‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌این کتاب با استعانت از تفاسیر آیات شریفه قرآن کریم که در ذیل۶ گزاره بعد اجتماعی- فرهنگی دفاع همه جانبه قرآنی دسته بندی شده اند، به مفهوم شناسی این نوع از دفاع و در واقع به تبیین چیستی و چگونگی و چرایی بعد اجتماعی-فرهنگی دفاع همه جانبه از منظر قرآن کریم و احصاء عبارت های کلیدی، شاخص ها و مولفه های آن پرداخته است.

پس از مشخص شدن آیات قرآنی مرتبط با این نوع از دفاع، به منظور احصا، عبارات کلیدی، شاخص ها و مولفه های دفاع مذکور و نحوه تأثیر و ارتباط شان با چگونگی اجرای آن در برابر تهدیدات و دشمنان اسلام، با روش داده بنیاد به دو تفسیر نمونه و راهنما استناد شده است. در این روش پژوهشی، از دو یا چند عبارت کلیدی برگرفته از بطن تفاسیر آیات قرآن که یک پیام مشترک را در خصوص نحوه دفاع اجتماعی فرهنگی در مقابله با دشمنان ابراز داشته اند.

الگوی مذکور، نقش مولفه های احصا، شده از بطن تفاسیر آیات قرآنی مرتبط با این بعد از دفاع همه جانبه که در اقسام علی، محوری، راهبردی، واسطه ای، محیطی دسته بندی شده اند را بر نحوه اجرایی شدن دفاع مذکور، بررسی و توصیف کرده است.

جملاتی از متن کتاب

اهم اهداف دین در جامعه عبارتند از: ایجاد اتحاد و تشکل در جوامع بشری، حکومت، داوری، ایجاد وحدت و اتصال در بین اقوام و نژادهای مختلف بشری و تفرقه زدایی از میان آنان، بشارت و انذار مردم نسبت به اعتقادات و اعمال شان، تهذیب نفوس انسانی، هدایت مومنان راستین، ترسیم برنامه صحیح زندگی برای مردم، حل اختلافات بشرو رسانیدن انسان به مقام قرب الهی.

مسلماً برای ایجاد یک جامعه پاک و بالنده، از یک سو بایستی آحاد جامعه در راستای انجام کارهای نیکو ترغیب و تشویق شوند و از طرف دیگر، از انجام کارهای بد و ناپسند نهی شده و در صورت مبادرت به انجام شان، کیفر بینند. ایجاد تعادل میان بشارت و انذار در جامعه لازم است، زیرا تشویق و امید زیاد، موجب گستاخی و غفلت می شود، و نیز بیم و انذار بیش از حد، نتیجه اش یأس، نومیدی و خاموش شدن شعله های عشق و تحرک در بین مردم خواهد بود. لذا تنها در این صورت است که آمادگی بیشتری برای پیمودن مسیر نخست و روی گردانی از راه دوم، در بین افراد و جامعه به وجود خواهد آمد.

مشورت موجب پرورش و رشد شخصیت فردی و اجتماعی آحاد جامعه می شود و بالعکس استبداد رای سبب از بین رفتن شخصیت توده مردم، توقف و ایستایی تفکر اجتماع، نابودی استعدادهای آماده و از دست رفتن بزرگترین سرمایه های انسانی یک ملت می شود. شخص مشورت کننده در صورت کسب موفقیت در اجرای برنامه های خود، گرفتار حسد دیگران نمی شود و نیز اگر در مسیر تحقق اهدافش شکست هم بخورد، از تیرهای زهر آگین سرزنش، شماتت و اعتراض مردم در امان خواهد ماند.

قدرت الهی، برترین قدرت و مایه ی دلگرمی مومنان و تهدید متخلفان است. اگر چه جهاد، مایه مصونیت جوامع ایمانی از گزند کافران و مشرکان است، لیکن باید توجه داشت که انهدام قدرت کافران تنها با دعوت مومنان و تشویق آنها به جهاد میسر نیست، بلکه رعایت و اجرای برنامه های دیگری مانند امید آفرینی، ایجاد انگیزه و تقویت روحیه مومنان در رابطه با جهاد نیز لازم است تا اهداف نهایی را تحقق بخشد.

کتاب بعد اجتماعی- فرهنگی دفاع همه جانبه از دیدگاه قرآن کریم (بخش دوم) به قلم سورنا کیانی در پژوهشکده مدیریت راهبردی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی منتشر شد.