بسیاری از صاحب نظران تاریخ سیاسی و روابط بین الملل قبل از ظهور اسلام، مفهوم امنیت را غالباً بر حسب روابط قدرت، میان دولت ها و به طور مشخص به عنوان دفاعی- نظامی در برابر تهدیدات خارجی، مورد بررسی و تحلیل قرار می دادند.
حفظ آمادگی نظامی مشتمل بر یک برنامه دراز مدت استراتژیکی و دفاعی به منظور مقابله با خطر احتمالی، نگه داری و آموزش نیروی نظامی، برنامه ریزی برای هماهنگی بین افراد نظامی و غیر نظامی برای شرایط جنگی و بحرانی و ایجاد آمادگی روحی در مردم به طرق مختلف از جمله تبلیغات، در کانون ترتیبات امنیتی قرار می گرفت. با چنین نگرشی برنامه اقتصادی و سیاسی کشورها نیز در جهت حفظ یا تقویت توانایی های نظامی سوق می یافت.
امروزه با توجه به مسائل پیش گفته و مسائل دیگر، برخی از اندیشمندان، مرجع امنیت را صرفاً فقط حکومت معرفی می کنند، اما از آنجا که اسلام دیدگاه همه جانبه تری نسبت به امنیت دارد، مرجع امنیت را هم حکومت می داند، هم ملت، هم آحاد مردم و هم حقوق آنها و هم ایدئولوژی پس تهدیدات و تعرضات از منظر این دیدگاه آن هایی هستند که متوجه دولت، آحاد ملت و ایدئولوژی و تک تک افراد جامعه از این گزندها را دارد. بنابراین در اینجا نه تنها مشروعیت دولت، بلکه مسائل زیست محیطی، حفظ منابع و مسائل اجتماعی و فرهنگی نیز مطرح می باشند.
امنیت نرم با عاطفه، احساسات، فکر، اندیشه و باور و ارزش های یک ملت و نظام سیاسی رابطه ای وثیق دارد، همان گونه که تهدید نرم به روحیه، به عنوان یکی از عوامل قدرت ملی، خدشه وارد می کند. این تهدید همراه آرامش و خالی از روش های فیزیکی و با استفاده از ابزارهای تبلیغات، رسانه، احزاب، تشکیل های صنفی و قشری و شیوه القا، و اقناع انجام می پذیرد. مفهوم امنیت در رویکردهای نرم شامل امنیت ارزش ها و هویت های اجتماعی می شود، در حالی که این مفهوم در رویکردهای سخت به معنای نبود تهدید خارجی تلقی می گردد. حوزه کاربردی امنیت نرم، فرهنگ سازی و نهادسازی در چارچوب اندیشه و الگوهای رفتاری است.
برای آنکه بتوانیم چیزی در مورد آینده بگوییم باید به حدس متوسل شویم، البته حدس زدن باید پایه تحلیلی منطقی و صحیح داشته باشد. بدیهی است که پیش بینی آینده به اندازه کافی دشوار و بغرنج است. البته یکی از کارکردهای عمده سازمان های اطلاعاتی امنیتی پیش بینی آینده و هشدارهای پیش دستانه از فرصت ها و تهدیدات است. اگر حکومتی بخواهد از آینده با خبر باشد مسلماً این سازمان های اطلاعاتی آن حکومت هستند که باید آگاهی های کلیدی مربوط به آینده را در اختیارش قرار دهند. علاوه بر اینها آگاهی از فرصت ها و تهدیدها مستلزم جمع آوری های اطلاعات به صورت گسترده است که این جمع آوری ها بسیار پرهزینه و زمان بر هستند. به عنوان نمونه اطلاعات ماهواره ای بسیار هزینه بر و جمع آوری از طریق شبکه های منابع انسانی بسیار زمان بر می باشند.

‌‌‌‌‌‌‌ کتاب امنیت ملی در عصر جدید روندها و مولفه ها، نوشته عبدالله مرادی، مجید رمضانی، محسن محمدی، احمد جهان بزرگی، از سری کتب (پژوهشکده امنیت ملی)، و توسط انتشارات دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی به چاپ رسید.