چشمانداز انتخابات عراق؛ عوامل مؤثر و علل مخالفت در قبال آن
ترور مشکوک «ایهابالوزنی» فعال مدنی در کربلا که در اردیبهشتماه انجام شد و در ادامه آن ترور «هشامالمشهدانی» فعال مدنی و عضو ائتلاف عزم (از ائتلافهای منصوب به اهل سنت که با شرکت چهرههایی مانند سلیم الجبوری، خالد العبیدی و جمال الکربولی تشکیل شده است)، اردوکشیهای خیابانی متعاقب این ترورها، جوسازی رسانههای منطقهای و مداخله برخی کشورهای خارجی ازجمله انگلیس، باعث تقویت این زمزمهها شده است.
الف) موافقان
بررسی اظهارات و دیدگاههای متفاوتی که در داخل عراق منتشر میشود نشان میدهد که احزاب و شخصیتهای «شیعی اسلامگرا» و «بخشی از کُردها» بر برگزاری انتخابات در موعد مقرر اصرار دارند و تحت هیچ شرایطی موافق تعلیق یا لغو آن نیستند.
طیف دولت قانون به رهبری نوری مالکی، جریان حکمت ملی به رهبری سید عمار حکیم، ائتلاف فتح به رهبری هادی عامری، جریان صدر به رهبری مقتدی صدر و جریان العبادی، جزو این گفتمان هستند. در همین ارتباط، المالکی اعلام کرده است «به تأخیر افتادن زمان انتخابات پارلمانی زودهنگام پذیرفتنی نیست». سید عمار حکیم نیز بر آمادهسازی زمینههای مناسب برای برگزاری انتخابات شفاف، تاکید کرده است. برهم صالح، رئیسجمهور عراق نیز از برگزاری انتخابات در زمان تعیینشده حمایت کرده و برگزاری بهموقع آن را یک حق ملی و مطالبه مردمی دانسته است.
ب) مخالفان
برخی بازیگران داخلی عراق ازجمله طیفهای وابسته به معترضان و جریانهایی که از دل اعتراضات سال ۱۳۹۸ به بعد سر برآوردند، درحالیکه تا پیشازاین بر برگزاری انتخابات تأکید داشتند، هماکنون به دنبال تعویق یا تحریم انتخابات هستند و بر آن اصرار دارند.
در این زمینه ایاد علاوی، رئیس ائتلاف وطنی در صفحه توییتر خود نوشته است «ما دو راه در پیش داریم: به تعویق افتادن انتخابات و تحریم آن در صورت فراهم نشدن فضای مناسب برای تحقق مقبولیت در زمینه سالم برگزار شدن آن»
در همین حال برخی رسانه های عربی متمایل به آمریکا نیز بر تحریم انتخابات تأکید دارند. برای مثال چندی پیش پایگاه الحره با این تیتر که «تظاهرات عراق؛ صدها تن به میدان تحریر آمدند و اشاره به تحریم انتخابات کردند»، گزارش داده بود «چه کسی مرا کشت؟! … ادامه ترور فعالان، انتخابات زودهنگام در عراق را تهدید میکند!». روزنامه عکاظ و الریاض وابسته به عربستان نیز با کلیدواژههایی مانند «تجمعات بزرگ» و «مطالبه تحریم انتخابات» بر این موضوع متمرکز شدهاند. حزب کمونیست عراق، جنبش «البیت الوطنی» و «الشعبالاصلاح» نیز از دیگر تحریمکنندگان انتخابات هستند.
علاوه بر اینها برخی کشورهای خارجی ازجمله آمریکا، انگلیس و عربستان نیز بهصورت پنهان و آشکارا دنبال تحریم و یا تعویق انتخابات هستند با این تفاوت که هرکدام از آنها در خصوص طرح و پیگیری این مسئله تا حدودی متفاوت عمل میکنند؛ طوری که «استفان هیکی» سفیر انگلیس در بغداد بعد از ترور ایهاب الوزنی، فعال مدنی در کربلا، طی مصاحبه با یکی از شبکههای وابسته به سعودی نسبت به برپایی انتخابات سالم در عراق ابراز تردید کرده و بر همین اساس خواهان عدم برگزاری انتخابات زودهنگام شده بود!
نکته قابلتأمل اینکه در این میان برخی نیز که عمدتاً شامل تشکلها و سرکردههای منتسب به اعتراضات اکتبر هستند، جایگزینهایی را برای انتخابات زودهنگام مطرح کردهاند که بسیار خطرناک است. در این زمینه احمد ملاطلال، سخنگوی سابق مصطفی الکاظمی، نخستوزیر عراق در توئیتی یکی از جایگزینها را تحت قیمومیت درآمدن عراق عنوان کرده است!
پشت پرده مخالفان برگزاری انتخابات
به نظر میرسد مخالفان برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی به این درک رسیدهاند که طرفداران و نامزدهای همسو با آنها برخلاف پیشبینیهای قبلی، بخت چندانی برای پیروزی در انتخابات پیش رو ندارند. جریان مذکور شامل شخصیتها، احزاب و بازیگرانی هستند که عمدتاً نیز در زمره مخالفان بیت شیعی و حشدالشعبی قرار دارند و به این جمعبندی رسیدهاند که در جریان انتخابات مهرماه نتیجه مطلوب و دلخواه خود را کسب نخواهند کرد.
این جریان معتقدند همگرایی و انسجام بالای بیت شیعی، باعث میشود که احزاب و جریانات شیعی دست برتر و کرسیهای بیشتر را در انتخابات پارلمانی در اختیار بگیرند. به باور آنها این موضوع اجازه هرگونه «تغییر ساختار پارلمان عراق» را از آنها سلب خواهد کرد. برای همین برگزاری انتخابات زودهنگام را در تعارض با اهداف و منافع خود که تغییر ساختار مجلس عراق در رأس آنهاست، میبینند.
نکته بعدی که باید مورد توجه قرار دارد درباره مداخلات و برنامهریزیهای خارجیها ازجمله آمریکا و انگلیس برای جلوگیری از برگزاری انتخابات است. دلیل این موضوع کاملاً روشن است و آن را باید در احتمال بالای پیروزی جریانهای سیاسی نزدیک به محور مقاومت در انتخابات پیش رو دانست؛ جریانهایی که مخالفان سرسخت حضور نیروهای آمریکایی در عراق هستند و پارلمان را یکی از ابزارهای مؤثر و قانونی برای اخراج نیروهای آمریکایی و بیگانه از عراق میدانند. جریان صدر، ائتلاف فتح و ائتلاف نصر در این دسته قرار داشته و بیشترین شانس پیروزی در انتخابات پیش رو را دارند.
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیلهای راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیلهای راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاهها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمیباشد.»
نظر شما :