معرفی  کتاب کاربست نوآوری اجتماعی جهت نیل به مرجعیت علمی

‌‌‌‌‌‌‌رشد شتابان علم و فناوری، تغییرات زندگی انسان ها را شدت بخشیده و باعث پیچیده شدن روز افزون نظام های اقتصادی و اجتماعی و درهم تنیده شدن مسائل گوناگون اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فنی شده است. یکی از موضوعات عمده ای که در این ارتباط سر برآورده، موضوع علم و جامعه یا ارتباطات علم است. رابطه بین علم و جامعه، بر راه و روشی که علم در قرن بیست و یکم در پیش می گیرد، اثری قابل توجه دارد. در سال های اخیر در مطالعات مربوط به علم و فناوری شاهد افزایش مشارکت مردم عادی در این زمینه بوده ایم، اما باید توجه داشت که مشارکت و درگیری فعلانه در مسائل مربوط به علم و فناوری منوط به شناخت و تلقی مناسب از این مقولات و فرصت ها و چالش هایی است که علم و فناوری ایجاد کرده است.

در این کتاب، افزایش سطح مشارکت اجتماعی جهت نیل به مرجعیت علمی با استفاده از رویکرد نوآوری اجتماعی مورد بررسی قرار خواهد گرفت، به عبارت دیگر مرجعیت علمی محقق نخواهد شد مگر آنکه علم در بطن جامعه وارد شده و سیاست های علم، فناوری و نوآوری نیز مانند برخی دیگر از پدیده های اجتماعی مانند ورزش های محبوب کشور یا مسائل مربوط به امرار معاش خانواده، عمومی شده و هر فرد با توجه به پتانسیل ها و ظرفیت هایش، در کلیه مراحل سیاست گذاری علم، فناوری و نوآوری از شناسایی مسئله گرفته تا تصمیم سازی، پیاده سازی، به کارگیری و ارزیابی و حتی تحلیل اثرات سیاست های علم، فناوری و نوآوری مشارکت داده شود.

به طور خلاصه می توان گفت به دلیل تأثیرات روز افزون علم و فناوری در متن زندگی شهروندان و نیاز به اراده همگانی برای سودمند واقع شدن تلاش های علمی و رسیدن به مرجعیت علمی، نیاز است نه تنها دانشمندان و یا سیاست گذران بلکه تمامی اقشار جامعه در تدوین سیاست های علمی مشارکت بجویند. به دلیل موانع موجود در فرآیند مشارکت عموم مردم در تدوین سیاست علم در کشور و تلقی نخبه گرایانه از موضوعات مربوط به سیاست علم و فناوری، این کتاب با دغدغه افزایش مشارکت مردم برای نیل به مرجعیت علمی به عنوان آرمان و هدف نظام علمی کشور، به ارائه سازوکارهایی نوآورانه پرداخته است.

بخشی ازمتن کتاب

تسری بخشیدن علم، فناوری و نوآوری در تمامی سطوح جامعه، منجر به تمرکز تلاش های علمی و دانشگاهی به منظور تأمین منافع ملی در جامعه می گردد. در این کتاب نیل به مرجعیت علمی با استفاده از مشارکت اجتماعی در علم، فناوری و نوآوری مورد بررسی قرار خواهد گرفت. با کاربست مشارکت اجتماعی، در نهایت کسب مرجعیت علمی، به نهادهای کلان کشور در امور سیاست گذاری، برنامه و اجرا کمک خواهد شد. در واقع در این کتاب در صدد معرفی نوآوری اجتماعی به عنوان ابزاری جهت عمومیت بخشی علم، فناوری و نوآوری برای نیل به مرجعیت علمی هستیم.

رشد شتابان علم و فناوری، تغییرات در زندگی انسان ها را شدت بخشیده و باعث پیچیده شدن روزافزون سیستم های اقتصادی و اجتماعی و درهم تنیده شدن مسائل گوناگون اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فنی شده است. این امر هم زمان با اینکه امیدها و فرصت های زیادی را برای انسان ها فراهم کرده، تردیدها و نگرانی هایی را نیز برانگیخته است. یکی از مسائل و موضوعات عمده ای که در این ارتباط سر برآورده، موضوع علم و جامعه یا ارتباطات علم است. مسئله اصلی در این خصوص تنش های ارتباطی و سوء تفاهم های دو جانبه بین دانشمندان و مردم است.

در قوانین برنامه توسعه کشور بر نقش علم و فناوری تأکید شده است و از جمله در قانون برنامه سوم به منظور تأکید بر جایگاه برتر تحقیق و پژوهش نام وزارت علوم و آموزش عالی به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تغییر یافت و در قانون برنامه چهارم نیز توسعه مبتنی بر دانایی به عنوان الگوی توسعه ی اقتصادی و اجتماعی در نظر گرفته شد.

با مروری برتاریخچه ظهور مباحث مشارکت اجتماعی در تدوین سیاست های علم و فناوری، باید گفت که اگرچه ظهور مشارکت در علم و دانش به اواخر قرن نوزدهم و دوره ی بین دو جنگ جهانی برمی گردد اما موضوع مشارکت در سیاست های علمی در حکومت های بعد از جنگ طول سال های ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۰پ دیدار گشت. در دهه ی ۱۹۷۰ تحقیقات علمی در بستری اجتماعی سیاسی انجام می شد و تمایلات اجتماعی سیاسی منجر به تولید دانش می گشت، اما در آن دوره نیز شاهد مشارکت محسوس مردم در امور مرتبط با دانش نبودیم. برخلاف آن دوره، امروزه نیاز به مشارکت مردم در فرایند تصمیم گیری و بحث و مذاکره از راه های دموکراتیک با افراد غیر متخصص مردم در علم و فناوری، وجود دارد.

کتاب کاربست نوآوری اجتماعی جهت نیل به مرجعیت علمی به قلم محمدمهدی نژاد نوری، علی اصغر سعدآبادی در معاونت پژوهش دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی به نگارش درآمد و توسط انتشارات این دانشگاه به چاپ رسید. جهت مطالعه نسخه دیجیتال این کتاب می‌توانید به سایت طاقچه یا کتابراه مراجعه کنید.