بررسی تجارب آینده پژوهی دانشگاه های ایران و جهان
کتاب بررسی تجارب آینده اندیشی دانشگاه های ایران و جهان به قلم محمد حسینی مقدم در دفترآینده پژوهی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی منتشر شد.
دانشگاه مهم ترین پیشران توسعه همه جانبه کشورها محسوب می شود. این نهاد مهم اجتماعی بواسطه نقش و رسالتی که در تربیت نیروی انسانی، آموزش مهارت ها و روش های مورد نیاز برای انجام امور مختلف دارد همواره در سیاست گذاری ها و تصمیم گیری های مهم برای توسعه موذد توجه بوده است. باتوجه به چنین جایگاه و نقشی برخی از محققان معتقدند دانشگاه چشمه دانایی و توانایی است.
دانشگاهها به اعتبار خدمات آموزشی، پژوهشی، مشاوره ای، انجام طرح های تحقیقاتی، توانمندی های آزمایشگاهی، فعال کردن واحدهای تحقیق و توسعه و تأمین نیروی انسانی مورد نیاز بخش های صنعتی نقش مهمی در توسعه ی کارآفرینی، نوآوری، تجاری سازی، راه اندازی شرکت های دانش بنیان، فن بازار و مراکز رشد و پیشرفت کشور دارند. دانشگاه ها با ایجاد زمینه های مبتنی بر دانش، توسعه فناوری، کارآفرینی و نوآوری را برای بنگاه های اقتصادی و صنعت فراهم می کنند. و به تبع آن زمینه ساز دست یابی به رشد و توسعه اقتصادی در جامعه می شوند.
از این رو دانشگاه های ایران برای ارتقای خود و در مواجه با دانشگاه های معتبر جهانی و اثر بخشی ملی ناگزیر از رویارویی هوشمندانه با روندها و رویدادهای پیش رو و اتخاذ رویکردی پیش دستانه در برابر روندهای جهانی آموزش عالی هستند. این رویارویی مستلزم پویش محیطی تحولات و مسائل نوظهور مرتبط با آموزش عالی است.
با توجه به این موضوع در این گزارش تلاش شده ضمن مراجعه به رصدخانه ها و پایشکده های آموزش عالی در تراز جهانی، تحولات و روندهای جهانی آموزش عالی احصا و توصیف شوند. براین اساس در این گزارش، نخست روش های مورد استفاده برای شناسایی دانشگاه های منتخب و روند های جهانی آموزش عالی معرفی و سپس مهم ترین روندهای جهانی آموزش عالی بررسی شده اند.
هدف از بررسی روش های پژوهشی معرفی روش هایی است که در این گزارش به منظور انتخاب دانشگاه های برتر و شناسایی روندهای جهانی آموزش عالی و دانشگاه های منتخب به کار گرفته شده اند.
بخشی از متن کتاب
هدف دانشگاه اجرای برنامه های آموزش و یادگیری و نیز پژوهش هی مرتبط با فناوری به منظور ارتقا و بهبود زندگی نوع بشر است. از این رو فناوری در چنین دانشگاهی عامل مهم بهبود کیفیت فعالیت های دانشگاهی محسوب می شود. در عمل این مهم به این معناست که هرچند تمامی برنامه های دانشگاهی باید در دانشگاه اجرا شود اما ممکن است در خصوص دانشگاه منتخب به خاطر ماهیت زمینه های متفاوت مطالعه این گونه نباشد و در نتیجه مدیریت، علوم و مهندسی از اولویت بالایی در دانشگاه های برتر برخوردار هستند. برخی از صاحب نظران براساس همین تفاوت های عملکردی تلاش کرده اند مشخصه های دانشگاه برتر را در مقایسه با سایر دانشگاه ها مشخص کنند.
همبستگی و قرابت های ایدئولوژیک یکی از مهم ترین انگیزه های کشورهای فرستنده و جذب کننده دانشجوی خارجی، و نیز دانشجویان خارجی در انتخاب کشور هدف برای ادامه تحصیل است. دسترس پذیری به کمک هزینه های تحصیلی و حمایت های مالی کشور میزبان تسهیل کننده حضور دانشجویان خارجی در کشورهایی است که با ایدئولوژی کشور میزبان احساس قرابت و نزدیکی می کنند.
یکی از دلایل و انگیزه های مهم دانشجویان خارجی برای ادامه تحصیل در کشور میزبان بالا بودن سطح آموزش و شهرت موسسات آموزش عالی در مقایسه با موسسات کشور مبدأ است. یکی از دلایل افزایش نرخ جذب دانشجویان خارجی در یک قلمرو جغرافیایی نیز همین عامل است.
تولید، انتشار و مصرف دانش به مهم ترین عامل ایجاد ارزش افزوده اقتصادی تبدیل شده است. از این رو دانشگاه ها نیروهای مولد اقتصاد دانش بینان محسوب می شوند. امروزه بخش آموزش عالی در مقایسه با سایر بخش های جامعه از حیث اقتصادی موفق تر بوده و مزیت رقابتی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را تشدید کرده است.
همچنین از نظر اقتصادی استدلال می شود که آموزش عای می تواند اقتصاد ملی کشورها را نجات دهد زیرا نخست باعث افزایش سرعت تویعه علمی کشورها می شود و سپس انبوهی از تجارب و پیوندهای اقتصادی بوجود می آورد و سرآخر تجارت و صنعت علم به منزله یکی از منابع اقتصادی گسترش می یابد.
کتاب بررسی تجارب آینده اندیشی دانشگاه های ایران و جهان به قلم محمد حسینی مقدم در دفترآینده پژوهی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی منتشر شد.