واکنش های مواد جامد بر کیفیت هوا و آب اثر می گذارند و میکرو ارگانیسم ها تعدادی از واکنش های خاک را تسریع می کنند. شیمی خاک هرچند تمام این واکنش ها را در بر می گیرد، اما تأکید آن بیشتر بر محلول خاک، یعنی غشای نازک محلول در اطراف ذرات خاک است.

آلودگی خاک عبارت است از وجود، پخش یا آمیختن یک یا چند ماده خارجی به خاک به مقدار و مدتی که کیفیت فیزیکی، شیمیایی و بیو لوژیکی آن را به طوری که برای انسان یا سایر موجودات زنده یا گیاهان و یا آثار و ابنیه زیان آور باشد، تغییر دهد.

گاهی خوردن گیاهان یا حیواناتی که در معرض خاک های آلوده قرار داشته و صدمه دیده اند نیز می تواند برای انسان زیان آور و صدمه زننده باشد. همچنین در مواردی کار با خاک آلوده و حفاری آن نیز می تواند برای انسان آلوده کننده و زیان آور باشد.

آلاینده ها معمولاً در اثر فعالیت های انسان پدید می آیند. افزایش جمعیت، در آمد سرانه، پیشرفت فناوری و بالا بودن استاندارد زندگی از عوامل مهم افزاینده آلاینده ها به حساب می آیند. آلودگی خاک به عنوان یکی از معضلات زیست محیطی عمده در دنیا شناخته می شود. در حال حاضر در کشورهای اروپایی برای جلوگیری از آلودگی خاک عامل بازدارنده ای تحت عنوان قانون خاک وجود دارد که موجب شده تا حد زیادی از افزایش آلودگی های خاک جلوگیری شود.

اثرات مخرب انتشار نفت و آلودگی های نفتی، پیامدهای منفی بر روی سیستم اکو سیستم دریایی دارد. یکی از شاخه های بیو تکنو لوژی نفت که تجاری شده و امروزه در فهرست خدمات ارائه شده توسط شرکت های فعال در زمینه مسائل محیط زیستی دیده می شود، پاکسازی زیستی آب ها و خاک های آلوده به ترکیبات نفتی است. رها شدن نفت و فرآورده های آن در محیط زیست، ادامه زندگی بسیاری از جانداران ساکن اکو سیستم خشکی و آبی را تهدید و با آلوده سازی آب های زیر زمینی، بهداشت انسانی را با خطر جدی روبه رو می کند، همچنین با از میان بردن زیستگاه گونه های مفید، اثر منفی خود بر اقتصاد بخش هایی چون کشاورزی و شیلات تحمیل می کند.

نفت انتشار یافته به عنوان یک خطر جدی برای آب های شیرین و محیط های دریایی مطرح می باشد که سطوح منابع و دامنه وسیع از طیر مجموعه های ار گانیسم ها که با زنجیره غذایی پیچیده در ارتباط هستند که انسان نیز شامل آن می باشد را تحت تأثیر قرار می دهد.

نفت انتشار یافته می تواند به روش های مختلف باعث آسیب به اکو سیستم دریا شود که شامل، تخریب فیزیکی مستقیماً حیات و حش و زیستگاه آنها را تحت تأثیر قرار می دهد نظیر آسیب به پوشش بدن پرندگان و یا پستانداران دریایی، سمیت نفت به خودی خود باعث مسمویت ارگانیسم ها می شود.

اهمیت دریا ها و اقیانوس ها در حمل و نقل، شیلات، تأمین انرژی، برخورداری از منابع عظیم معدنی و سهم آنها در برقراری توازن زیست محیطی بر همگان آشکار است. خلیج فارس دریایی است که در مقابل آلودگی بسیار آسیب پذیر است.

وجود منابع سرشار نفت در خلیج فارس باعث رشد شهری و صنعتی این منطقه شده و افزایش جمعیت را در پی داشته است. این تمرکز جمعیت و فعالیت های صنعتی باعث تخریب در اکو سیستم آبی منطقه شده است. تخلیه زباله و مواد زائد، شستشوی کشتی هایی که در حال آمد و شد هستند، تردد نفت کش ها و دفع فاضلاب پالایشگاه ها و نیز آتش سوزی در اسکله های نفتی و تجاری همه و همه باعث آلودگی دگرگونی های بزرگی در اکوسیستم خلیج فارس شده است که اگر ادامه پیدا کند عوارض جبران ناپذیری را به وجود خواهد آورد.

کتاب تأثیرات زیست محیطی آلودگی مواد نفتی بر خاک و آب، نوشته ی ابراهیم شریفی، محمد صادق رییسی، امیر حسین مویدی کیا (آماد و فناوری)، و توسط دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی بچاپ رسید. جهت مطالعه نسخه دیجیتال این کتاب می‌توانید به سایت طاقچه یا کتابراه مراجعه کنید.