مراکز راهبردی مثل دانشگاه عالی دفاع ملی یکی از جایگاه‌های بسیار مهم برای به دست آوردن این کلید آینده سعادت‌بخش ایران اسلامی است.
به گزارش مرکز ارتباطات و روابط بین‌الملل، آیین گرامیداشت هفته پژوهش و رونمایی از نظریه‌های کامیاب شده روز سه‌شنبه 27 آذر با حضور مقامات لشکری و کشوری در دانشگاه دفاع ملی برگزار شد. در این آیین، آقای دکتر محمدرضا مخبر دزفولی رئیس محترم فرهنگستان علوم، ضمن تقدیر از اقدام انجام گرفته و مطرح شدن نظریه‌های جدید در دانشگاه عالی دفاع ملی، در بیان استفاده از ظرفیت‌های نخبگی و استعدادهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری داخل کشور، توضیحاتی را بیان نمودند که متن کامل سخنرانی ایشان به شرح زیر می‌باشد:
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم.
سلام عرض می‌کنم خدمت عزیزان حاضر در جلسه. اولا تشکر می‌کنم از دوستان عزیزی که این همایش را برگزار کردند به‌ویژه برادر عزیزم سردار دکتر احمدی مقدم. من با دانشگاه عالی دفاع ملی آشنایی نسبی دارم. تلاش‌های بسیار خوبی در دانشگاه عالی دفاع ملی در طول این دوره طولانی انجام گرفته و کارهای برجسته راهبردی را سامان‌دهی کرده‌اند. وظیفه خودم می‌دانم به‌عنوان یک دانشگاهی که هفته پژوهش را به همه دانشمندان و پژوهشگران کشور تبریک عرض کنم و موفقیت‌شان را از خدای بزرگ مسئلت کنم.
۲۷ آذر روز وحدت حوزه و دانشگاه موضوعی است که سال‌هاست مورد توجه بزرگان کشور بوده و طلیعه‌ها و نقاط نورانی در این دوره طولانی بعد از انقلاب در این زمینه‌ها اتفاق افتاده است، اما تبدیل به یک خط مستمر و ممتد نشده است. دلایل گوناگونی هم وجود دارد. فراز و نشیب‌های زیادی اتفاق افتاده و شکست‌ها و کامیابی‌هایی در این زمینه بوده است، لیکن باید بدانیم جریان آینده علمی و آینده شکل‌گیری ایران قوی با این دو بال می‌تواند به ثمر برسد. ما حتماً در این زمینه نیاز داریم صاحب ایده‌های جدی و مبنایی باشیم و هم کاربردی ـ عملیاتی که تا الان فکر می‌کنم به دست نیامده است هرچند به‌صورت نقطه‌ای شکل‌گرفته است.
چند نکته عرض می‌کنم. اول این‌که امروز علم دیگر علم نیست، علم برای علم دنیا تعریف نمی‌شود. علم برای خدمت به دیگران حتی تعریف نمی‌شود. علم به‌عنوان قدرت مطرح می‌شود. امروز علم را مرادف و مترادف با قدرت می‌گیرند. در دنیا شما هر کاری که انجام می‌دهید و هر زمینه‌ای را که مطرح می‌کنید مسیرش علم امروز است.
اخیراً در مجموعه‌ای که منتشر شد آمریکایی‌ها از سایت فیک سوپر پاور مطرح می‌کنند قدرت برتر علمی، زمینه‌های جدید آینده‌ای است که دنیا را دربر می‌گیرد. نمونه‌های آن را در همین حوادث اخیر می‌توانید ببینید. قدرت برتر علمی هم می‌تواند ویرانگر بشود هم می‌تواند به سعادت و صلاح بشریت کمک کند. مهم این است که این قدرت و این ابزار عجیب‌وغریب و شگفت‌آور دست چه کسی بیفتد. دست یک زنگی مست می‌شود اتفاقی که در غزه و لبنان و سوریه می‌بینید. دست انسان‌های الهی بیفتد سعادت بشریت را به‌همراه دارد. اما یک رسالت آینده‌نگرانه‌ی جدی هم داریم. کسانی که در عرصه علم حرکت می‌کنند و فکر می‌کنند اثرگذار در حوزه علم و فناوری هستند این جهت‌گیری و پشتیبانی را باید خیلی برجسته کنند؛ نه‌تنها در سطح ملی بلکه در سطح جهانی.
ما می‌توانیم قدرت برتر باشیم اما درچه زمینه‌ای؟ می‌توانیم توانمندی های مدرن و پیشرفته را بدست بیاوریم اما با چه مبنا و نظریه‌ای؟ وجه اشتراک همه اینهایی که امروز به‌عنوان نظریه مطرح شد علم بود. امروزه نگاه‌ها متفاوت از دهه‌های قبلی است.
به ذهنم رسید برای شما عزیزان آن‌چه که تحویل گرفته‌ایم و آن‌چه که امروز انقلاب در حوزه علم و فناوری با آن مواجه هستیم را مرور کنیم. نگوییم چرا ضعف‌ها را نمی‌بینیم. باید جلسه جدایی بگذاریم، خودمان موشکافانه بررسی کنیم. یکی از وظایف مجموعه‌های راهبردی تبیین عمیق است و نه سطحی نگرانه نسبت‌به موضوعات راهبردی. اگر توجه و تمرکز بشود اثربخش خواهد بود.
بعد از انقلاب روزی که ما دانشگاه را تحویل گرفتیم هم به‌لحاظ سخت‌افزاری هم به‌لحاظ نرم‌افزاری بسیار ضعیف و عقب‌مانده بودیم. شما در هیچ نماگر بین‌المللی یا پایگاه‌های استنادی بین‌المللی نشانی از ایران نمی‌دیدید. اما امروز ۲ درصد تولید علم دنیا، ۳ درصد مقالات پر استناد و کمّی یعنی مستندات بسیار قابل‌اتکای جهانی متعلق به دانشمندان ایرانی است. ۱۰۰ هزار استاد دانشگاه، در ۳۵۰ تا ۴۰۰ دانشگاه کشور حضور دارند. نسبت محقق به یک میلیون اصلاً با اول قبل انقلاب قابل مقایسه نیست. ۱۹ تا ۲۲ میلیون محقق در کشور ما وجود دارد یعنی ۱۵۰۰ در ۱ میلیون نفر. این داشته‌های شماست.
اما برای حکمرانی علم و فناوری در جهان آینده، آینده‌های نزدیک، پیش رو و دورتر این سخت‌افزارها و این نرم‌افزارها را با چه حکمرانی باید طراحی کرد؟ کلمه حکمرانی را مرتب در سخنانمان مطرح می‌کنیم اما توجه به کلید واژه‌های اساسی که بعدها شکل آن به‌صورت حکمرانی نشان داده می شود نمی‌کنیم.
مراکز راهبردی مثل دانشگاه عالی دفاع ملی یکی از جایگاه‌های بسیار مهم برای به دست آوردن این کلید آینده سعادت‌بخش ایران اسلامی است. در مورد این ساز و کار نکاتی را عرض می کنم. ما علی‌رغم این‌که تعداد قابل‌توجهی نخبه در کشور داریم اما نه مسیر و نه شیوه استفاده از آنها را هنوز طراحی نکرده‌ایم. من به‌عنوان کسی که از اول جریان انقلاب فرهنگی در جریان مسائل دانشگاهی و علمی کشور بودم عرض می‌کنم ما اگر برای نخبگان‌مان در دسته‌بندی های جدید شکل یافته جهانی طراحی نکنیم نمی‌توانیم آنها را حفظ کنیم و از ظرفیت‌شان استفاده کنیم. اداره آینده کشور با ضریب هوشی ضعیف انجام نمی‌شود. ضریب هوشی بالا می‌خواهد. ما ظرف بزرگ نخبگان را در کشور داریم اما بلد نیستیم از آن استفاده کنیم. باید قابلیتش را پیدا کنیم تا این ظرفیت را به‌کار بگیریم. حجم زیادی از این نخبگان الان در بهترین مراکز تحقیقاتی دنیا کار می‌کنند. چرا اینها نباید به کشورشان خدمت کنند؟ بعضی از برترین‌های جهانی که ایرانیان در آن رتبه یافته اند همچون خودروسازی، پزشکی، سلول‌های بنیادی، شبیه‌سازی هم در هوش مصنوعی هم در ساخت کامپیوترهای کوانتومی. پس پیشنهاد مقدماتی من این است که چرا دانشگاه‌های مدیریت ظرفیت پذیرش انبوه این جوان‌ها را ندارد.
همان‌طور که مقام معظم رهبری فرمودند برای رسیدن به مرجعیت دو بال باور نیاز داریم یک بال تمرکز روی افق گشایی های علمی رو به آینده است که به علوم بنیادی بیشترین شروع پوشش می‌دهد هرچند ممکن است در نهایت محصولی ندهد اما زمین و بستر مملو از دانش را برای شما ایجاد می‌کند تا بتوانید بعداً تبدیل به فناوری بکنید.
بعضی از مباحثی که امروز در فناوری‌های مختلف استفاده روزمره می‌شود عقبه ۲۰ تا ۴۰ ساله دارد. یعنی روزی که یک فیزیکدان و شیمی‌دان، یک کاتالیست، یک محقق علوم پایه روی بحثی و روشی کار می‌کرده، امروز بعد از ۴۰ سال در موبایل‌هایمان می‌بینیم که در این دستگاه‌های الکترونیکی استفاده شده است. آن روز اصلاً آن فرد حتی تصورش را نمی‌کرد که تحقیقاتش کاربردی شود. در حالیکه او داشت افق گشایی علمی می‌کرد. لذا نخبگان ما باید در این مسیر سازمان‌دهی شوند. در کشور ما دانشگاه‌ها هم دیگر نمی‌توانند آنها را سازمان‌دهی کنند. بخشی جدی از حکمرانی ما باید این کار را بکند.
بخش عمده‌ای از نخبگان ما می‌توانند مشکلات کشور را حل کنند، می‌توانند مشکل انرژی در کشور را حل کنند. ما بلد نیستیم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم. چرا در چین باید ۶۰۰ هزار مگاوات برق خورشیدی را در بیابان به میزان ۸ برابر مصرف برق تولیدی ما به دست بیاورند؟ ما ۱۲۰ میلیون تن غذا در کشور تولید می‌کنیم. چرا باید ضریب دسترسی مردم به غذا کم باشد؟ در حمل‌ونقل و ترانزیت هم همینطور.
انباشتی از ظرفیت‌های نخبگان در کشور وجود دارد. هنر ما این شده که برچسب به آنها بزنیم و آنها هم عقل‌شان را برای دیگران به کار بیاندازند. دلال هم که کم نداریم در زمینه‌های مختلف واسطه می شوند و می برند. ما این دو بال نخبگی را در سایر علوم بنیادی و افق گشایی های رو به آینده که به‌ظاهر امروز مسئله موجود ما ممکن است نباشند هم در بال حل مسائل و تعریف پروژه‌های بزرگ کشور نیاز داریم. اینها باید در خوشه‌های علمی سازمان‌دهی شوند. اگر این کار را کردیم جهش و خیزش علمی که مد نظر مقام معظم رهبری است اتفاق می‌افتد.
ایران قوی و رهبری یکی از اهداف بسیار کلیدی ما را شکل‌گیری ایران قوی است. رسیدن به ایران قوی مقدمات می‌خواهد. اقتصاد دانش بنیان باید شکل بگیرد و اقتصاد سنتی همین فساد و اشکالاتی را ایجاد می کند که می‌بینید. مرجعیت علمی می‌تواند شکل بگیرد. بعد ایران قوی را می‌توانیم به چشم ببینیم و به نسل بعدی منتقل کنیم. شرطش این است که هم از ظرفیت‌های مادی و خدادادی این کشور درست استفاده کنیم، مراکز راهبردی کار خود را جدی بگیرند و متمرکز شوند تا هم از ظرفیت‌های نرم‌افزارانه و نیروی انسانی که مزیت نسبی جمهوری اسلامی ایران است استفاده کنند و هم با همدلی، همفکری، هماهنگی و نگاه به آینده که محورش امید است رو به جلو حرکت کنند.
گاهی اوقات می‌خواهیم آسیب‌ها را بگوییم اما نمی‌دانیم بعضی از آسیب‌ها را چگونه بگوییم که دل مردم را خالی نکنیم و نگرانشان نکنیم. ما باید نقاط و گفتمان مشترکی باهم پیدا کنیم برای‌اینکه به نقطه‌های هدف برسیم. موفق و سربلند باشید.
والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته.
نظر شما :