تأثیرات و ضرورت دیدبانی در امنیت کشور

‌‌‌‌‌‌‌دیدبانی، همواره تلاش در شناسایی تغییر موضوعات در حال ظهور و روند‌های کلیدی دارد که می‌تواند مفروضات گذشته را به چالش کشیده و دیدگاه‌های جدیدی را نسبت به تهدیدها و فرصت‌های آینده مهیا کند. هر تغییری در محیط خارجی و فعالیت یک نظام همواره با علائم و پیام‌هایی همراه است که باید نگاه تیز بینانه ای نسبت به آنها داشت. این علائم ممکن است که خیلی ضعیف باشند یا ممکن است باعث سردرگمی شوند و یا اطلاعات غلط و دستکاری شده باشند.

پیچیدگی و ناپایداری محیط پیرامونی جمهوری اسلامی ایران، بالا بودن عدم قطعیت‌ها و ناپیوستگی‌ها در فضای بین المللی و منطقه‌ای، تعدد تهدیدات فراروی کشورمان در اشکال مختلف آن، ضرورت ایجاد و استقرار سامانه‌ای برای رصد مستمر تغییرات محیطی را دو چندان می‌نماید.

سامانه دیدبانی حساس به تمامی رویدادها و توانا در شناسایی علائم ضعیف تغییر و پیگیر روندهای حوزه‌های مختلف، نیازمند به کارگیری تمامی ظرفیت‌های اطلاعاتی کشور در حوزه‌های گوناگون است تا با تجمیع اخبار و تحلیل آنها و تولید اطلاعات مناسب بتواند ضمن اتخاذ تصمیمات به موقع و درست از غافلگیری جلوگیری نماید.

بریده‌ای از متن کتاب

یکی از مراحل بسیار مهم مدیریت و برنامه ریزی راهبردی در هر سازمان بررسی محیط بیرون سازمان و عوامل و پارامترهای بیرون است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر عملکرد سازمان تأثیر گذارند. سازمان‌ها در خلأ زندگی نمی‌کنند و ارتباط آنها با دنیای بیرون است که به آنها موجودیت و هویت می‌دهد. بنابراین هر کدام از عوامل تأثیر گذار بیرون، تأثیری مثبت و سازنده و یا اثری مخرب و بازدارنده بر سازمان می‌گذارند. این دنیای بیرون را می‌توان جامعه و فرهنگ آن، دولت و قوانین، خواست‌ها، نیازها و سلایق، تأمین کنندگان، رقبا، کشورهای دیگر، شرکت‌های بین الملی چندملیتی و … دانست.

در عصر کنونی قدرت و برتری متعلق به کشوری است که اطلاعات بیشتری نسبت به دیگران دارد و کشوری که در این زمینه ضعف دارد به میزان ضعف، مورد ظلم و سو استفاده قدرت‌های برتر قرار خواهد گرفت. در این خصوص برخی نیز اعتقاد دارند که برتری‌های آینده بیشتر در میدان شبکه‌های اطلاعاتی انجام خواهد شد نه طبق سلسله مراتب سنتی و آن کسی که بر این شبکه مسلط می‌شود حاکم بلامنازع آن خواهد بود.

داشتن اطلاعات از محیط درونی و بیرونی به ویژه در مورد تهدیدات، آسیب پذیری ها و روندهای آن و نیز آخرین وضعیت دشمنان و اخلالگران از لوازم اولیه و اساسی برای هر نیروی نظامی و انتظامی می‌باشد، زیرا اطلاعات قلب تصمیم گیری هستند. اطلاعات باید به روز، صحیح و به اندازه کافی و در مورد قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها، تهدیدات، آسیب پذیری ها و قابلیت‌های خودی و دشمن باشد. نیروهای مسلح باید علاوه بر اطلاعات خودی و دشمن، از آخرین دستاوردهای علمی و فنی و نیز از وضعیت جهان مطلع باشند و به طور مداوم آنها را رصد نمایند.

کتاب الگوی راهبردی دیدبانی به قلم مجید فخری به نگارش درآمد و توسط دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی به چاپ رسید.

‌‌‌‌