الشیعه، ج ۱۳، ص ۱۲)

شهدای گرانقدر زمینه ساز عزت و عظمت اسلام هستند. حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) در این رابطه می‌فرمایند: یکی از بزرگترین نعمتهای الهی بر جامعه‌ی اسلامی ما، وجود مردان شجاع و جوانان فداکاری است که از پیش از پیروزی انقلاب اسلامی تا امروز، در مقابل دشمنان انقلاب سینه سپر کرده‌اند و با جان و خون خود، اسلام و انقلاب و راه خدا را نصرت بخشیده‌اند. بعضی از این عزیزان، در راه خدا به شهادت رسیدند و به درجات و نعم غیرمتناهی الهی بر شهیدان فائز شدند و به عنوان سند افتخاری برای ایران و اسلام و انقلاب اسلامی، و مایه‌ی آبرویی برای امام و رهبر راحل عظیم‌الشأن ما، اسم آنها در تاریخ ثبت شد.اگر ما بخواهیم شهدای جلیل‌القدر را در میزان ارزشهای اسلامی بسنجیم، بدون شک در عداد شهدای صدر اسلام قرار دارند، و شاید در مواردی از آنها برترند؛ چون شهدای صدر اسلام، در کنار نبیّ مکرم اسلام (صلّیاللَّه‌علیه‌واله‌وسلّم) و امیرالمؤمنین (علیه‌الصّلاةوالسّلام) حضور داشتند؛ نَفَس وحی را از پیامبر بزرگوار میشنیدند و لمس میکردند؛ اما شهدای زمان ما، بدون این‌که امام معصوم و نبیّ مکرم را مشاهده بکنند، با دعوت امام بزرگوار و راحل ما (رضوان‌اللَّه‌تعالی علیه) و به اشاره‌ی آن نایب برحق معصومین (علیهم‌السّلام)، در جبهه‌های خطر حضور پیدا کردند و نقش یک مجاهد فی‌سبیل‌اللَّه را به بهترین وجهی ایفا نمودند. اگر شهدای عزیز ما نمیبودند و فداکاری آنها نمیبود، امروز این عزت و این عظمت برای اسلام نمی بود .»(۱۱/۱۰/۷۰)

در همین راستا حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) در رابطه با دلیل عظمت و اهمیت شهادت می فرمایند: «علت این است که انسانی که جان خود را در راه خدا میدهد، در حقیقت در یک لحظه‌ی نیاز و در آن وقتی که دین و راه خدا به کسانی که آن‌را رونق دهند، احتیاج دارد، آن تلاش لازم را انجام داده است. کسی که در راه خدا تلاش میکند و از راحتی و زن و بچه و آسایش معمولی و امتیازات مادّی صرف‌نظر میکند، پاداش الهی را - که همان شهادت است - به‌دنبال دارد. این نشاندهنده‌ی عظمت مجاهدت اوست. لذا مکرر گفته‌ام که شهادت بالاترین پاداش و مزد جهاد فی‌سبیل‌اللَّه است .»(۲۵/۵/۶۸)

در همین راستا با عنایت به اهمیت موضوع راهبردی شهادت طلبی، گزاره هایی را در این خصوص می توان مورد توجه قرار داد.

1. غلبه شهادت طلبی بر قدرت های ظاهری و مادی

شهادت طلبی غلبه کننده بر قدرت های ظاهری و مادی است. همانگونه که حضرت امام خمینی (ره) در این رابطه فرموده اند:

«… یک ملت… در‏ ‎ ‎ ‏مقابل ابرقدرتها و در مقابل این قدرت شیطانی، که همه چیز داشتند و تا دندان مسلح‏ ‎ ‎ ‏بودند‏‏ [‏‏غالب شدند‏‏] ‏‏، … برای اینکه‏ ‎ ‎ ‏شهادت آرزوی او بود.» (صحیفه امام، ج ۶، ص ۳۶۰)

2. شهادت؛ عامل زنده ماندن نهضت و فتح قلل عزت و عظمت برای اسلام

شهادت؛ عامل زنده ماندن نهضت و فتح قلل عزت و عظمت برای اسلام است. حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) در این رابطه می فرمایند: «… در رفتنِ به میدان جنگ، پدران با فرزندانشان، و فرزندان با یکدیگر مسابقه گذاشتند! همسران غصه خوردند و گریه کردند که چرا آنها نمیتوانند به میدان جنگ بروند؛ و صبر کردند و در خانه‌ها نشستند و پشت جبهه را نگهداشتند؛ بعد هم که آن رزمنده شهید شد، پدران و مادران و همسران و فرزندان شکر کردند و به شهادت شهیدشان افتخار نمودند! این است که شعله‌ی یک نهضت، همچنان زنده میماند. این است که امام بزرگوار، قله‌ی عزت و عظمت را برای اسلام فتح میکند .»(۷۰/۱۰/۱۱)

3. شهیدان؛ عامل اعتلای جامعه اسلامی

شهیدان؛ عامل اعتلای جامعه اسلامی محسوب می شوند. چنانچه حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) در این رابطه می فرمایند: «سلام خدا و اولیاء او بر این جانهای تابناک که هم زندگی و هم مرگشان مایه‌ی اعتلای جامعه اسلامی است، و همواره چنین باد ان‌شاء‌الله »(۱/‏۷/‏۹۵)

4. شهادت طلبی؛ عامل مغلوب نشدن ملت

شهادت طلبی؛ عامل مغلوب نشدن ملت است. همانگونه که حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) در این رابطه می فرمایند: «ملتی که … مجاهدت و شهادت را دارد و ملتی که مجهز به ابزار مجاهدت و متکی به‌خداست، هرگز مغلوب نخواهد شد .»(۹۳/۸/۲۰)

5. گرامیداشت شهدا؛ عامل به فراموشی نسپردن یاد و نام آنان

گرامیداشت شهدا؛ عامل به فراموشی نسپردن یاد و نام آنان است. حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) در این رابطه می فرمایند: «اگر نام شهیدان ما تکرار نمیشد، تجلیل نمیشدند و احترام به آنها و خانواده‌های آنها در جامعه‌ی ما به‌صورت یک فرهنگ درنمی‌آمد - که خوشبختانه به‌صورت فرهنگ درآمده - امروز بسیاری از این یادهای ارزشمند و گرانبها فراموش شده بود .»(۹۳/۱۱/۲۷)

6. شهادت؛ موتور محرک جامعه

شهادت؛ موتور محرک جامعه است. حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) در این رابطه می فرمایند: «مساله‌ی شهید و ایثارگری، کهنه‌شدنی نیست؛ این، موتور حرکت جامعه است؛ بعضی‌ها از این نکته غفلت می‌کنند .»(۸۳/۴/۱۶)

7. شهادت؛ عامل ایجاد برکت و تداوم و گشایش در حرکت به سمت تعالی و کمال

شهادت؛ عامل ایجاد برکت و تداوم و گشایش در حرکت به سمت تعالی و کمال است. چنانچه حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) در این رابطه می فرمایند:

«خاصیت طبیعی شهادت، ایجاد برکت و تداوم و گشایش در حرکت به سمت تعالی و کمال است. اینکه خداوند متعال در قرآن شهید را زنده معرفی میکند و در عرف اسلامی و اصطلاح متشرعه به کشته‌ی راه خدا - شهید یعنی شاهد، ناظر و حاضر - این به این معناست که خون شهید ضایع نخواهد شد؛ شخصیت شهید که تبلور همان آرمانهای او و آرزوهای اوست، از میان مردم رخت بر نخواهد بست؛ این خاصیت شهادت است. آن کسانی که این حقیقت را از بن دندان درک کرده‌اند و تصدیق کرده‌اند، برای آنها کشته شدن در راه خدا به هیچ وجه ضایعه به حساب نمی‌آید؛ بلکه یک افتخار است، یک اقبال بزرگ است؛ آن را میخواهند، آن را از خدا میطلبند؛ آن را مثل یک حاجت بزرگ، در ذکر و مناجاتِ خودشان با خدا مطرح میکنند .»(۷/‏۴/‏۸۹)

