رویکرد عربستان در قبال لبنان
رویکرد عربستان در قبال لبنان
دکتر «سیدرضی عمادی»، تحلیلگر مسائل غرب آسیا و استاد دانشگاه با اشاره به بحران دیپلماتیک اخیر میان ریاض و بیروت در پی بیهوده خواندن جنگ عربستان علیه یمن از سوی وزیر اطلاع‌رسانی لبنان و حمایت او از انصارالله اظهار داشت: «مسائلی که در لبنان رخ می‌دهد بخشی از رقابت منطقه‌ای عربستان سعودی با جمهوری اسلامی ایران و محور مقاومت است. عربستان به دنبال این است که توازن قدرت در منطقه که در یک دهه اخیر به نفع محور مقاومت تغییر کرده است، بشکند و از وزن آن کاسته شود.»
وی با بیان اینکه عربستان در این مسیر راهبردهایی را مد نظر قرار داده است، افزود: «این کشور هزینه‌های بسیار سنگینی را در انتخابات ۲۰۱۸ لبنان انجام داد که شکست خورد؛ بعد از آن وارد فاز ایجاد آشوب و بی‌ثبات‌سازی در کشورهای عضو محور مقاومت، از جمله لبنان و عراق شد. به همین دلیل هم سال ۲۰۱۹ کابینۀ حریری استعفا داد و لبنان وارد دوران گذاری شده که از زمان استعفای حسان دیاب که در ماه اوت سال ۲۰۲۰ رخ داد، ۱۳ ماه طول کشید و از استعفای حریری در اواخر ماه اکتبر تا زمان تشکیل کابینه میقاتی، مجموعاً حدود ۲۱ ماه زمان برد.» این استاد دانشگاه گفت: «آن‌ها که به محور مقاومت فشار می‌آورند، تلاش دارند دورۀ بی‌ثباتی، ناامنی و اعتراض‌های مردمی کشورهای عضو این محور طولانی باشد تا به واسطۀ رسانه‌های پر مخاطبی که دارند به مردم فشار بیاورند؛ بنابراین فشارهایی که اکنون در لبنان روی کابینۀ نجیب میقاتی و جرج قرداحی، وزیر اطلاع‌رسانی، وارد می‌شود به رقابت منطقه‌ای عربستان و متحدانش با محور مقاومت بر می‌گردد.»
سیاست اعمال فشار به جامعۀ لبنان برای ایجاد ناامنی و بی‌ثباتی
دکتر عمادی با یادآوری اینکه کابینۀ نجیب میفاتی، کابینه‌ای نزدیک به مقاومت نیست، ادامه داد: «این کابینه به این دلیل شکل گرفته که لبنان تا ماه مارس که قرار است انتخابات پارلمانی برگزار شود، از دوران گذار عبور کند و دولت جدیدی روی کار بیاید؛ هر چند ممکن است به دلیل عدم توافق میان گروه‌ها به صورت پیشبرد امور، به کار خود ادامه دهد. در این شرایط اکنون سیاست اعمال فشار با هدف اعمال فشار به جامعۀ لبنان در پیش گرفته شده است.» این تحلیلگر مسائل غرب آسیا تأکید کرد: «فشارهایی که اکنون به دولت لبنان وارد می‌شود، در راستای ایجاد بی‌ثباتی و ناامنی است تا جامعه لبنان را در فشار بیشتری قرار دهد و بخشی از تمرکز مقاومت در لبنان را به مسائل داخلی خود معطوف کند. آن‌ها در تلاش هستند از نگاه مقاومت به خارج، خصوصاً در مسائل سوریه، کم کنند و در کنار آن تلاش دارند مقاومت را مسبب مشکلات معرفی کنند؛ هرچند مقاومت تلاش دارد مشکلات مردم را کم کند، همان‌طور که در ابتکار حل مشکل سوخت شاهد آن بودیم.»
