تبعات راهبردی تلاش احزاب شیعی عراق برای رسیدن به توافق سیاسی

«حسین آجرلو»، کارشناس مسائل عراق اظهار داشت: «برون‌داد وضعیت کنونی در بیت شیعی به‌عنوان بزرگ‌ترین طایفۀ مذهبی عراق این بوده که اگرچه اختلافاتی وجود دارد، ولی موضوعات قابل تعاملی برای هماهنگی نیز مطرح است. ازاین‌رو شاهد افزایش رایزنی‌های سیاسی میان این گروه‌ها هستیم.» وی افزود: «نشست اخیر میان گروه‌های شیعی مطرح در منزل هادی العامری و با حضور مقتدی صدر نشان از تمایل طرفین مختلف سیاسی برای رسیدن به یک نقطۀ مشترک دارد.»

به گفتۀ این کارشناس همچنین دعوت مجدد برای نشستی در نجف اشرف به میزبانی مقتدی صدر به‌رغم اخبار ضد و نقیض از نتیجه بخشی نشست اول، این اهتمام گروه‌های سیاسی شیعی را برای انسجام تأیید می‌کند. آجرلو با اشاره به برگزاری انتخابات اخیر در عراق و نتایج آن گفت: «با توجه به نتایج حاصله از آن به خصوص در بیت شیعی، برخی گروه‌ها همچون جریان صدر که به نوعی پیروز انتخابات بود از این روند راضی ولی اغلب جریانات سیاسی مطرح همچون دولت قانون به رهبری نوری المالکی، ائتلاف فتح به رهبری هادی العامری و گروه‌های وابسته به الحشدالشعبی نسبت به نتایج انتخابات معترض هستند.» به گفتۀ این کارشناس، نتیجۀ چنین وضعیتی بروز کشمکش‌های سیاسی بر سر نتایج انتخابات بوده که حتی به برخی اعتراضات خیابانی نیز منجر شده است. در واقع هرچند کمیسیون انتخابات عراق نتایج نهایی را اعلام کرده ولی اعتراضات نسبت به نتایج انتخابات همچنان پابرجاست.

آجرلو در عین حال با بیان این موضوع که به دلیل سطح اختلافات به خصوص اختلاف بین جریان صدر به عنوان پیروز انتخابات و دولت قانون به رهبری نوری المالکی به عنوان دومین گروه پیروز، انسجام کامل بین گروه‌های شیعه عراقی وجود ندارد، گفت: «این در حالی است که برگزاری نشست‌های این چنینی می‌تواند چالش‌های سیاسی پیش روی عراق را در مورد انتخاب نخست‌وزیر کمتر کرده و جلوی تنش‌های امنیتی احتمالی میان طرفین را بگیرد.» این کارشناس مسائل عراق در ادامه گفت: «باید توجه داشت که به جز بیت شیعی، گروه‌ّها و احزاب کرد و بیت سنی نیز دارای اختلافات سیاسی هستند که رسیدن به یک توافق فراگیر را تا حدودی دشوار کرده است.»

آجرلو با بیان این مسئله که به نظر می‌رسد ثبات سیاسی و امنیتی در عراق، خواست اکثر نیروها و احزاب عراقی است، توضیح داد: «به همین دلیل اکنون عمدۀ گروه‌های سیاسی در این جهت گام برمی‌دارند که به ثبات دست یابند.» وی در مورد نقش ایران در معادلات عراق هم گفت: «کشورهای منطقه به خصوص جمهوری اسلامی ایران نیز خواهان ثبات در عراق هستند. ولی در مقابل، برخی از قدرت‌های خارجی همچون ایالات متحده آمریکا، حذف بخشی از گروه‌های سیاسی به ویژه جریانات نزدیک به مقاومت از صحنۀ سیاسی عراق را دنبال می‌کنند که پیشبرد این هدف، نتیجه‌ای جز افزایش بی‌ثباتی در عراق به همراه نخواهد داشت.» این کارشناس در خصوص راهبرد فعلی ایران و جریان مقاومت در قبال موضوع عراق توضیح داد: «در این شرایط، هم جمهوری اسلامی ایران و هم گروه‌های مقاومت باید با یک راهبرد هوشمند ضمن حمایت از روندهای تعاملی و گفت‌وگوهای درون شیعی و همچنین درون عراقی، در مقابل سیاست‌ها و رویکردهای بی‌ثبات‌کننده ایالات متحده آمریکا و متحدانش در عراق بایستند.»

آجرلو گفت که نتیجة توافقات بین گروه‌های شیعی هرچه که باشد اگر منجر به ثبات سیاسی و امنیتی در عراق شود منافع ملی عراق را تأمین خواهد کرد و هرگونه واگرایی که نتیجۀ آن بی‌ثباتی و تشنج سیاسی و امنیتی است در جهت اهداف بازیگرانی خواهد بود که منافع‌شان در عراقی بی‌ثبات و ناامن است. کارشناس مسائل غرب آسیا با اشاره به ورود گروه‌های شیعی و در پی آن، کلیۀ گروه‌های عراقی به فرآیندهای تعاملی ادامه داد: «این جریانات در عین پیگیری حقوق خود در انتخابات می‌توانند ضمن کمک به ایجاد انسجام داخلی، مانع از تحرک و فتنه‌انگیزی بازیگران بی‌ثبات‌ساز عراق همچون آمریکا و برخی کشورهای عربی شوند. در این راستا جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری که ثبات عراق تأثیر مستقیمی بر ثبات آن دارد می‌تواند به گروه‌های عراقی کمک کند تا ضمن حفظ استقلال خود به انسجام بیشتر برسند.»

منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی

توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»