اعلام پذیرش اصل “چین واحد”؛ راهبرد فریبکارانه آمریکا علیه چین

دکتر محمود دهقان استاد روابط بین‌الملل با اشاره به اظهارات وزیر دفاع آمریکا مبنی بر پذیرش سیاست «چین واحد» و تاکید بر ضرورت افزایش همکاری‌های نظامی در گفتگویی تلفنی با همتای چینی خود، درباره راهبرد واشنگتن نسبت به روابطش با پکن تصریح کرد: آمریکا از چند سال پیش به این نتیجه رسید که ممکن است با پیش افتادن چین، رتبه اول تولید ناخالص ملی در دنیا را از دست بدهد و اگر این اتفاق می‌افتاد چین می‌توانست به مرور با حذف دلار از مبادلات خود و مبادلات جهانی، باعث سقوط اقتصاد آمریکا شود.

وی افزود: در این شرایط، آمریکا دامی برای روسیه، به عنوان متحد، پشتوانه و سپر دفاعی چین، طراحی و با سکوت در برابر الحاق جزایر کریمه، آن را برای تصرف منطقه «دونباس» ترغیب کرد. در واقع آمریکا با تحریک کردن روس تبارهای این منطقه، این تصور را در روسیه ایجاد کرد که می‌تواند نقشه پیشین خود را دوباره اجرا کند و اکنون به دنبال این است که روسیه در اوکراین زمین‌گیر شود.

فرصت آمریکا برای جدایی روسیه و چین

این استاد دانشگاه با بیان اینکه روسیه در ابتدا در عرصه افکار عمومی و تبلیغات بازنده نبرد شد، به تشریح اقدامات غرب علیه روسیه در جنگ اوکراین پرداخت و گفت: در فضای شکل گرفته کنونی علیه روسیه، چین با وجود برخی مواضع منتقدانه نسبت به غرب و حمایت از روسیه، نمی‌توانست اقدامی جدی در حمایت از روسیه انجام دهد و اگر در ضربه زدن به اقتصاد روسیه با غرب همکاری نمی‌کرد، مشمول تحریم‌های بین‌المللی می‌شد.

دهقان ادامه داد: آمریکا با ایجاد این شایعه که چین می‌خواهد از فرصت حمله روسیه به اوکراین استفاده و تایوان را به صورت نظامی تصرف کند، ناوهای خود را وارد منطقه کرد و فشارهای روانی بسیار زیادی به پکن وارد ساخت. در این شرایط چین دیگر نمی‌توانست با روسیه همراهی کند و آمریکا نیز فرصت بسیار خوبی برای جدایی انداختن میان روسیه و چین پیدا کرده است.

وی با بیان اینکه سیاستی که در دهه ۱۹۷۰ با سفر مخفیانه و معروف کیسینجر، وزیر خارجه آمریکا، به پکن انجام و چین به عنوان متحد وقت شوروی از این کشور جدا شد، مجدداً اجرا شده است، افزود: راهبردی که اکنون آمریکا در قبال چین دارد همان سیاست «چماق و هویج» است. از یک سو عنوان می‌کنند که سیاست چین واحد را می‌پذیریم و از سوی دیگر تاکید دارند که باید در تحریم روسیه با غرب همکاری کند؛ در شرایطی که چین می‌داند این همراهی، ضربه سنگینی به مسکو و در عین حال به پکن خواهد بود.

آمریکا تایوان را رها نخواهد کرد

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه با اشتباه محاسباتی پوتین، تا کنون آمریکا برنده بازی بوده است، درخصوص چشم انداز روابط آمریکا و چین با وجود رقابت تنگاتنگ در عرصه‌های اقتصادی، علمی و فناوری، اظهار داشت: چین به اوج قله‌ای رسیده که اگر از آن عبور کند، رتبه اول تولید ناخالص ملی جهان را کسب خواهد کرد. این مسئله برای آمریکا مهم است. در این شرایط، قطعاً آمریکا تایوان را رها نخواهد کرد. در این راستا شاهد بالا گرفتن تنش‌های لفظی بر سر جزایر دریای جنوبی چین میان تایوان با چین در روزهای اخیر هستیم و تایوان تلاش دارد با حمایت آمریکا باند فرودگاه جزیره مورد مناقشه تایپینگ را ۳۵۰ متر افزایش دهد تا بتواند جنگنده و هواپیمای ضد زیردریایی در آن جای دهد.

نشان دادن «هویج» به چین

وی با تاکید بر اینکه پذیرش سیاست «چین واحد» از سوی آمریکا نشان دادن «هویج» به چین برای تجدید نظر در روابطش با روسیه است، به هشدارهای پکن نسبت به سفر رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان اشاره کرد و ادامه داد: واشنگتن از یک سو ادعا می‌کند به سیاست اصل «چین واحد» پایبند است، اما از سوی دیگر عنوان می‌کند در صورت بروز جنگ میان چین و تایوان از تایوان دفاع خواهد کرد! در این شرایط، چین در اوج رشد اقتصادی از ایجاد درگیری نظامی پرهیز می‌کند؛ چرا که از لطمات متعددی که ممکن است در این راستا متوجه او شود، آگاه است.

این استاد دانشگاه با اشاره به گزارش نشریه آمریکایی وال استریت ژورنال که مدعی شده بود چین به دلیل نگرانی از تهدید آمریکا، گسترش زرادخانه هسته‌ای خود را به سرعت افزایش داده است، اضافه کرد: چین آسیب‌پذیری‌هایی دارد و نمی‌خواهد وارد میدان رقابت شود. به این دلیل که در انتهای این رقابت متضرر خواهد شد. در واقع چین در این شرایط، به آرامی روی «بند» بازی می‌کند تا نه با آمریکا درگیر شود و نه روسیه را برنجاند.

«پذیرش چین واحد» سیاست اعمالی آمریکا نیست

وی با یادآوری اینکه برخی مقامات آمریکا نیز گفته‌اند که بحران اوکراین دو تا سه سال دیگر ادامه خواهد داشت و آن‌ها به دنبال جنگی فرسایشی بلند مدت هستند، افزود: آرامش فعلی در روابط پکن و واشنگتن، بستگی به مواضع چین دارد. با توجه به ملاحظات اقتصادی که چین دارد، اگر ناچار به پذیرش گرایش‌های نزدیک به غرب شود، باید در روابطش با روسیه تجدیدنظرهایی بکند.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل به همراهی اروپا با آمریکا در خصوص فشار بر روسیه و افزایش بودجه‌های نظامی این کشورها اشاره کرد و گفت: اکنون شاهد تقویت ناتو هستیم و شکافی که در دوره ترامپ میان اروپا و آمریکا بود، ترمیم شده است؛ تا جایی که برخی همکاری‌های کشورهای اروپایی با آمریکا برای فشار بر چین نیز آغاز شده است. در این شرایط قطعاً چین در معرض آسیب‌های متعدد قرار دارد و می‌داند که آنچه آمریکا در قالب «پذیرش چین واحد» مطرح می‌کند سیاست اعمالی این کشور نیست و در آمریکا، اهداف بلندمدتی علیه پکن طراحی شده است.

منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی

توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»