8. یاد شهدا؛ عامل پویایی و رشد ملت

یاد شهدا؛ عامل پویایی و رشد ملت است. چنانچه حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) در این رابطه می فرمایند: «… آن چیزی که میتواند ملّت را سَرپا نگه دارد، در آنها شوق و طراوت به وجود بیاورد، یاد شهدا است؛ یعنی از جمله‌ی عوامل مهم، یاد شهدا است .»(۵/‏۷/‏۹۵)

9. تجلیل از ارزشهای انسان و برترین خصال بشری با گرامیداشت شهدا؛

تجلیل از ارزشهای انسان و برترین خصال بشری با گرامیداشت شهدا محسوب می شود. همانگونه حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) در این رابطه می فرمایند: «یاد شهیدان، یادبود ارزشهای انسانی است، و گرامیداشت آنان، تجلیل از برترین خصال بشری است .»(۵/‏۷/‏۷۵)

10. عزت و استقلال امروز کشور و حرکت آن به سوی شکوفایی؛ مرهون خون شهداء

عزت و استقلال امروز کشور و حرکت آن به سوی شکوفایی؛ مرهون خون شهداء است. چنانچه حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) در این رابطه می فرمایند: «عزت و استقلال امروز کشور و حرکت آن به سوی شکوفایی و کمال یکسره باید مرهون خون شهیدان شمرده شود .»(۱۲/‏۱۱/‏۷۹)

11. یاد شهداء سبب احساس عظمت و استغنای از غیرخدا

یاد شهداء سبب احساس عظمت و استغنای از غیرخداست. همانگونه که حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) در این رابطه می فرمایند: «آنجائی که یاد شهادت، یاد شهدان، ذکر شهیدان، تمجید از عظمت شهیدان وجود دارد، هر انسانی، هر دلی احساس عظمت میکند؛ احساس استغنای از غیر خدا میکند.» (۱۰/‏۱۲/‏۹۰)

در یک جمع بندی کلی می توان گفت

• شهادت طلبی غلبه کننده بر قدرت های ظاهری و مادی است.
• شهادت؛ عامل زنده ماندن نهضت و فتح قل عزت و عظمت برای اسلام است.
• شهیدان؛ عامل اعتلای جامعه اسلامی محسوب می شوند.
• شهادت طلبی؛ عامل مغلوب نشدن ملت است.
• گرامیداشت شهدا؛ عامل به فراموشی نسپردن یاد و نام آنان است.
• شهادت؛ موتور محرک جامعه است.
• شهادت؛ عامل ایجاد برکت و تداوم و گشایش در حرکت به سمت تعالی و کمال است.
• یاد شهدا؛ عامل پویایی و رشد ملت است.
• تجلیل از ارزشهای انسان و برترین خصال بشری با گرامیداشت شهدا محسوب می شود.
• عزت و استقلال امروز کشور و حرکت آن به سوی شکوفایی؛ مرهون خون شهداء است.
• یاد شهداء سبب احساس عظمت و استغنای از غیرخداست.

توجه به اهمیت و ضرورت شهادت طلبی از قبیل: شهادت؛ موتور محرک جامعه، عامل پویایی و رشد ملت، عامل عزت و استقلال امروز کشور و حرکت آن به سوی شکوفایی، عامل مغلوب نشدن ملت و… در تقویت مفهوم دفاع، نقش بسیار مهمی دارند. در همین راستا بر نخبگان و صاحبان خرد است تا با در نظر داشتن آموزه های دینی و گفتمان انقلاب اسلامی، دلایل اهمیت شهادت طلبی و جایگاه رفیع شهدای عزیز و گرانقدر را تبیین و تشریح کنند.

اهم منابع و مأخذ

1. قرآن مجید
2. بیانات و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی)
3. معزی ملایری، اسماعیل، جامع احادیث الشیعه، ج ۱۳
4. و... ‌