کتاب آینده نگاری در سازمان‌ها، روش‌ها و ابزارها به قلم محمد مهدی ذوالفقار زاده، فاطمه زهرا گیلانی نژاد و مریم کلانتری در دفتر آینده پژوهی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی نگارش یافت.

یک نگاه به آینده این است که بیش از یک رویکرد به آینده وجود ندارد مگر اینکه یکی بهتر از سایر رویکردها جواب دهد. بین یک رویکرد و یک پژوهش در مورد آینده و تصمیم یا اقدامی که پیرو آن ایجاد می‌شود، یک زمین بایر وجود دارد که نیازمند آن است که با جزئیات بیشتری روی آن کار شود. بین رویکرد به آینده و آینده پژوهی احتمالی، روش‌های گوناگون آینده‌نگاری وجود دارد. این روش آینده‌نگاری است که رویکرد به آینده را ملموس می سازد. رویکرد پیش‌بینانه با یک روش پیش‌بینانه همراه است، رویکرد اکتشافی با یک روش اکتشافی و رویکرد هنجاری با یک روش هنجاری توأم است.

تأکید بر این نکته ضروری است که کسی نمی تواند بگوید یک روش آینده نگاری از روش دیگر بهتر است، زیرا هر یک از روش‌ها هدف متفاوتی دارند. روش سناریو طراحی شده است تا تصاویر مختلفی از آینده را فراهم آورد و به سازمان بینشی دهد تا نسبت به تحولات و رویدادهایی که قبلاً مورد توجه قرار نمی گرفتند اما با سازمان و راهبرد آن بسیار مرتبط هستند، حساس باشد. در مورد پیش‌بینی فناوری و به طور خاص برون‌یابی کمی روند، هدف شناسایی تصاویر متعدد ممکن از آینده نیست، بلکه هدف پیش بینی دوره‌ای از تحولات فناورانه است.

جملاتی از متن کتاب

اگرچه بسیاری از روش های آینده‌پژوهی به یکدیگر مرتبط هستند و می توانند در ترکیب باهم به کار روند، اما می توان به روش تحلیل روند به عنوان ضروری ترین روش حوزه آینده پژوهی نگریست. بررسی تغییرات ممکن آینده، اساسی ترین شکل نگاه به آینده است، زیرا آینده براساس روندها توسعه می یابد، و به جنبه های گوناگون، مانند عدم قطعیت روندها، نقش کارشناسان در تعیین و شناسایی روندها و تأکید بر پیش بینی پذیری روندها از لحاظ کمی، در شکل‌های گوناگون دیگر آینده‌پژوهی پرداخته می شود. نقش بنیادین روندها به این معنی نیست که تحلیل روند یک روش تک بعدی است. تعریف یک روند، تفاوت بین انواع گوناگون روندها و متخصصان روندها همگی بسیار متنوع هستند.

چندین دهه است که از قضاوت خبرگان برای پشتیبانی از تصمیم گیری و پیش بینی‌های آینده در مسائل حوزه‌های مختلف استفاده می شود. به ویژه در مسائلی که داده‌های تجربی برای آنها در دسترس نیست و برون‌یابی از مشاهدات گذشته برای پیش بینی‌های معتبر کافی نیست، به نظر می رسد تخصص و بصیرت خبرگان، منفعتی بالقوه باشد. در عمل، معمولاً ملاقات با هریک از اعضای گروه خبرگان به طور جداگانه مشکل است، چرا که ممکن است در سراسر دنیا پراکنده باشند.

پیش بینی فناوری در اصل رویکردی سیستمی برای تجزیه و تحلیل فناوری‌های در حال ظهور و پیش نگری رشد آینده و روندهای آنهاست. به این ترتیب پیش بینی فناوری به یک روش وابسته نیست بلکه رشته‌ای است که از شیوه‌های مختلف برای مطالعه و پیش‌نگری ظهور و نفوذ فناوری‌های جدید استفاده می کند. ‌