دکتر عمادی با اشاره به مشکلات اقتصادی و شرایط معیشتی دشوار مردم لبنان، گفت: «آن‌ها در تلاش هستند که حزب‌الله در قدرت نباشد و یا اگر حضور دارد کرسی‌های وزارتی را در اختیار بگیرد که وزن چندانی در قدرت نداشته باشد.» وی با اشاره به مصوبه برگزاری انتخابات پارلمانی در ماه مارس در لبنان اضافه کرد: «با توجه به این مسأله، از دید دشمنان مقاومت، باید فشارها در درون جامعۀ لبنان ادامه داشته باشد تا اهداف ضد مقاومت تأمین شود. در واقع معرفی مقاومت به عنوان عامل ایجاد این شرایط، باعث می‌شود مشارکت مردم در انتخابات کاهش یابد. چنین سناریویی در عراق هم جواب داده است. با مشارکت مردمی پایین، گروه‌های مقاومت رأی اندکی کسب کرده‌اند و آن‌هایی رأی آورده‌اند که در هر حال عربستان و متحدانش می‌توانند تعامل راحت‌تری با آن‌ها داشته باشند.»
این استاد دانشگاه با بیان اینکه این رفتارها مصرف انتخاباتی دارد و از اکنون فشارها و نگاه‌های انتخاباتی خصوصاً از سوی بازیگران بیرونی در درون لبنان شکل گرفته است، تصریح کرد: «عربستان سعودی تحت فشار جنگ علیه یمن است و صحنه میدانی جنگ به نفع او پیش نمی‌رود. این کشور نه تنها به اهدافش در این جنگ دست پیدا نکرد، بلکه از سوی افکار عمومی جهان هم به دلیل ایجاد بزرگ‌ترین بحران انسانی قرن ۲۱ در یمن تحت فشار قرار دارد؛ بنابراین انتظار ندارد که مقامات عربی از جنگ یمن انتقاد کنند و به انصارالله برای دفاع از خود حق بدهند.» دکتر عمادی گفت: «از آنجا که عربستان به برخی از کشورهای عربی نگاه بالا به پایین دارد، این کشورها نباید موضعی بر خلاف منافع ریاض داشته باشند؛ در غیر این صورت هجمه‌ای علیه آن کشور ایجاد می‌کند تا یادآور شود همچنان قدرت اول کشورهای عربی است.»
احتمال استعفای وزیر لبنانی
وی با اشاره به اظهارات وزیر اطلاع‌رسانی لبنان مبنی بر اینکه استعفا نخواهد داد و استعفای او منوط به تغییر موضع کشورهای عضو شورای همکاری نسبت به لبنان است، افزود: «با توجه به این فشارها و مواضع اخیر دولت لبنان، احتمال اینکه قرداحی استعفا دهد کم نیست، به این دلیل که نه فقط عربستان، بلکه کشورهای همسو با آن، از جمله امارات، بحرین و کویت و حتی قطر هم فشارهایی را به لبنان آورده‌اند و به نوعی از عربستان حمایت می‌کنند.» دکتر عمادی با بیان اینکه قطعاً این حمایت‌ها واقعی نیست، در عین حال گفت: «این حمایت‌ها را باید بیشتر در چارچوب امتیازگیری از عربستان برای موعد ضروری تفسیر کرد، اما در هر حال با توجه به این فشارها احتمال اینکه توافق شود در ازای بازگشت سفرای کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، قرداحی استعفا دهد، وجود دارد؛ اما به طور کلی این مسائل باعث نمی‌شود لبنان به مسیر ثبات برگردد.»
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا توضیح داد: «منافع عربستان در شرایط فعلی حول بی‌نظمی و ناامنی در لبنان و شکننده بودن دولت در آن می‌چرخد؛ چرا که هدف نهایی مسائلی مانند استعفای قرداحی نیست و هدف اصلی اعمال فشار بر مقاومت در لبنان است. به همین دلیل با اینکه ممکن است جنس و نوع فشارها تغییر کند، اما اصل آن ادامه خواهد یافت.» وی با اشاره به اخبار منتشر شده در خصوص توافق رئیس‌جمهور لبنان با میقاتی دربارۀ نقشه راه خروج از بحران، گفت: «حتی اگر لبنان در این شرایط با پیشنهادهای عربستان موافقت کند که احتمال آن کم نیست، باز هم زمینه‌ای برای ایجاد ثبات و توسعه در لبنان ایجاد نمی‌شود؛ چرا که اساساً کشورهای عربی به دلیل حضور مقاومت در لبنان به این کشور کمکی نمی‌کنند و شرط آن‌ها تضعیف مقاومت است. تنها ممکن است به سمت اعمال فشار بیشتر حرکت نکنند که این مسئله هم در کوتاه مدت امکان پذیر نیست و تنها جنس مشکلات به دلیل نزدیکی به انتخابات تغییر می‌کند.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :