پشت پردۀ نزدیکی اردوغان به رژیم صهیونیستی
«حسن هانی‌زاده»، کارشناس مسائل غرب آسیا دربارۀ تحرکات اخیر میان تل‌آویو و آنکارا اظهار داشت: «سفر اخیر یک هیئت از خاخام‌های یهودی از کشورهای مختلف منطقه به آنکارا و تماس‌های تلفنی «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهوری ترکیه با «اسحاق هرتزوگ»، رئیس رژیم صهیونیستی از فضای جدید در روابط آنکارا و تل‌آویو حکایت دارد.»
وی گفت: «همچنان که شاهد بودیم دفتر ریاست جمهوری ترکیه، در واپسین ساعات روز پنجشنبۀ (۳۰ دی ۱۴۰۰)، اعلام کرد که رئیس‌جمهور این کشور به اسحاق هرتزوگ، همتای صهیونیست خود تسلیت گفته و یک پایگاه خبری ترکیه‌ای نیز در این خصوص نوشت که این تماس تلفنی در راستای عادی‌سازی روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی برقرار شده است.» هانی‌زاده تأکید کرد: «با وجود اینکه رجب طیب اردوغان به ظاهر سیاستی در تقابل با رژیم صهیونیستی در پیش گرفته، اما شواهد نشان می‌دهد که وی همچنان رابطۀ خود را در سطوح مختلف با این رژیم حفظ کرده است.»
به گفتۀ این کارشناس در جریان دیدار خاخام‌های یهودی با رجب طیب اردوغان، وی قول مساعد داد که طی ماه‌های آینده سطحِ روابط ترکیه با رژیم صهیونیستی را به حالت عادی باز می‌گرداند و خاخام‌ها نیز به پاس این اقدام شمعدان «حنوکیا» را که مظهر روشنایی و تدین یهودیان است به رئیس‌جمهوری ترکیه تقدیم کردند. وی با اشاره به اینکه اردوغان ثابت کرد یک بازیگر سیاسی ماهر است؛ گفت: «رئیس‌جمهور ترکیه در ماه فوریه سال ۲۰۰۹ و در حاشیۀ نشست سران کشورهای مختلف جهان در اجلاس امنیتی داووس سوئیس در حالیکه در کنار «شیمون پرز»، رئیس اسبق رژیم صهیونیستی قرار داشت، در یک حرکت نمایشی به شدت از سیاست‌های رژیم صهیونیستی انتقاد کرد و این نشست را به حالت اعتراض ترک کرد.»
وی ادامه داد: «حزب عدالت و توسعه ترکیه هنگام بازگشت رجب طیب اردوغان از داووس سوئیس به آنکارا یک استقبال پرشکوه مردمی برای وی ترتیب داد و همین امر جایگاه سیاسی اردوغان را در داخل و در سطح جهان اسلام ارتقا بخشید.» این کارشناس معتقد است که حرکت فریبندۀ رجب طیب اردوغان در داووس، محبوبیت وی را نزد ملت‌های عربی و اسلامی به شدت افزایش داد تا جایی که «خالد مشعل»، رئیس وقت دفتر سیاسی حماس در دیدار با رئیس‌جمهور ترکیه، او را رهبر حقیقی امت اسلامی توصیف کرد. هانی‌زاده ادامه داد: «آنکارا از سال ۲۰۱۰ و پس از اینکه کماندوهای رژیم صهیونیستی، کشتیِ مرمره ترکیه را که حامل کمک‌های انسان دوستانه به اهالی غزه بود، در دریای مدیترانه مورد حمله قرار داد، روابط سیاسی خود را با رژیم صهیونیستی کاهش داد.»
کارشناس مسائل بین‌الملل تأکید کرد که در جریان این حمله ۱۰ تن از سر‌نشینان کشتی مرمره ترکیه کشته شدند، اما رژیم صهیونیستی بعداً مبلغ ۲۰ میلیون دلار به عنوان غرامت قتل اتباع ترکیه پرداخت کرد. به گفتۀ هانی‌زاده با وجود چنین اتفاقاتی، روابط امنیتی و اقتصادی آنکارا و تل‌آویو به صورتی غیرعلنی ادامه داشت؛ به ویژه اینکه رژیم صهیونیستی در جریان جنگ اخیر قره‌باغ بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان کمک‌های نظامی گسترده‌ای به باکو ارسال کرد که این کمک‌ها عمدتاً از طریق ترکیه صورت می‌گرفت. وی در ادامه گفت: «با این حال دولت ترکیه در طول سال‌های اخیر خود را داعیه‌دار دفاع از حقوق ملت فلسطین به نمایش گذاشته است تا جایی که بسیاری از رهبران جنبش‌های مبارز فلسطینی تلاش کردند تا خود را به دولت رجب طیب اردوغان نزدیک کنند.»
هانی‌زاده با تأکید بر این موضوع که طی یک سال اخیر سیاست‌های دولت ترکیه به شدت تغییر کرد، ادامه داد: «آنکارا علامت‌های مثبتی به تل‌آویو ارسال کرد مبنی بر اینکه ترکیه آماده ارتقا مجدد سطح روابط خود با رژیم صهیونیستی است.» به گفتۀ این کارشناس، سیاست غیر شفاف ترکیه در منطقه و رابطۀ غیرعلنی اردوغان با رژیم صهیونیستی به تدریج موجب شد تا ملت‌های اسلامی و عربی به نمایشیِ بودن اقدامات ضدصهیونیستی آنکارا پی ببرند و اردوغان محبوبیت خود را از دست بدهد. وی همچنین گفت که سقوط بی‌سابقۀ ارزش لیر ترکیه، افزایش نرخ تورم، خروج چهره‌های تأثیرگذار سیاسی از حزب عدالت و توسعه و اقدام اردوغان در تنگ کردن حلقۀ مدیریتی بین نزدیکان خود از بروز شکاف میان حزب عدالت و توسعه با ملت ترکیه حکایت دارد.
به گفتۀ این کارشناس، اکنون رئیس‌جمهور ترکیه همۀ برگ‌های برندۀ خود را از دست داده و بسیاری از تحلیلگران بر این عقیده هستند که حزب «آ‌‌ک‌پ» در انتخابات پارلمانی خرداد ماه سال ۱۴۰۱ شکست سختی خواهد خورد و اردوغان نخواهد توانست به حاکمیت قاطع خود ادامه دهد. وی افزود: «از سوی دیگر بدبینی اتحادیه اروپا نسبت به سیاست‌های حزب عدالت و توسعه، افزایش تنش‌ها میان یونان و ترکیه و دخالت غیر قابل توجیه ترکیه در قبرس شمالی موجب شده تا آنکارا طی ماه‌های اخیر به شدت دچار چالش‌های بین‌المللی شود.»
کارشناس مسائل غرب آسیا معتقد است که دولت ترکیه اکنون در مسیر پرچالشی قرار گرفته و نه تنها در عرصه‌های بین‌المللی، بلکه در عرصه‌های داخلی به ویژه در خصوص اقتصاد داخلی نیز با بحران بزرگی مواجه است که این امر می‌تواند آیندۀ سیاسی حزب عدالت و توسعه را تحت تأثیر قرار دهد. وی در نهایت تأکید کرد که این احتمال وجود دارد سرنوشت سیاسی رجب طیب اردوغان با ادامۀ این سیاست‌ها به سرنوشت «حسنی مبارک»، دیکتاتور سابق مصر منجر شود و ارتش ترکیه با استفاده از خلأ سیاسی موجود قدرت را در دست بگیرد، از همین رو نیز اردوغان سعی دارد با نزدیکی به رژیم صهیونیستی از این رژیم برای حل و فصل برخی از چالش‌های خود کمک بگیرد که البته این اقدام می‌تواند برای وی گران تمام شود.
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :