احداث سازه های آبی و جاری کردن آب روی زمین، توجه عالمانه انسان را به محیط زندگی مشخص می کند. نیازهای رو به گسترش انسان به همراه پیشرفت فناوری، چگونگی استحصال و نیز نحوه استفاده از این نعمت الهی را دگرگون و امکان جست و جو وپژوهش آب را در اعماق زمین و سایر سیاره ها مهیا کرده است. این مسئله از یک سو زمینه هایی را برای اکتشافات واختراعات فراهم کرده و از سوی دیگر موجب شده است تا انسان به محدودیت بیشتر منبع حیاتی آب پی ببرد و لزوم استفاده از راه های بهبود به کارگیری آن را بیشتر درک کند.
توجه به بهره وری آب کشاورزی از اهمیت راهبردی برخوردار است. براین اساس و با درنظر گرفتن موقعیت راهبردی و اقلیمی کشور و وابستگی شدید تولید محصولات کشاورزی به ماده حیاتی آب و نیز پیش بینی های ناشی از وقوع بحران آب در آینده، در کنار توجه به الزامات دستیابی به اهداف سند چشم انداز از جمله دستیابی به امنیت غذایی، ضروری است طراحی اگوی راهبردی ارتقای بهره وری آب کشاورزی در جمهوری اسلامی ایران مورد توجه و پژوهش ویژه قرار گیرد.
قرار گرفتن ایران در موقعیت جغرافیایی خشک و نیمه خشک، پایین بودن متوسط بارندگی کشورمان نسبت به دنیا (یک سوم متوسط جهان) و توزیع نامناسب بارندگی به لحاظ زمانی و مکانی، بالا بودن میزان تبخیر در کشور سه برابر متوسط جهان، افزایش جمعیت خصوصاً جمعیت شهری، افت شدید منابع آب زیرزمینی، خشکسالی و خشک شدن تالاب ها و دریاچه ها و.....معضلات کم آبی را تشدید می کند و مسئله ارتقای بهره وری آب را در تمامی بخش ها به ویژه در بخش کشاورزی بیش از پیش پر اهمیت و حیاتی می سازد.
در این کتاب، این مسئله مورد توجه قرار گرفته است که با چه الگوی راهبردی می توان زمینه های علمی و مطالعاتی را برای ارتقای بهره وری آب کشاورزی کشور فراهم کرد و از این طریق با افزایش تولید پایدار محصولات کشاورزی در کاهش هزینه های ملی و پیشگیری از وابستگی اقتصادی موثر واقع شد. لزوم توجه به این مسئله با نگاه به الزامات دستیابی به اهداف سند چشم انداز ۱۴۰۴ کشور و فرمایشات مقام معظم رهبری از طریق اتخاذ تدابیر بلند مدت و راهبردی ممکن است و در این راستا کتاب حاضر با عنوان طراحی الگوی راهبردی ارتقای بهره وری آب کشاورزی در جموری اسلامی ایران نوشته شده است.
براساس دین اسلام، مردم می توانند طبیعت و منابع آن را مورد استفاده قرار دهند، ولی مجاز نیستند به طور بی رحمانه ای از آن استفاده کنند و آن را از بین ببرند. اسلام در استفاده از آب برای محیط زیست نیز اولویت هایی در نظر گرفته و حق طبیعت را محفوظ دانسته است، به طوری که گفته شده اولویت استفاده از آب برای مصارف شرب و رفع تشنگی، سپس استفاده از آن برای سیراب کردن دام ها و حیوانات خانگی و در درجه سوم برای آبیاری است.
یکی از مباحث مطرح شده در اسلام حفاظت از آب است. قرآن کریم دو عبارت کاملاً شفاف را در مورد مدیریت تقاضای آب بیان می کند. اول اینکه عرضه آب همواره ثابت است و دوم اینکه نباید در مصرف آن اسراف کرد. جمله قرآنی که بیان کننده ثابت بودن میزان عرضه آب و نیاز به مدیریت تقاضا به دلیل وجود محدودیت در افزایش منابع تأمین کننده بوده، عبارت است از: و ما آب را از آسمان با مقادیر معین و ثابتی نازل کردیم.
در دیدگاه راهبردی، مدیریت آینده نگر، انطباق پذیر و خلاق و پویا است. در این دیدگاه ارزیابی و تجزیه و تحلیل همزمان فرصت ها و فشارهای خارجی و نقاط قوت و ضعف درونی سازمان، واقعیت های بسیاری را برای مدیران و تصمیم گیرندگان سازمان ها روشن می کند و آنها را قادر به پیش بینی تحولات محیطی و تصمیم گیری برای فردای سازمان می کند.
کتاب الگوی راهبردی ارتقاء بهره وری آب کشاورزی در ایران، نوشته ی ادریس مرسلی، (دانشکده مدیریت راهبردی)، و توسط دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی بچاپ رسید. جهت مطالعه نسخه دیجیتال این کتاب می‌توانید به سایت طاقچه یا کتابراه مراجعه کنید. ‌‌‌‌‌