اهداف مکرون در افزایش نفوذ و حضور در خلیج فارس

آرش صفار کارشناس مسائل غرب آسیا ضمن اشاره به حضور رئیس جمهور فرانسه در مراسم ترحیم رئیس کشور امارات و اظهارات او مبنی بر شراکت استراتژیک میان امارات و فرانسه تصریح کرد: احتمالاتی که فرانسه در زمینه تحولات ژئوپلیتیک در خلیج فارس و خاورمیانه پیش‌بینی می‌کند، توجه خاص این کشور را به خلیج فارس برانگیخته است. این تحولات عموماً ناشی از کاهش تعهدات امنیتی آمریکا در قبال منطقه و یا تمایل رهبران آمریکا به کاهش این تعهدات است.

وی با بیان اینکه این تغییر تمایلات آمریکا شرایطی را ایجاد می‌کند که فرانسه مانند سایر قدرت‌های بزرگ، تلاش کند از فرصت‌هایی که کاهش سلطه آمریکا در منطقه ایجاد می‌کند، بهره‌مند شود، افزود: فرانسوی‌ها امارات را متحدی استراتژیک در خلیج فارس می‌دانند. از سال ۱۹۸۸ که پایگاه دریایی فرانسه در «بندر زاید» ایجاد شده و بعد از آن هم پایگاه هوایی «الظفره» را شکل داده و تجهیز کرده‌اند، تا به امروز این روابط به مرور اهمیت بیشتری یافته است.

این تحلیلگر مسائل غرب آسیا به امضای قرارداد تسلیحاتی ۱۹ میلیارد دلاری مکرون در سفر به ابوظبی در دسامبر گذشته برای فروش ۸۰ فروند جنگنده رافال اشاره کرد و گفت: فرانسوی‌ها تلاش دارند در بازار پرسود تسلیحات منطقه حضور داشته باشند، همانطور که وزارت دفاع این کشور اعلام کرده بود فروش اسلحه کمک مهمی به زندگی و فعالیت اقتصادی مردم این کشور است و صادرات اسلحه ۱ ۳ درصد مشاغل صنعتی یعنی ۲۰۰ هزار شغل مستقیم و غیرمستقیم این کشور را تامین می‌کند. در این میان خاورمیانه مقصد ۲ ۴ درصد صادرات اسلحه فرانسه است. علاوه بر این‌ها فرانسه سعی می‌کند نقش استراتژیک خود را نیز در خلیج فارس و خاورمیانه تقویت کند.

صفار با یادآوری اینکه سفر مکرون به ابوظبی برای ابراز همدردی فرانسه، اولین سفر خارجی او بعد از انتخاب مجددش به عنوان رئیس جمهور فرانسه بود، ادامه داد: این ابتکار نشان می‌دهد فرانسه چه جایگاهی برای امارات در سیاست خارجی خود درنظر گرفته است و با گسترش روابط دیپلماتیک سعی در توسعه سرمایه‌گذاری‌ها در خلیج فارس و خصوصاً امارات دارد.

وی به برخی همکاری‌های امارات و فرانسه در حل چالش‌ها و مسائل منطقه‌ای اشاره کرد و افزود: پیش‌بینی اینکه فرانسه تا چه میزان می‌تواند اهداف خود را در شرایط کاهش تعهدات آمریکا به منطقه پیش ببرد، دشواری‌های خاص خود را دارد، اما در هرحال آن‌ها در این شرایط نقشی برای خود درنظر گرفته‌اند و معتقدند امارات یکی از پایه‌های پیشبرد این راهبرد جدید است. از دید آن‌ها، اینکه امارات توانسته با تمام کشورهای منطقه و کشورهای غرب و شرق در سطوح مختلف، کار کند و روابط دارد، نشان دهنده پتانسیل بالای این کشور در ژئوپلیتیک منطقه است.

این کارشناس مسائل غرب آسیا، تاکید کرد: با توجه به شرایط ایجاد شده ناشی از جنگ اوکراین و چالش‌هایی که پیش روی کشورهای اروپایی برای تامین نفت و انرژی قرار گرفته، خلیج فارس و امارات جایگاه ویژه‌ای به دست آورده است. در این میان، امارات یکی از تولیدکنندگان نفتی است که ظرفیت مازاد تولید نفت دارد، اما تمایلی به استفاده از آن ندارد.

وی با یادآوری اینکه پیش از این نیز وزیر دفاع فرانسه اعلام کرده بود به امارات، متحد اصلی خود در خلیج فارس، کمک خواهد کرد تا حریم هوایی‌اش را که در معرض حملات حوثی‌های یمن قرار گرفته بود، حفظ کند، ادامه داد: امارات با توجه به آسیب‌پذیری‌هایی که دارد، تلاش می‌کند از این فرصت‌ها بهره‌گیری کند و دو طرف توافقنامه همکاری و دفاع مشترکی نیز امضا کردند.

صفار با اشاره به سیاست‌هایی که آمریکا در خاورمیانه پیش می‌برد، با کاهش تعهدات امنیتی آمریکا آن‌ها را دستخوش تغییراتی عنوان و اضافه کرد: آمریکا به عنوان قدرت بزرگ با نفوذ در خاورمیانه، در گفتمان‌های امنیتی کشورها جایگاه‌های متفاوتی داشت. با توجه به عملکرد آمریکا، این نگاه‌های متفاوت، طیفی از دشمنی و اتحاد را شکل داده بود؛ اما اگر فرانسه موفق شود نقش خود را در خلیج فارس و خاورمیانه تقویت کند، دو سر این طیف فاصله‌های کمتری با یکدیگر خواهند یافت.

وی ادامه داد: فرانسوی‌ها می‌دانند بهتر از آمریکا می‌توانند با همه کشورها و بازیگران این منطقه گفتگو داشته باشند و البته این شرایط، ضرورت ایفای نقش فعالانه و همکاری ایران را با توجه به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌هایی که دارد طلب می‌کند تا بتواند بازیگری درستی در این شرایط داشته باشد.

این کارشناس مسائل غرب آسیا گفت: در شرایطی که برخی بازیگران تنش را به نفع خود می‌بینند، این تحولات می‌تواند در برخی الگوهای منطقه‌ای تغییراتی ایجاد کند.

صفار با اشاره به نحوه پیشبرد سیاست‌های مکرون در خاورمیانه در پنج سال آینده حضور دوباره او در قدرت فرانسه، افزود: امانوئل مکرون دوستی و روابط خوبی با محمدبن زاید، رئیس جدید امارات دارد. در دور دوم حضور مکرون، او تلاش دارد نفوذ سنتی فرانسه در سوریه و شامات را تقویت کند. با توجه به اینکه امارات، تنها کشور عربی در خلیج فارس است که مناسبات خود را با سوریه تا حد دیدار با «بشار اسد» نیز پیش برده، اهمیت روابط با امارات برای فرانسه بیش از گذشته شده است.

این کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان اینکه امارات در میان کشورهای عربی شرایط سیاسی و اقتصادی منحصر به فردی دارد، اضافه کرد: با توجه به نقشی که پاریس بعد از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا برای خود در این اتحادیه قائل است، تلاش می‌کند با افزایش قدرت بازیگری در خاورمیانه، منافعی چند وجهی برای خود تعقیب کند. این امکانی است که از طریق امارات در اختیار فرانسه قرار می‌گیرد.

منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی

توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»