بن سلمان و حرکتِ آخر در ماجراجویی پُر ریسک برایِ تصاحب تخت و تاج
روند تحولات عربستان که از روز جمعه (۱۶ اسفند ۱۳۹۸) شروع شده است، به شدّت مورد توجه ناظران امور و تحلیلگران قرار گرفته است زیرا ماهیّت این تحولات به گونه‌ای است که شرایط آتیِ عربستان را رقم خواهد زد. با توجه به اینکه اخبار زیادی از سرزمین پر رمز و راز تحتِ حاکمیت آل سعود و جنگ قدرت در آن مخابره نمی‌شود اما به نظر می‌رسد که تحولِ بزرگی در راه است و این موضوعی است که افشا کننده اسرار درونی آل سعود طی روزهای گذشته و امروز از آن پرده برداشته است. تحولات زمانی رسانه‌ای شد که دو رسانه آمریکایی شامگاه جمعه از بازداشت دو شاهزاده مهم در عربستان خبر دادند و اعلام کردند که دربارِ سعودی گفته این دو مشغولِ کودتا بوده‌اند.
روزنامه وال استریت ژورنال و پایگاه خبری بلومبرگ گفته‌اند، «احمد بن عبدالعزیز»، برادر شاه سعودی و «محمد بن نایف»، ولیعهد سابق این کشور متهم به خیانت و تدارک کودتا شده و اکنون بازداشت هستند.
پایگاهِ خبری بلومبرگ با اشاره به بازداشت این دو مقام سعودی از قول «آیهام کامل»، رئیس بخش غرب آسیا و شمال آفریقا در گروهِ مشورتی اورآسیا نوشت: «طی روزهایِ اخیر چالش‌هایِ رهبری سعودی مثل گلوله برفی بزرگ شده است. تحولاتِ اخیر احتمالاً باعث شده است که شاخه خاندانِ ملک سلمان و محمد بن سلمان ولیعهد به کودتا حساس شده باشند و این اقدامات، مهم‌ترین موانع جدی در هرگونه تغییراتِ بالقوه در رهبری سعودی را از بین خواهد برد.»
بلومبرگ همچنین گزارش داد که شاهزاده «احمد بن عبدالعزیز» و «محمد بن نایف» زمانی که هر دو در سفری زمینی با یکدیگر بودند بازداشت شدند. بر اساس گزارش بلومبرگ، احمد بن عبدالعزیز و محمد بن نایف به خیانت بزرگ متهم شده و در یک اردوگاه نظامیِ صحرایی در بازداشت هستند. بازداشت این دو شاهزاده برجسته در زمانی صورت می‌گیرد که از یک سو بن سلمان طیِ روزهای اخیر تصمیمات یکجانبه بی‌سابقه‌ای اتخاذ کرده و زیارت و طواف کعبه را با توجه به انتشارِ ویروس کرونا متوقف کرده که این اقدام در تاریخ اسلام سابقه نداشته است و از سویی دیگر شایعاتی درباره وضعیتِ جسمانی و سلامتی شاه سعودی منتشر شده است.
«مجتهد»، افشاکننده اسرار درونی آل سعود ضمن تأیید بازداشت احمد بن عبدالعزیز یکی از برجسته‌ترین شاهزادگانِ سعودی و فرزند مؤسسِ عربستان به دست محمد بن سلمان و محمد بن نایف ولیعهد سابق و نیز عبدالعزیز بن سعود وزیرِ کشور سعودی و نیز بازداشت شمار دیگری از شاهزادگان اعلام کرد: «موضوع به انتصاب محمد بن سلمان به عنوانِ پادشاه و مخالفتِ گسترده در داخل آل سعود مربوط می‌شود.»
بن سلمان به احدی رحم نمی‌کند
افشاکننده اسرار درونی آل سعود از بازداشتِ شماری از افسران دستگاه‌هایِ امنیتی و ارتش و گارد، به اتهامِ وابستگی به احمد بن عبدالعزیز یا محمد بن نایف خبر داد و فاش کرد: «بن سلمان هر فردی را که به وی شک دارد که با این دو در ارتباط باشد، بازداشت می‌کنند. موضوع به حادثه بزرگ مربوط می‌شود و بازداشت‌هایِ گسترده شاهزادگان و افسرانِ عالی رتبه به این حادثه مربوط است. کشورهایِ غربی نگران تبعات این حادثه هستند.» مجتهد در توئیتی دیگر نوشت: «تعطیلی مدارس به شیوع کرونا ارتباطی ندارد و دلایلِ امنیتی پشت پرده است که اعلام نشده و محمد بن سلمان قرار است طی روزهایِ آتی کاری را انجام دهد.»
یک کاربر سعودی دیگر با عنوان العهد الجدید در توئیتی از اسامیِ اشخاصی که اخیراً بازداشت شده‌اند پرده برداشت که از این قرار است:
- احمد بن عبدالعزیز (برادر شاه سعودی)
- نایف بن احمد بن عبدالعزیز (رئیس اطلاعات و فرمانده نیروهای زمینی)
- عبدالعزیز بن سعود بن نایف (وزیر کشور)
- - محمد بن نایف (ولیعهد پیشین)
- سعود بن نایف (والی منطقه الشرقیه)
- نواف بن نایف (برادر محمد بن نایف)
رأی الیوم در مطلبی با اشاره به تحولاتِ عربستان از نزدیک شدنِ بن سلمان، ولیعهد سعودی به حرکتِ آخر در بازیِ شطرنج گونه‌ای که شروع کرده خبر داده و آورده است: «منابع آگاهِ دیپلماتیکِ امور عربستان میان بازداشت‌هایِ اخیر شاهزادگان آل سعود و تحرکات برخی سران قبایل برای برگزاریِ نشست ارزیابی اوضاع عربستان در شورایِ بیعت ارتباط قائل هستند و احتمالاً تحرکاتِ برخی شاهزادگان به نفع بازنگریِ کامل منجر به ریسکِ این بازداشت‌ها شده است.»
افزایش نگرانی محافل غربی و منطقه‌ای
این رسانه می‌نویسد: «مقامات سعودی درباره روند اوضاع، اطلاعاتی به بیرون نمی‌دهند؛ اما آنگونه که یک منبعِ دیپلماسیِ آگاه اعلام کرده است بیش از ۱۲۰ فرد با نفوذ شامل شاهزادگان و مشاورِ آن‌ها و افسرانِ نزدیک به آن‌ها تا بامداد دوشنبه (۱۹ اسفند ۱۳۹۸) بازداشت شده‌اند و روند بازداشت‌ها بیشتر هم می‌شود و همزمان با آن نگرانی در میانِ محافل سعودی و حتی محافلِ کشورهای حوزه خلیج فارس و پایتخت‌هایِ عربی افزایش می‌یابد.»
رأی الیوم نوشت: «دولت آمریکا به جزئیات امور آگاه است به ویژه پس از جلسه محمد بن سلمان ولیعهد سعودی در ستاد فرماندهی که به تصمیماتی منجر شد و بحث از طرحِ گسترده برای بازنگری در بدنه نیروهای مسلح عربستان است. به نظر می‌رسد که طرحِ بازنگری در بدنه نیروهای مسلح سعودی، دولت آمریکا را به قراردادهایِ تسلیحاتی جدید وسوسه می‌کند و اخباری از تأیید ضمنیِ دولت آمریکا از اقدامات پیشگیرانه‌ای که محمد بن سلمان اتخاذ آنرا برای حمایت از امنیتِ داخلی قلمداد کرده است، وجود دارد. سفارت‌هایِ کشورهای غربی و منطقه‌ای اهتمامِ زیادی به کسب اطلاعاتی از اوضاعِ داخلی عربستان دارند. طبقِ تحلیل‌هایِ دوایر ویژه و ناظران امور، بن سلمان به خط پایان ماجراجوییِ واقعی در اوضاعِ داخلی نزدیک می‌شود که یا وی را به عنوانِ یک رهبر بلامنازع مطرح می‌کند که بر همه رقبا بزرگ و همه مراکز از طریق پاکسازی که حتی به رده نظامی هم رسیده است، غلبه می‌کند یا ریسکی شطرنج گونه است که با خروج شاهزاده جوان از معادله یا مشکلاتِ داخلی بسیار پیچیده منتهی می‌شود.»
قدر مسلم آن است که بن سلمان قصد دارد که با این اقدامات نشان دهد که حاکمِ بلامنازع است و به احدی اجازه نمی‌دهد که به فکرِ جانشینیِ شاه فرتوت و ۸۴ ساله باشد و برای رسیدن و کنار زدنِ مدعیان از روی آوردن به زور ابایی ندارد. اما موضوعی که ذهنِ تحلیلگران و ناظران امور را به خود مشغول کرده است زمانِ حمله پاکسازی از سوی محمد بن سلمان علیه شاهزادگان است زیرا تهدیدی در حال حاضر علیه ولیعهد وجود ندارد و احتمالاً باید این را به حرکت بی پروا و بدون توجه به تبعات آن دانست که ممکن است که وی را به سویِ سرنوشتی تلخ سوق دهد.
در واقع سَرخوردگی و ناخرسندی در میانِ شاهزادگان آل سعود افزایش پیدا کرده است. آن‌ها بن سلمان را مسبّب حمله ارتش و کمیته‌های مردمیِ یمن به آرامکو در ۱۴ سپتامبر گذشته می‌دانند این شاهزادگان ناراضی از اینکه وی به دنبالِ چمبره انداختن بر قدرت است خشمگین هستند. همچنین موضع به شدت خصمانه و افراطی در قبال ایران و نیز عدمِ اعتماد به ولیعهد هم از دلایلِ نارضایتی عمیقِ شاهزادگان است. آن‌ها از اینکه با وجود بودجه هنگفتیِ نظامی بن سلمان نتوانسته مانعِ حمله ۱۴ سپتامبر ارتش و کمیته‌هایِ مردمی یمن به تأسیسات آرامکو شود در شوک به سر می‌برند. به اعتقاد آن‌ها سیاست‌های بن سلمان به عربستان لطمه زده است.
با این تفاسیر به نظر می‌رسد که بن سلمان از خشمِ فزاینده میان شاهزادگانِ سعودی نگران است که مبادا رأیِ ملک سلمان را تغییر بدهند یا شورای بیعت تشکیلِ جلسه دهد و ولیعهد جدیدی انتخاب شود و این رو دست به کار شده است و بگیر و ببندهایِ گسترده راه انداخته است.
منبع تحلیل: خبرگزاری مهر
توضیح:
«گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :