مذاکرات اتحادیه اروپا و انگلیس در بن‌بست
پس از آنکه «بوریس جانسون»، نخست‌وزیر انگلیس روز دوشنبه (۱۷ شهریور ۱۳۹۹) بروکسل را به خروج سخت کشورش از اتحادیه اروپا تهدید کرد، «میشل بارنیه»، مذاکره‌کننده ارشد اتحادیه اروپا با توجه به راهبرد لندن شرایط را نگران‌کننده خواند و از این کشور درخواست کرد به تعهدات خود در توافقِ برگزیت پایبند باشد. وی در این‌باره گفت که باید به همۀ چیزهایی که امضا شده است احترام گذاشته شود. بوریس جانسون به اتحادیه اروپا هشدار داد که چنانچه تا روز ۱۵ اکتبر (۲۴ مهر ۱۳۹۹) پیشرفتی در دستیابی به توافق تجاری حاصل نشود، لندن نسخۀ بدون توافق روابط تجاری با این بلوک را پیش خواهد گرفت. بر اساس متنی که توسط دفتر جانسون منتشر شده است، وی ۳۸ روز برای دستیابی به توافق تجارت آزاد به اتحادیه اروپا فرصت می‌دهد.
پیش‌تر میشل بارنیه در زمینۀ برگزیت گفته بود که مذاکرات دربارۀ آیندۀ تجاری دو طرف بسیار دشوار است. همچنین «اورسلا فن در لاین»، رئیس کمیسیون اروپا روز دوشنبه به دولت بریتانیا هشدار داد که باید به تعهد بین‌المللی خود در قبال توافقنامۀ برگزیت پایبند باشد و آن را مبنای اصلی برقراری هرگونه رابطۀ اقتصادی و سیاسی آتی با اتحادیه اروپا قرار دهد. این در حالی است که تنها یک ماه تا پایان مذاکرات دولت انگلیس با اتحادیه اروپا دربارۀ رسیدن به یک توافق پیرامون خروج انگلیس از این اتحادیه باقی مانده اما هنوز دو طرف به یک توافق جامع دست نیافته‌اند. در این مدت، حدود هفت دور مذاکره میان اتحادیه اروپا و انگلیس صورت گرفت اما در پایان هر دور از مذاکرات، نمایندگانِ اتحادیه اروپا به خصوص میشل بارنیه نسبت به روند مذاکرات ابراز نگرانی کرده و خواستار جدی‌تر شدن لندن در خصوص رسیدن به یک توافق جامع برای خروج از اتحادیه اروپا شده است. متقابلاً دولت انگلیس نیز بروکسل را به سرسختی و عدم انعطاف با هدف رسیدن به یک توافقنامۀ جامع متهم می‌کند.
در این بین رویکرد و موضع‌گیری‌هایِ اخیر میشل بارنیه و بوریس جانسون نشان می‌دهد که دو طرف قصدِ عقب نشینی از مواضع خود را ندارند. در عین حال دو طرف پیش‌بینی کرده بودند که مذاکرات در این مدتِ کوتاه به نتیجه نرسد و اتحادیه اروپا خواستار تمدید مدت مذاکرات شده بود؛ اما لندن در این خصوص مواضع سرسختانه‌ای داشت و معتقد بود که طی همین مدت باید مذاکرات به نتیجه برسد ولی مشاهده کردیم که عملاً چنین اتفاقی نیفتاد و حتی اخیراً انگلیس اعلام کرده که آمادۀ خروج بدون توافق از اتحادیه اروپا است. این در حالی است که خروج بدون توافق انگلیس از اتحادیه اروپا هم برای اتحادیه و هم برای انگلیس می‌تواند چالش‌های جدی ایجاد کند. نیمی از تجارت انگلیس با اتحادیه اروپا صورت می‌گیرد و برخی از کشورهای اروپایی مانند دانمارک تا یک چهارم مراودات تجاری خود را با انگلیس انجام می‌دهند. لذا اگر لندن و بروکسل به توافقی در این زمینه دست پیدا نکنند هم انگلیس و هم برخی از اعضای اتحادیه اروپا دچار ضرر و زیان زیادی خواهند شد. در این بین مهم‌ترین موضوع موردِ اختلاف بین انگلیس و اتحادیه اروپا، بازار آزاد و رقابتی میان دو طرف است. انگلیس به دنبال استفاده از اتحادیۀ گمرکی و بازار آزاد اتحادیه اروپا است در حالیکه این اتحادیه معتقد است که اگر لندن می‌خواهد از بازار این اتحادیه استفاده کند قطعاً باید به معیارها و شاخص‌هایِ بروکسل عمل کند. این در شرایطی است که این موضوع برخلاف اهدافِ انگلیس در خروج از اتحادیه اروپا است. انگلیس با این هدف از اتحادیه اروپا خارج شد که زیر چتر قوانین و مقررات دست و پاگیرِ این اتحادیه نباشد و بتواند در حوزه‌های مختلف به ویژه موضوع مهاجران تصمیم‌گیری‌های مستقلی داشته باشد؛ اما اگر اکنون لندن بخواهد به خواسته‌های بروکسل تن دهد نمی‌تواند به اهداف خود از برگزیت دست پیدا کند.
روزهای باقی‌مانده تا پایان این دور از مذاکرات انگلیس با اتحادیه اروپا، روزهای سختی هم برای لندن و هم برای بروکسل است. اگر دو طرف به توافقی دست نیابند درحالی‌که شیوع کرونا باعث رکود در انگلیس و اتحادیه اروپا شده است طرفین ضرر و زیان‌های زیادی را متحمل خواهند شد. البته انگلیس در این زمینه بیشتر آسیب‌پذیر است زیرا شیوع کرونا باعث کوچک شدن اقتصاد انگلیس و رکود در این کشور شده و فعلاً هم چشم‌اندازی برای مقابله با کرونا وجود ندارد. به نظر می‌رسد که بوریس جانسون در این مدت باقی‌مانده تلاش خواهد کرد تا با مواضع سرسختانۀ خود، اتحادیه اروپا را به سازش وادار کند و شاید در دقیقۀ ۹۰ با تمدید مذاکرات موافقت کند؛ اما بروکسل نیز دست جانسون را خوانده و نمی‌خواهد انگلیس را تبدیل به الگویی برای دیگر کشورهای عضو این اتحادیه کند که به دنبال بهره‌برداری از بازار اروپا بدون پذیرفتن تعهد هستند. در نهایت اگر انگلیس واقعاً اقدام به خروج بدون توافق از اتحادیه کند دیگر نمی‌تواند از بازار اتحادیه اروپا استفاده کند و دو طرف باید در رابطه با تعرفه‌های گمرکی مذاکراتی را صورت دهند. در چنین شرایطی موانع تجاری در بندرگاه‌هایِ دو طرف احداث خواهد شد که ورود و خروج کالا را دشوار خواهد کرد و بر روند قیمت‌ها اثرگذار خواهد بود.
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :